Europejskie Centrum Solidarności w Gdańsku. Fot. PAP/A. Warżawa
14 osób, które w bezpośredni i różny sposób doświadczyły stanu wojennego, w 33. rocznicę jego wprowadzenia będzie w sobotę oprowadzać zwiedzających wystawę Europejskiego Centrum Solidarności w Gdańsku. Przewodnikami będą m.in. Olga Krzyżanowska i Bogdan Lis.
"Do naszej akcji subiektywnego zwiedzania zaprosiliśmy różne osoby: od tych z pierwszych stron gazet jak Olga Krzyżanowska, Bogdan Lis czy Jacek Taylor - po osoby z drugiego planu, bardziej anonimowe, których nazwiska prawie w ogóle nie są kojarzone" - powiedziała PAP kierownik biura prasowego ECS Aleksandra Dulkiewicz.
Wśród przewodników będzie m.in. Maria Kokot, która 13 grudnia 1981 r. będąc sekretarzem komisji zakładowej NSZZ "Solidarność" w Wojewódzkiej Bibliotece Publicznej w Toruniu trafiła do zakładu karnego w Bydgoszczy-Fordonie, zostawiając w domu czworo dzieci. Jerzego Majcherczyka wprowadzenie stanu wojennego zastało w Peru, gdzie Polska Akademicka Wyprawa Kajakowa zdobyła najgłębszy kanion na świecie Rio Colca. Studenci powołali Komitet Solidarności w Ameryce Południowej. Dzięki ich inicjatywie w Limie odbył się marsz popierający dążenia niepodległościowe Polski, podczas manifestacji list do generała Wojciecha Jaruzelskiego odczytał znany pisarz Mario Vargas Llosa.
Robert Kwiatek, z zawodu fotoreporter, w chwili wybuchu stanu wojennego miał zaledwie 10 lat, ale już kilka lat później stał się jednym z przywódców Federacji Młodzieży Walczącej w Gdańsku. Dziennikarka Barbara Szczepuła, która przed 13 grudnia 1981 r. pracowała w "Kobiecie i życiu" i współpracowała z opozycyjnym "Tygodnikiem Mazowsze", nie przeszła weryfikacji i do zawodu dziennikarskiego wróciła dopiero po dziewięciu latach. Jej mąż Marek Ponikowski w 1980 r. rozpoczął pracę w Telewizji Polskiej w redakcji programów motoryzacyjnych, po wprowadzeniu stanu wojennego zrezygnował z tej pracy i zaczął utrzymywać się z produkcji długopisów.
"Bardzo nam zależało na tym, aby przewodnikami tego dnia w ECS byli ludzie, którzy prezentują bardzo różne doświadczenia związane ze stanem wojennym. Dla przykładu Olga Krzyżanowska, która wprawdzie nie była internowana, ma wspaniałe opowieści, jak to ukrywającemu się przed Służbą Bezpieczeństwa Bogdanowi Borusewiczowi dowoziła jedzenie" - dodała Dulkiewicz.
Pozostałe osoby, które zgodziły się oprowadzać chętnych po ECS, to: malujący antykomunistyczne hasła na ulicach Zygmunt Błażek; dwukrotnie internowany w Iławie, historyk Wojciech Ciesielski; współorganizator strajku w Porcie Gdańsk 13 grudnia 1981 r., pieśniarz Antoni Filipkowski; fotografujący zamieszki w stanie wojennym na ulicach Krakowa i Nowej Huty Stanisław Markowski; syn działacza Solidarności, który w piwnicy w Gdyni-Małym Kacku zorganizował podziemną drukarnię Jarosław Sarzyński; współorganizator strajku w kopalni "Wieczorek" w Katowicach 14 grudnia 1981 r., w latach 1984-2003 przebywający na emigracji w Australii, Henryk Sikora.
Bogdan Lis był jednym z najważniejszych liderów Solidarności w latach 80., podczas historycznego strajku w sierpniu 1980 r. w Stoczni Gdańskiej wiceprzewodniczący Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego; prawnik Jacek Taylor zaś to jeden z najbardziej znanych obrońców w procesach politycznych. Olga Krzyżanowska w latach 1989-91 była wicemarszałkiem Senatu, a w latach 1993-1997 wicemarszałkiem Sejmu.
Każdy ze świadków stanu wojennego oprowadzi jedną 20-osobową grupę. Aby uczestniczyć w takiej formie poznawania historii, należy wcześniej zgłosić swoje uczestnictwo na stronie internetowej ECS. Na miejscu trzeba będzie jeszcze kupić bilet wstępu. Przy zgłoszeniu nie ma możliwości wyboru przewodnika, który będzie oprowadzał po wystawie. Zwiedzanie zaplanowano w godz. 10.30-16.30. Co godzinę na trasę wystawy w ECS będą wyruszać jednocześnie dwie grupy. (PAP)
rop/ gma/
