„Ocalić od zapomnienia. Najcenniejsze zbiory Oddziału Sportu i Turystyki Muzeum Miasta Łodzi”

Dzieje łódzkiego sportu nierozerwalnie związane są z rozwojem miasta. Wraz z powstaniem pierwszych zakładów pracy i przybyciem do miasta osadników z terenów zachodniej Europy, pojawiły się w Łodzi nieznane dotychczas formy spędzania wolnego czasu. Niemieccy majstrowie sukienniczy przywieźli do miasta tradycję organizowania się w bractwa strzeleckie. Napływający od połowy XIX w. z terenów Niemiec i Czech personel techniczny i pracownicy administracji zakorzenili w Łodzi ćwiczenia gimnastyczne – tzw. „turnerstwo”.

Powstawanie od połowy XIX w. wielkich zakładów przemysłowych, spowodowało upadek małych manufaktur sukienniczych, przez co w Łodzi pojawiły się dziesiątki tysięcy robotników różnego pochodzenia etnicznego i narodowego – choć z dominującym elementem polskim. Elitarne stowarzyszenia i bractwa sportowe musiały otworzyć się na olbrzymie rzesze robotnicze. Pod koniec XIX w. narodził się sport masowy.

Stowarzyszenia sportowe były tworzone u początku Łodzi przemysłowej prawie wyłącznie przez osoby pochodzenia niemieckiego. Z czasem, stały się one nie tylko miejscem integracji poszczególnych grup narodowych, ale także wzajemnych kontaktów czterech najliczniejszych wspólnot: polskiej, żydowskiej, niemieckiej i, w mniejszym stopniu, rosyjskiej. Sport w dobie Rewolucji 1905-1907 przestał być tylko i wyłącznie sposobem spędzania wolnego czasu. Stał się przestrzenią kultywowania narodowych wartości, a przez to budowania wspólnoty, dbania o podnoszenie zdrowotności szerokich rzesz robotniczych, czy kształtowania tożsamości klasowej.

W latach II Rzeczpospolitej łódzcy sportowcy zaczęli być dostrzegani poza granicami miasta i kraju. Uczestniczyli w igrzyskach olimpijskich, odnosili sukcesy na europejskich arenach. Dobrą passę przerwała II Wojna Światowa, kiedy to Łódź z wielonarodowego miasta stała się ośrodkiem jednolitym etnicznie, co musiało zmienić łódzki sport. Jego cecha szczególna przed 1939 r. na tle innych miast Polski, a więc mnogość niemieckich i żydowskich organizacji sportowych, przestała istnieć.

Począwszy od 1945 r. liczne transformacje polityczno-społeczne wpływały zarówno na status zawodników, organizację klubów sportowych jak i ich finansowanie. Mimo zmian, które przechodzi do dziś i wyzwań przed nim stawianych, sport w dalszym ciągu stanowi ważny element życia społecznego.

Szczególną uwagę zwrócono na znamienitych łódzkich sportowców, takich jak: Akiba Rubinstein – szachista, uważany bezpośrednio przed wybuchem I Wojny Światowej za najlepszego szachistę na świecie; Roman Kantor – szermierz, olimpijczyk z Berlina w 1936 r., ze względu na swoje żydowskie pochodzenie zamordowany przez Niemców w obozie koncentracyjnym na Majdanku; Maria Kwaśniewska-Maleszewska – lekkoatletka, brązowa medalistka olimpijska z Berlina w 1936 r. w rzucie oszczepem; Jadwiga Wajs – dwukrotna medalistka olimpijska z rzucie dyskiem z okresu międzywojennego; Władysław Król – znakomity piłkarz i hokeista ŁKS-u, olimpijczyk w hokeju na lodzie z Garmisch-Partenkirchen w 1936 r.; Jan Tomaszewski – bramkarz ŁKS-u i klubów belgijskich oraz hiszpańskich, wicemistrz olimpijski z 1976 r.; Zbigniew Boniek – piłkarz Widzewa, Juventusu i Romy, najwybitniejszy polski napastnik lat 80. XX w.; Artur Partyka – dwukrotny medalista olimpijski w skoku wzwyż. Wielu z nich przekazało w latach 80. XX w. do łódzkiego Muzeum posiadające niezwykłą wartość: odznaki, puchary, medale, dokumenty przybliżające zarówno początki wychowania fizycznego w Łodzi, jak i największe sukcesy naszych sportowców na arenach praktycznie całego świata, z igrzyskami olimpijskimi na czele.

Wystawa została przygotowana przez Oddział Sportu i Turystyki Muzeum Miasta Łodzi z okazji jego 35. rocznicy utworzenia.

Galeria Wystaw Czasowych w Muzeum Miasta Łodzi, ul. Ogrodowa 15

Dodatkowych informacji udziela: Sebastian Glica | kurator | s.glica@muzeum-lodz.pl | 667 995 073

Patroni medialni: Dziennik Łódzki, TVP 3 Łódź, Radio Zet Gold

Źródło: Muzeum Miasta Łodzi