18.12.2024–30.03.2025
Skarb z ulicy Głównej - wystawa w Muzeum historycznym w Ełku, fot. Muzeum w Ełku
Muzeum Historyczne w Ełku przygotowało wystawę prezentującą tzw. skarb z ulicy Głównej. To kilkaset srebrnych monet z XVII wieku, które odkryli przed czterema laty miłośnicy lokalnej historii.
Część z 680 odkrytych monet muzeum pokazało już w 2021 r., ale po raz pierwszy zostaną zaprezentowane po przywróceniu im dawnego blasku. Zostały oczyszczone, zakonserwowane, poddane badaniom składu pierwiastkowego i analizie numizmatycznej.
Badania miały poszerzyć wiedzę muzealników o tym znalezisku, ponieważ okoliczności odkrycia skarbu pozbawiły go tzw. kontekstu archeologicznego.
Dyrektor ełckiego muzeum dr Rafał Żytyniec powiedział PAP, że większość tych monet pochodzi z czasów potopu szwedzkiego (1655-1660). Jego zdaniem, właściciel - prawdopodobnie karczmarz lub kupiec - ukrył je w obawie przed Szwedami albo Tatarami spod komendy hetmana Wincentego Gosiewskiego, którzy pustoszyli terytorium Prus Książęcych.
"A z drugiej strony zawartość tego skarbu, obecność monet szwedzkich czy duńskich pokazuje, że Ełk był miejscem, gdzie krzyżowały się szlaki kupieckie, że nie było to tak peryferyjnie położone czy prowincjonalne miasto jak przypuszczaliśmy" - dodał dyrektor.
Jak zaznaczył, skarb jest jednym z najważniejszych znalezisk archeologicznych w dziejach Ełku, bo dokumentuje historię miasta "w europejskim wymiarze". Jest też największą kolekcją monet w zbiorach ełckiego muzeum.
Skarb odkryli wiosną 2020 r. członkowie Stowarzyszenia Historyczno-Eksploracyjnego Jaćwież. Zabytkowe monety znaleźli w hałdach ziemi wydobytej podczas przebudowy dawnej ul. Głównej (obecnie ul. Wojska Polskiego). Są to numizmaty polskie, pruskie, szwedzkie, cesarskie, duńskie i niderlandzkie - orty, trojaki, szóstaki i szelągi.
Do najcenniejszych egzemplarzy należą orty Zygmunta III Wazy, Jerzego Wilhelma i Jana Kazimierza. Szczególnie rzadki jest ort o nominale 21 groszy z 1651 r., wybity w Bydgoszczy - takie monety były bite tylko przez miesiąc.
Muzeum utworzyło na swojej stronie internetowej galerię odkrytych monet. Wydało też monografię skarbu, której autorem jest dr Grzegorz Śnieżko - archeolog i numizmatyk, adiunkt w Instytucie Archeologii i Etnologii PAN.
Wystawę "Skarb z ulicy Głównej 2.0" można zwiedzać od 19 grudnia 2024 r. do 30 marca 2025 r. w Muzeum Historycznym w Ełku (ul. Wąski Tor 1).(PAP)
mbo/ dki/
