Album IPN o Katyniu "Sprzączki i guziki z orzełkiem ze rdzy..."
Zdjęcia, dokumenty, wycinki prasowe czy mapy przybliżające losy ofiar zbrodni katyńskiej, nagrodzone w konkursie IPN "Sprzączki i guziki z orzełkiem ze rdzy..." znalazły się w wydanym przez Instytut albumie, którego promocja odbyła się w czwartek w Warszawie.
W albumie zaprezentowano prace nagrodzone w trzeciej i czwartej edycji konkursu, którego celem jest przywracanie pamięci o ofiarach zbrodni katyńskiej.
W konkursie biorą udział uczniowie gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych, których zadaniem jest przygotowanie karty z albumu poświęconej konkretnej ofierze Katynia. Uczestnicy tworzą koncepcję plastyczną pracy oraz gromadzą informacje i materiały o swoim bohaterze poznając jego losy - życie prywatne, dokonania i rolę w życiu publicznym przedwojennej Polski. Nagrodami w konkursie są wyjazdy edukacyjne do miejsc związanych z martyrologią Polaków.
"Zamiarem sowieckich oprawców było nie tylko zamordowanie przedstawicieli polskich elit, wymazanie ich na zawsze z historii, ukrycie miejsc, gdzie zostali pochowani, wieloletni zakaz wspominania ich nazwisk. I to wieloletnie kłamstwo i zorganizowane zapominanie dzisiaj staramy się przełamywać" - podkreślił prezes IPN Łukasz Kamiński.
"Ważnym tego elementem jest przypominanie indywidualnych losów, żebyśmy nie mówili tylko o 22 tys. zamordowanych, tylko starali się pokazać, że każdy z nich miał swoje życie, rodzinę, funkcję publiczną, znaczenie dla społeczności lokalnej i całej Polski" - dodał.
Według prezesa IPN szczególnie cenne jest, iż to właśnie młodzież angażuje się w odkrywanie prawdy o tych ludziach, poszukiwanie ich zdjęć i pamiątek przechowywanych w rodzinnych archiwach.
"Bo nie tylko w ten sposób pomagają nam wszystkim dostrzec, kim były ofiary zbrodni katyńskiej, ale także - jestem przekonany - to zmienia ich samych. Że już zawsze będą pamiętali, iż uczestniczyli w takim projekcie, będą pamiętali o tych ludziach, których przywrócili polskiej pamięci i o wartościach, w imię których podejmowali oni walkę, a ostatecznie oddali życie" - podkreślił Kamiński.
Jak opowiadał dyrektor Biura Edukacji Publicznej IPN Andrzej Zawistowski pomysł konkursu powstał w 2010 r. w związku z 70. rocznicą rozkazu rozpoczynającego zbrodnię katyńską.
"Zastanawialiśmy się co zrobić, żeby tę rocznicę w sposób szczególny zaakcentować. I pojawiła się koncepcja tego konkursu, który jednak nie był planowany jako cykliczny. Ale obserwując ogromny odzew i niesamowite zaangażowanie jego zwycięzców, którzy pojechali z nami na Wschód oraz wiedzę, jaką nabyli stwierdziliśmy, że konkurs musi być kontynuowany. To naprawdę projekt szczególny, ponieważ wymaga dużego zaangażowania i sił, ale także dlatego, że przynosi efekt także w postaci drugiego już tomu albumu" - dodał Zawistowski.
Promocji albumu towarzyszyła wystawa prac nagrodzonych w konkursie oraz inauguracja jego kolejnej edycji.
Wiosną 1940 r. funkcjonariusze NKWD - wykonując uchwałę Józefa Stalina i jego politbiura z 5 marca 1940 r. - rozstrzelali ok. 22 tys. polskich obywateli przetrzymywanych w obozach i więzieniach na terenie Związku Sowieckiego.
Wśród zamordowanych była elita przedwojennej Polski: oficerowie Wojska Polskiego, policjanci i oficerowie rezerwy: urzędnicy, lekarze, profesorowie, prawnicy, nauczyciele, inżynierowie, duchowni, literaci, kupcy, działacze społeczni. W czasie kiedy NKWD mordowało polskich jeńców i więźniów, ich rodziny stały się ofiarami masowej deportacji w głąb ZSRR, przeprowadzonej również przez władze sowieckie. (PAP)
akn/ par/
