Wiceminister edukacji Maciej Kopeć (2L), prezes IPN dr Jarosław Szarek (L), prokurator Robert Osiński (P) i dyrektor biura edukacji narodowej IPN Adam Hlebowicz (2P) podczas konferencji prasowej nt. podsumowania cyklu wspólnych działań edukacyjnych Instytutu Pamięci Narodowej i Ministerstwa Edukacji Narodowej. Fot. PAP/R. Guz
Materiały edukacyjne poświęcone operacji polskiej NKWD z lat 1937-39 trafią do szkół ponadgimnazjalnych w Polsce i zostaną włączone w rozszerzony program nauczania historii. Specjalna teka edukacyjna, wspólne przedsięwzięcie IPN i MEN, została zaprezentowana we wtorek w Warszawie.
"W ubiegłym roku minęła 80. rocznica operacji polskiej NKWD. Było to wielkie ludobójstwo popełnione na Polakach, którzy żyli w Związku Sowieckim" - powiedział prezes IPN Jarosław Szarek podczas konferencji prasowej w Centrum Edukacyjnym IPN im. Janusza Kurtyki.
Jak dodał, 80. rocznica tego ludobójstwa stała się dla IPN wyzwaniem, aby pamięć o nim przywrócić Polakom. "Jesteśmy to winni naszym rodakom, których wtedy zamordowano tylko za to, że byli Polakami. Spłacamy ten dług" - podkreślił.
Prezes IPN przypomniał, że początkiem operacji polskiej był "zbrodniczy rozkaz szefa NKWD Nikołaja Jeżowa, z 11 sierpnia 1937 roku". "Na jego mocy, co najmniej 111 tys. naszych rodaków zostało skazanych na karę śmierci i zamordowano. Oczywiście to słowo skazanie nie ma nic wspólnego z praworządnością. To był wyrok śmierci wykonywany od razu. Nasi rodacy ginęli tylko za to, że byli Polakami. Czasami wystarczyło tylko kilka zdań w języku polskim; czasami polskie nazwisko" - podkreślił.
Szarek zaznaczył, że w opinii niektórych historyków "liczba ofiar była o wiele większa i sięga nawet 200 tysięcy ofiar. Ta zbrodnia, operacja polska NKWD, została zupełnie zapomniana. Ona nie funkcjonuje w świadomości społecznej".
Wiceminister edukacji Maciej Kopeć przypomniał, że w ramach współpracy ministerstwa i IPN "takich tek historycznych nauczyciele otrzymali bardzo wiele". "Jeśli chodzi o historię najnowszą, działalność IPN uzupełnia to, z czego mogliby nauczyciele historii korzystać" - pokreślił.
Jak powiedział teka dot. operacji polskiej NKWD dotrze - na razie - do każdej szkoły ponadgimnazjalnej, a później ponadpodstawowej.
Według Kopcia w ramach nowej podstawy programowej MEN "historia wróciła do szkół, wróciła do szkoły ponadpodstawowej w zupełnie innym wymiarze i w innym charakterze", co jest ważnym impulsem dla nauczycieli historii.
"Dzięki tym materiałom dydaktycznym - także zawartym tam scenariuszom lekcji - będą mogli do tego w sposób nowoczesny, zgodnie z najnowszymi odkryciami nauki historycznej, się odnieść" - powiedział. Dodał, że ta podstawa programowa zawiera także wiele innych, istotnych elementów, jak np. odnoszenie się do takich miejsc pamięci jak: cmentarz wojenny w Katyniu, cmentarz Powązkowski - "Łączka", muzeum Auschwitz i Muzeum Polaków Ratujących Żydów w Markowej.
Według dyrektora Biura Edukacji Narodowej IPN Andrzeja Hlebowicza szkolenia dla nauczycieli są możliwe dzięki współpracy z MEN. Hlebowicz zwrócił uwagę, że "cały proces dydaktyczny zaczyna się od nauczyciela. To nauczyciel musi przejąć inicjatywę i posiadać wiedzę". "W tece są materiały dla ucznia, materiały dla nauczyciela, są materiały ikonograficzne, zdjęcia i mapy" - powiedział.
Obecny na konferencji był także prokurator Robert Osiński ze szczecińskiej Komisji Ścigania Zbrodni Przeciw Narodowi Polskiemu, prowadzącej śledztwo w sprawie operacji polskiej NKWD. Prokurator Osiński podkreślił, że obecnie postępowanie "jest dosyć zaawansowane". "Mamy tysiące jednostek archiwalnym, które dokumentują postępowania prowadzone przeciwko obywatelom narodowości polskiej w byłym ZSRR" - zaznaczył.
Osiński powiedział, że odzew na ogłoszenia ws. operacji polskiej NKWD zamieszczane na stronach IPN jest duży i "zgłasza się - do naszej oddziałowej komisji - bardzo dużo osób z pokrzywdzonych rodzin". "Dzielą się z nami tym, co sami ustalili; dokumentami, które uzyskali z różnych źródeł. Chcą również dowiedzieć się, jakie są nasze ustalenia i czy wiemy coś o ich bliskich" - wyjaśnił prok. Osiński.
"W toku śledztwa, bardzo ważną czynnością jest tworzenie bazy danych osób pokrzywdzonych. Staramy się uzyskać jak najwięcej informacji o osobach dotkniętych działaniami NKWD w latach 1937-38. Tworzymy biogramy osób, które bezpośrednio odpowiadały za tę operację na terenie ZSRR" - wyjaśnił. Dodał, że skierowane również zostały trzy wnioski o międzynarodową pomoc prawną do organów Rosji, Białorusi i Ukrainy.
W 2017 roku IPN i MEN zrealizowały wspólnie w 19 miastach Polski pierwszy cykl szkoleń dla nauczycieli przedmiotów humanistycznych „Polski wiek XX - losy państwa i narodu”. Cykl nosił tytuł „Między dwoma totalitaryzmami” i obejmował 6 tematów dotyczących historii z lat 1937-1948. W szkoleniu wzięło udział 848 nauczycieli, z których 475 otrzymało certyfikat, a 132 zaświadczenia MEN/IPN. Szkolenia będą kontynuowane.
Dodatkowo w ramach wspólnych działań MEN i IPN do wszystkich szkół ponadgimnazjalnych rozesłano kalendarz „Niepodległość 1918-2018”, który jest inicjatywą wpisującą się w obchody 100-lecia odzyskania przez Polskę niepodległości.(PAP)
autor: Maciej Puchłowski
mmmp/ itm/
