Profesorowie: Jacek Radwan, Ewa Górecka, Krzysztof M. Górski oraz Romuald Schild to tegoroczni laureaci Nagrody Fundacji na rzecz Nauki Polskiej, prestiżowego wyróżnienia dla naukowców. Gala wręczenie nagród odbyła się w środę online.
Nagrody Fundacji na rzecz Nauki Polskiej są przyznawane za szczególne osiągnięcia i odkrycia naukowe, które przesuwają granice poznania i otwierają nowe perspektywy poznawcze, wnoszą wybitny wkład w postęp cywilizacyjny i kulturowy kraju oraz zapewniają Polsce znaczące miejsce w podejmowaniu najbardziej ambitnych wyzwań współczesnego świata. Wysokość nagrody wynosi 200 tys. zł.
Prezes FNP prof. Maciej Żylicz w swoim wystąpieniu podczas gali mówił, że to ciekawość jest głównym elementem stymulującym rozwój nauki. "Mimo to społeczeństwo bardzo często wyraża swoją opinię, że z pieniędzy publicznych powinniśmy jedynie finansować badania, które mają bezpośrednie zastosowanie. Żeby zmienić sposób postrzegania nauki i zmienić to zdanie - które jest całkowicie błędne - my naukowcy powinniśmy uczestniczyć w etapie edukacji społeczeństwa. Ale żeby uczestniczyć, społeczeństwo musi mieć do nas zaufanie". Jego zdaniem są dwie drogi, by naukowcy tym zaufaniem się cieszyli: po pierwsze, powinni mówić otwarcie i językiem zrozumiałym o swoich odkryciach naukowych. A po drugie - nie powinni mówić o rzeczach, na których się nie znają.
Żylicz dodał, że obecnie często w dyskursie "mylimy poglądy z faktami i fakty z poglądami". I powoływał się na rozważania filozofa Kazimierza Twardowskiego, który był zdania, że każdy z naukowców może mieć swoje poglądy naukowe, ale uniwersytet nie jest miejscem ich eksponowania.
Laureatką nagrody FNP w obszarze nauk chemicznych i o materiałach prof. Ewa Górecka z Uniwersytetu Warszawskiego. W swoim przemówieniu powiedziała: "Mam nadzieję, że mój przykład zachęci młode kobiety do pracy naukowej. Chcę im powiedzieć, że gdy praca naukowa staje się naszą pasją, naszym hobby, to nie jest ani ciężka, ani trudna. Można ją – wbrew temu, co mówią niektórzy politycy – z powodzeniem łączyć i z życiem rodzinnym, i z wychowaniem dziecka".
Do słów tych odniósł się prezes FNP. „Statystycznie kobietom jest trudniej uprawiać naukę w Polsce. Trzeba zastanowić się dlaczego. Jednym z elementów, dlaczego tak się dzieje, jest to, że nasze społeczeństwo nadal toleruje stereotypy dotyczące podziału ról kobiet i mężczyzn. Musimy to zmienić; jeśli tego nie zmienimy, będziemy gubić talenty i utrudniać kariery świetnych osób” - skomentował prof. Żylicz.
Prof. Górecka doceniona została za otrzymanie materiałów ciekłokrystalicznych o strukturze chiralnej zbudowanych z niechiralnych molekuł. Wyniki jej pionierskich badań mogą się przyczynić do powstania nowatorskich materiałów optycznych oraz urządzeń przechowujących informacje.
Nagrodę w obszarze nauk o życiu i o Ziemi otrzymał prof. Jacek Radwan z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Doceniono go za wykazanie roli ewolucyjnego mechanizmu optymalizacji zmienności genetycznej w kształtowaniu odporności na patogeny i tolerowaniu własnych antygenów. Nagrodzone przez FNP badania prof. Radwana dotyczą układu odpornościowego, a konkretnie wyjaśnienia, dlaczego nie zawsze jest on zdolny odpowiedzieć na atak organizmów patogennych.
Prof. Krzysztof M. Górski z Uniwersytetu Warszawskiego i NASA Jet Propulsion Laboratory, California Institute of Technology (Caltech) otrzymał Nagrodę Fundacji na rzecz Nauki Polskiej 2020 w obszarze nauk matematyczno-fizycznych i inżynierskich za opracowanie i wdrożenie metodologii analizy map promieniowania reliktowego, kluczowych dla poznania wczesnych etapów ewolucji Wszechświata.
Prof. Romuald Schild z Instytutu Archeologii i Etnologii PAN w Warszawie otrzymał nagrodę w obszarze nauk humanistycznych i społecznych za wskazanie klimatycznych i środowiskowych uwarunkowań procesów społeczno-kulturowych w epoce kamienia na obszarach Afryki Północnej i Niżu Europejskiego.
Nagrody FNP są przyznawane od 1992 r. Grono laureatów, łącznie z tegorocznymi zdobywcami Nagrody, liczy już 106 osób. (PAP)
lt/ zan/
