Prezes IPN Łukasz Kamiński. Fot. PAP/J. Kamiński
Wzajemne tłumaczenia, wydawanie publikacji, wymianę ekspertów zakłada polsko-węgierska umowa o badaniach i edukacji historycznej. Prezesi węgierskiego Komitetu Pamięci Narodowej Reka Foldvaryne Kiss i polskiego IPN Łukasz Kamiński podpisali ją w środę w Budapeszcie.
Uroczystość odbyła się w gmachu węgierskiego parlamentu.
Umowa przewiduje m.in. wspieranie wspólnych projektów, wzajemne tłumaczenie i wydawanie publikacji, wymianę ekspertów i pracowników, współpracę przy organizacji wystaw, organizowanie przedsięwzięć naukowych i edukacyjnych, mających na celu lepsze poznanie dziedzictwa historycznego i kulturalnego obu krajów oraz udostępnianie dokumentacji archiwalnej - poinformował PAP rzecznik prasowy IPN Andrzej Arseniuk.
Węgierski Komitet Pamięci Narodowej (Nemzeti Emlekezet Bizottsaganak – NED) jest instytucją naukową. Ma tworzyć programy naukowe i badawcze dla dokładnego zbadania mechanizmów i struktur władzy w okresie dyktatury komunistycznej. Zbiera i analizuje dane, tworzy raporty dotyczące struktur władzy i osób na kierowniczych stanowiskach w partii i komunistycznym aparacie władzy. Oprócz działalności naukowej, komitet ma również pełnić rolę edukacyjną, m.in. publikując swoje ustalenia w internecie.
Komitet na podstawie zebranych przez siebie informacji ma także prawo uruchamiać procedurę karną w Prokuraturze Generalnej. Jego zadaniem jest współpraca z wydziałem Prokuratury, który zajmuje się ściganiem zbrodni z przeszłości.
"Warto wspomnieć, że, niezależnie od Komitetu, od lat istnieją na Węgrzech Archiwa Historyczne Węgierskiego Bezpieczeństwa Państwowego, które pełnią podobną rolę jak Biuro Udostępniania i Archiwizacji Dokumentów IPN" - zwrócił uwagę Arseniuk w przesłanym PAP komunikacie.
Członków Komitetu na 9-letnią kadencję powołuje Parlament (trzech) i po jednym prezes Węgierskiej Akademii Nauk i Minister Administracji i Sprawiedliwości. NED rozpoczął działalność na początku 2014 roku.
"Co ciekawe, dla członków Komitetu ustalono limit wieku – żaden z nich nie może być urodzony przed 14 lutego 1972, co gwarantuje, że w chwili reorganizacji komunistycznej służby bezpieczeństwa, nikt z nich nie miał więcej niż 18 lat" - zauważył Arseniuk.
Delegacja NED z Reką Foldvaryne Kiss na czele gościła w Warszawie w październiku ub.r. Wtedy ustalono główne punkty obecnie podpisywanej umowy.
Jeszcze w środę obaj prezesi wygłoszą wykład do kadry naukowej i studentów Narodowego Uniwersytetu Służby Publicznej w Budapeszcie na temat pamięci o totalitaryzmach w XX wieku. (PAP)
agz/ pz/
