Sejmowe komisje pozytywnie zaopiniowały projekt budżetu na 2024 r. w zakresie oświaty

W projekcie budżetu państwa na 2024 r. zaplanowano wydatki na oświatę i wychowanie oraz edukacyjną opiekę wychowawczą w wysokości 97 mld 632 mln 983 tys. zł, co oznacza wzrost nakładów o 38,1 proc. w stosunku do wydatków zaplanowanych w znowelizowanej ustawie budżetowej na 2023 r. - wynika z informacji Ministerstwa Edukacji i Nauki.

Największą część wydatków na oświatę zajmuje część oświatowa subwencji ogólnej. Wydatki ujmowane są również w bud zetach właściwych ministrów i wojewodów oraz w kilku wielozadaniowych rezerwach celowych budżetu państwa.

Jak poinformowała wiceminister edukacji Joanna Mucha zgodnie z projektem subwencja oświatowa w 2024 r. ma wynieść 87 mld 990 mln 314 tys. zł. "Jest ona wyższa w stosunku do kwoty części oświatowej subwencji ogólnej na rok 2023 po zmianach o 23 mld 409 mln 733 tys. zł, czyli o 36,2 proc. Rekordowe wzrosty, nigdy tak wysokich wzrostów nie było" - powiedziała wiceminister.

Podała, że subwencji oświatowej uwzględniono skutki finansowe zmiany zakresu zadań oświatowych, w tym m.in. zmianę liczby etatów nauczycieli i struktury awansu zawodowego, skutki planowanego wzrostu zatrudnienia z tytułu standaryzacji zatrudnienia psychologów i pedagogów szkolnych, skutki wzrostu o 30 proc. średnich wynagrodzeń nauczycieli od 1 stycznia 2024 r. (a w odniesieniu do nauczycieli początkujących o 33 proc.), wzrost liczby dzieci posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego, przywrócenie od 1 września 2024 r. liczby godzin nauki języka niemieckiego jako języka ojczystego dla uczniów należących do mniejszości niemieckiej w wymiarze trzech godzin tygodniowo.

Dopytywana wiceminister poinformowała, że w związku z przywróceniem trzech godzin nauki języka niemieckiego jako ojczystego dla uczniów należących do mniejszości niemieckiej wprowadzone zostaną zmiany w podstawie programowej.

Poinformowała, że na podstawie najnowszych danych Systemu Informacji Oświatowej, które są jeszcze weryfikowane przez jednostki samorządu terytorialnego, szacuje się, że przy podziale subwencji oświatowej na 2024 r. uwzględnionych zostanie około 5 mln uczniów oraz 537 tys. etatów nauczycieli.

"Finansowy standard A, to jest kwota części oświatowej subwencji ogólnej, dzielona algorytmem, przypadająca na jednego ucznia przeliczeniowego wyniesie ok. 9 tys. zł i wzrośnie o ok. 30 proc. w stosunku do finansowego standardu A obowiązującego w 2023 r." - powiedziała Mucha.

Środki z subwencji oświatowej są dzielone między poszczególne samorządy na podstawie tzw. algorytmu podziału subwencji oświatowej, opisywanego w załączniku do rozporządzenia w sprawie podziału subwencji. Punktem wyjścia w algorytmie jest właśnie tzw. standard A, czyli kwota, jaką samorząd dostaje na każdego ucznia. Dodatkowo obłożony jest systemem wag, czyli mnożników, dzięki którym kwota na jednego ucznia wzrasta zależnie od typu i specyfiki szkoły, placówki lub potrzeb ucznia, np. związanych z jego niepełnosprawnością.

Wiceminister podała, że udział kwoty części oświatowej subwencji ogólnej w PKB liczonym w cenach bieżących w 2023 r. wynosił 1,87 proc., a w 2024 r. ma wynieść 2,33 proc. co oznacza wzrost o 0,46 pkt. proc.

W budżetach resortów w działach oświata i wychowania oraz edukacyjna opieka wychowawcza w 2024 r. na wydatki bieżące zaplanowano kwotę 3 mld 482 mln 474 tys. zł. Środki na wydatki majątkowe zaplanowano w łącznej kwocie 277 mln 617 tys. zł (budżet państwa - 274 mln 928 tys. zł, współfinansowanie projektów UE - 2 mln 689 tys. zł).

W budżetach wojewodów w działach: oświata i wychowania oraz edukacyjna opieka wychowawcza w 2024 r. na wydatki bieżące zaplanowano kwotę 467 mln 121 tys. zł. W budżetach wojewodów na rok 2024 zaplanowano środki na działalność inwestycyjną tylko w dziale oświata i wychowanie w łącznej wysokości 50 tys. zł.

W projekcie ustawy budżetowej na 2024 r. - podobnie jak w latach ubiegłych - wyodrębniono cztery rezerwy celowe na wydatki w zakresie oświaty i wychowania w łącznej wysokości 5 mld 693 mln 074 tys. zł.

Największa z nich jest rezerwa nr 52 - "Zwiększenie dostępności wychowania przedszkolnego" ma wynieść 4 mld 190 mln zł. Pieniądze z tej rezerwy przekazywane są samorządom na dofinansowanie zadań z wychowania przedszkolnego dla dzieci w wieku do lat 5. W kwocie tej uwzględniono środki na wzrost wynagrodzenia nauczycieli przedszkolnych. Jak podkreśliła wiceminister Mucha rezerwa ta jest większa o 2,4 mld zł, w stosunku do wysokości rezerwy w 2023 r.

Rezerwa nr 29 - "Podwyższenie wynagrodzeń nauczycieli zatrudnionych w szkołach i placówkach oświatowych prowadzonych przez organy administracji rządowej" ma wynieść 495 mln 838 tys. zł.

Rezerwa nr 26 - "Środki na wyrównywanie szans edukacyjnych dzieci i młodzieży, zapewnienie uczniom objętym obowiązkiem szkolnym dostępu do bezpłatnych podręczników, materiałów edukacyjnych i materiałów ćwiczeniowych, realizację programu rządowego "Aktywna Tablica" i Narodowego Programu Rozwoju Czytelnictwa – Priorytet 3, a także innych programów rządowych oraz programów i przedsięwzięć ustanowionych w obszarze oświaty i wychowania" ma wynieść 988 mln 236 tys. zł.

Rezerwa nr 11 - "Stypendia Prezesa Rady Ministrów dla uczniów szczególnie uzdolnionych" ma wynieść 19 mln zł.

Podczas czwartkowego posiedzenia komisji sejmowych posłowie pytali głownie o środki na zapowiedziane podwyżki dla nauczycieli. Dyrektor Departamentu Współpracy z Samorządem Terytorialnym Ministerstwa Edukacji i Nauki Jerzy Jakubczuk podał, że na podwyżki dla nauczycieli w budżecie na 2024 r. zabezpieczono 23,5 mld zł: środki na ten cel są w subwencji oświatowej oraz w rezerwach celowych 52 i 29.

Podczas debaty na posiedzeniu połączonych sejmowych komisji edukacji i samorządu na projektem ustawy budżetowej na 2024 r. w zakresie oświaty i wychowania nie zgłoszono żadnych poprawek. Komisje pozytywnie zaopiniowały tę części projektu budżetu. (PAP)

Autorka: Danuta Starzyńska-Rosiecka

dsr/ mhr/