Przepisy obowiązują wszystkich organizatorów wypoczynku dla dzieci i młodzieży. Zgodnie z nimi każdy organizator wypoczynku ma obowiązek zgłoszenia go w kuratorium oświaty, na którego terenie ma siedzibę – przypomina rzeczniczka Ministerstwa Edukacji i Nauki Adrianna Całus.
Rzeczniczka MEiN, zapytana przez PAP o szarą strefę wypoczynku dla dzieci i młodzieży, przypomniała, że zasady organizacji wypoczynku dzieci i młodzieży regulują przepisy ustawy o systemie oświaty i przepisy rozporządzenia w sprawie wypoczynku dzieci i młodzieży. Podkreśliła, że "przepisy obowiązują wszystkich organizatorów wypoczynku dla dzieci i młodzieży".
Zgodnie z ustawą pod pojęciem wypoczynek należy rozumieć "wypoczynek organizowany dla dzieci i młodzieży w celach rekreacyjnych lub regeneracji sił fizycznych i psychicznych, połączony ze szkoleniem lub pogłębianiem wiedzy, rozwijaniem zainteresowań, uzdolnień lub kompetencji społecznych dzieci i młodzieży, trwający nieprzerwanie co najmniej 2 dni, w czasie ferii letnich i zimowych oraz wiosennej i zimowej przerwy świątecznej, w kraju lub za granicą, w szczególności w formie kolonii, półkolonii, zimowiska, obozu i biwaku". Przepisom nie podlega wypoczynek organizowany dla dzieci własnych lub dzieci znajomych przez rodzinę lub osoby znane rodzicom osobiście.
Całus wskazała, że zgodnie z ustawą każdy organizator wypoczynku dla dzieci i młodzieży ma obowiązek zgłosić zamiar jego zorganizowania w kuratorium oświaty, na którego terenie ma siedzibę. Ma to zrobić na 21 dni przed terminem jego rozpoczęcia, a w przypadku półkolonii i wypoczynku organizowanego za granicą – na 14 dni przed.
Z uwagi na bezpieczeństwo dzieci organizator w zgłoszeniu ma obowiązek podać m.in. dane o miejscu wypoczynku i rodzaju zakwaterowania, o warunkach sanitarno-higienicznych, liczbie uczestników, zatrudnionej kadrze i o programie pracy z dziećmi. Musi również zapewnić dostęp do opieki medycznej. Dzięki temu wizytatorzy mogą kontrolować miejsca wypoczynku dzieci i młodzieży. Podobne kontrole mogą przeprowadzić straż pożarna i sanepid zarówno przed rozpoczęciem wypoczynku, jak i w czasie jego trwania.
"Kurator oświaty, zatwierdzając wypoczynek, zamieszcza go w bazie wypoczynku. Oczywiście po spełnieniu przez organizatora wypoczynku wymogów określonych w wymienionych przepisach ustawy i rozporządzenia" – podała rzeczniczka. "Wówczas każda osoba może sprawdzić czy wypoczynek został zgłoszony w bazie wypoczynku, która funkcjonuje na stronie Ministerstwa Edukacji Narodowej w zakładce +wypoczynek+" – dodała.
Baza dostępna jest również na stronie www.wypoczynek.men.gov.pl. Dzięki bazie wypoczynku każdy może sprawdzić, czy organizator wypoczynku zgłosił go do kuratorium. Aby to zrobić, wystarczy wpisać do wyszukiwarki w bazie przynajmniej dwie dane dotyczące wypoczynku, np. termin i nazwę organizatora, itp.
Kurator oświaty umieszcza w bazie wypoczynku do publicznej wiadomości tylko zgłoszenia, które spełniły wszystkie wymagania formalne określone przepisami prawa. Wypoczynek dla dzieci i młodzieży, który nie jest zamieszczony w bazie wypoczynku, jest organizowany nielegalnie.
Rzeczniczka, pytana, czy resort edukacji i nauki ma informacje od kuratorów o nielegalnie zorganizowanych formach wypoczynku dzieci i młodzieży, odpowiedziała, że "MEiN nie gromadzi danych na ten temat.
"Kurator oświaty, w przypadku otrzymania prośby lub gdy powziął informację z prośbą o kontrolę wypoczynku niezgłoszonego do systemu bazy wypoczynku, może przeprowadzić takie kontrole danego wypoczynku, odpowiednio do potrzeb z pracownikiem sanepidu, straży pożarnej czy policji. W 2021 r. w czasie ferii letnich kuratorzy oświaty w planie kontroli zaplanowali łącznie 2981 kontroli, przeprowadzili 3407 kontroli, w tym we współpracy ze służbami – 108 kontroli" – podała Całus.
Zaznaczyła, że ministerstwo nie gromadzi danych o liczbie nieprawidłowości zgłoszonych do kuratorów oświaty podczas wypoczynku w czasie trwania ferii letnich, chyba że skarga trafi do MEiN – wówczas przekazywana jest do właściwego kuratora oświaty, na którego terenie jest organizowany wypoczynek, z prośbą o zbadanie sprawy, czyli np. o przeprowadzenie kontroli.
"W tym roku było kilka takich przypadków" – poinformowała.
Dodała, że w 2021 r. najczęściej występujące nieprawidłowości dotyczyły braku poprawnie wypełnionych kart kwalifikacyjnych uczestników wypoczynku, braku wszystkich dokumentów, dzienników zajęć i kart kwalifikacyjnych uczestnika wypoczynku, które również często były niezgodne z obowiązującym wzorem z rozporządzenia. Dotyczyły również niezgłoszenia kuratorowi oświaty zmian okoliczności objętych zgłoszeniem wypoczynku (np. terminu wypoczynku) lub w ogóle niedopełnienia obowiązku zgłoszenia wypoczynku właściwemu kuratorowi oświaty, niespełnienienia wymagań ochrony przeciwpożarowej przez obiekt, w którym wypoczynek się odbywał.
"W takich sytuacjach organizator wypoczynku został wezwany do wykonania zaleceń przez usunięcie stwierdzonych nieprawidłowości" – podała rzeczniczka MEiN.
Z danych z bazy wypoczynku – stan z 12 sierpnia 2022 r. – wynika, że kuratorzy oświaty zatwierdzili w te wakacje 32 592 zgłoszenia. Dalsze 143 zgłoszenia czekają na zatwierdzenie. 428 zgłoszeń przekazano do korekty. Liczba uczestników wypoczynków organizowanego w kraju w formie wyjazdowej wynosi blisko 796,7 tys., na półkoloniach – ponad 470,9 tys., a za granicą – ponad 53,2 tys. Łącznie ponad 1,32 mln uczestników.
Nadzór nad wypoczynkiem organizowanym w kraju sprawuje kurator oświaty właściwy ze względu na miejsce lokalizacji wypoczynku. Nadzór nad organizacją wypoczynku za granicą sprawuje kurator oświaty właściwy ze względu na siedzibę lub miejsce zamieszkania organizatora wypoczynku.
W razie występowania nieprawidłowości, już na etapie przygotowywania wypoczynku, rodzic powinien zwrócić się do organizatora i domagać się ich likwidacji, powołując się na przepisy rozporządzenia ministra edukacji. Może również zasięgnąć opinii lub porady kuratora oświaty, a nawet zgłosić konkretne zastrzeżenia. Kurator oświaty, weryfikując zgłoszenie wypoczynku przez organizatora, sprawdza jego poprawność, w tym może zwrócić szczególną uwagę na informacje przekazane przez rodzica.
Również w czasie realizacji wypoczynku lub po jego zakończeniu każdą ewentualną nieprawidłowość należy zgłaszać do kuratora oświaty właściwego ze względu na lokalizację wypoczynku lub odpowiednio do służb sanitarno-epidemiologicznych, Straży Pożarnej i do innych służb porządkowych. (PAP)
Autorka: Danuta Starzyńska-Rosiecka
dsr/ joz/
