Polscy naukowcy od lat współpracują z amerykańskimi badaczami; w ciągu ostatniego roku polskie uczelnie i instytucje naukowe zacieśniły współpracę z ich amerykańskimi odpowiednikami. Jest to spowodowane m.in. polskim zaangażowaniem w konflikt na terenie Ukrainy – uważają eksperci.
Z informacji zebranych przez PAP z polskich uczelni i instytucji naukowych wynika, że ostatnie 12 miesięcy były pod tym względem szczególnie intensywne.
"W ostatnim roku polskie uczelnie zacieśniają współpracę z ich amerykańskimi odpowiednikami" – powiedział PAP przewodniczący Komisji ds. Współpracy Międzynarodowej Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich (KRASP), prof. Jerzy Lis, który jest też rektorem AGH w Krakowie.
"Widać, że ostatnio uczelnie z USA zaczynają bardziej interesować się uczelniami w Polsce, co może być również związane z pozytywnym oddźwiękiem w Ameryce na pomoc Polski na rzecz ogarniętej wojną Ukrainy" – dodał.
Zwrócił uwagę, że w USA uczelnie nie są zrzeszone w odpowiedniku KRASP, dlatego wszelkie umowy o współpracy podpisywane są przez uczelnie z Polski z tymi z USA indywidualnie. "Bazujemy na indywidualnych umowach bilateralnych, których jest coraz więcej" – podkreślił.
Prof. Lis powiedział też, że coraz dynamiczniej we współpracę w polskimi uczelniami angażują się organizacje polonijne w USA.
"Od kilku lat Stany Zjednoczone są bardzo istotnym partnerem w zakresie szkolnictwa wyższego. Jedną z priorytetowych grup dla NAWA (Narodowej Agencji Wymiany Akademickiej - PAP) jest amerykańska Polonia. Dlatego też zintensyfikowaliśmy działania promocyjne w tym obszarze. (...) To owocuje zwiększoną liczbą zainteresowanych zarówno studiami w Polsce, jak i współpracą naukową, akademicką czy badawczą w obszarze szkolnictwa wyższego" - przekazał PAP dyrektor NAWA, dr Dawid Kostecki.
W informacji przekazanej przez biuro prasowe NAWA wynika, że agencja "traktuje USA jako jeden z priorytetowych kierunków działania". NAWA organizuje m.in. spotkania pod Polonia Meetings (w formie targów, które pozwalają zaprezentować polskim uczelniom swoją ofertę potencjalnym studentom z kręgów Polonii) czy program stypendialny dla Polonii - Anders NAWA.
Z kolei dyrektor Biura Współpracy z Zagranicą Polskiej Akademii Nauk (PAN) dr Anna Plater-Zyberk zaznaczyła, że współpraca PAN z USA skoncentrowana jest na relacjach z Amerykańską Akademią Nauk (National Academy of Sciences - NAS).
"Trwa od wielu lat, jest to bardzo ścisła współpraca. W ostatnim czasie ona się zintensyfikowała ze względu na wojnę w Ukrainie. Od czasu inwazji Rosji na terytorium Ukrainy NAS połączyła siły z nami i wsparła nas finansowa w programach pomocowych dla ukraińskich naukowców uruchomionych już w marcu 2022 r." - powiedziała. W 2022 r. wsparcie to wyniosło 800 tys. dolarów.
PAN w dalszym ciągu współpracuje z NAS w zakresie wsparcia ukraińskich naukowców. W 2023 r. w nowym programie NSA zebrała od swoich sponsorów i przekaże 5 mln na rzecz zespołów badawczych z Ukrainy. Liderzy zespołów będą przebywać w wybranym instytucie PAN w Polsce.
Dr Plater-Zyberk dodała, że PAN współpracuje z badaczami w USA we wszystkich dziedzinach nauk podstawowych - od nauk humanistycznych i społecznych po nauki ścisłe, medyczne i techniczne.
"Wśród badań, na których obecnie skupia się ta współpraca wybijają się szczególnie te w zakresie migracji - wśród nauk humanistycznych, te w zakresie badań polarnych i zmian klimatu w naukach o życiu, a w naukach ścisłych - fizyka kwantowa, która jest specjalnością Polski docenianą na świecie, w tym w USA" - zaznaczyła.
Z reguły współpraca zaczyna się od wymiany naukowców, wizyt studyjnych. Potem rozpoczynają się wspólne projekty, które kończą się napisaniem artykułu naukowego - opisała Plater-Zyberk.
Kooperację z polskich z amerykańskimi naukowcami wspiera też Narodowe Centrum Nauki (NCN). "Dotychczas naukowcy, którzy otrzymali finansowanie z NCN, wskazali oddolną współpracę z podmiotami z USA łącznie w 1241 projektach. To stan na czerwiec 2022 r. (...) Dziedzinami, w których największa część finansowanych przez NCN projektów uwzględnia współpracę z USA, są matematyka i fizyka" - podała PAP główna specjalistka ds. kontaktów z mediami i promocji w NCN Anna Korzekwa-Józefowicz.
Wymianę naukową między USA a Polską umożliwia też Polsko-Amerykańska Komisja Fulbrighta. To największy program wymiany naukowej i kulturowej Stanów Zjednoczonych, działający w ponad 160 krajach. Polska była pierwszym krajem Europy Wschodniej, który dołączył do Programu w 1959 r.
"Program Fulbrighta w Polsce działa dwukierunkowo: dzięki wsparciu rządu Polski i Stanów Zjednoczonych finansujemy wyjazdy naukowe polskich studentów, badaczy i nauczycieli akademickich do USA i wspieramy ich obiecujące projekty, a amerykańscy studenci, badacze i eksperci mają możliwość przyjazdu na pobyt naukowy do Polski" - przekazało PAP biuro prasowe komisji. Podało również, że co roku w ramach programu Fulbrighta do USA wyjeżdża ok. 45 osób, a podobnej liczebności grupa przyjeżdża do Polski.(PAP)
Autor: Szymon Zdziebłowski
szz/ mhr/
