Prezes IPN Jaroslaw Szarek (L) podczas otwarcia Przystanku Historia – Centrum Edukacyjnego Instytutu Pamieci Narodowej, im. gen. Janusza Gąsiorowskiego w Częstochowie. Fot. PAP/W. Deska
Przystanek Historia – Centrum Edukacyjne Instytutu Pamięci Narodowej otwarto w czwartek w Częstochowie. Jego patronem został gen. Janusz Gąsiorowski (1889–1949) – działacz niepodległościowy, legionista i dowódca częstochowskiej 7 Dywizji Piechoty.
Uroczystość otwarcia ośrodka, który powstał w zabytkowej kamienicy przy Alei Najświętszej Maryi Panny, w samym centrum miasta, odbyła się w czwartek po południu z udziałem prezesa IPN Jarosława Szarka i szefa katowickiego oddziału Instytutu Andrzeja Sznajdera.
"Przystanek Historia to jedna z inicjatyw IPN, gdzie nie tylko opowiadamy o naszej historii XX wieku, ale jest to również miejsce spotkań między pokoleniami" – powiedział prezes IPN,
"Przystanek Historia to jedna z inicjatyw IPN, gdzie nie tylko opowiadamy o naszej historii XX wieku, ale jest to również miejsce spotkań między pokoleniami" – powiedział podczas czwartkowej uroczystości prezes Szarek, który przypomniał, że podobne ośrodki uruchomiono już wcześniej w kilkudziesięciu miejscach w kraju.
IPN inauguruje „Przystanek Historia” w Londynie
Odbywają się w nich spotkania historyków, naukowe dyskusje, pokazy filmów czy prezentacje książek, ale także spotkania z weteranami zmagań o wolną i niepodległą Polskę – dodał Szarek. "To ważny punkt opowieści o naszych dziejach na terenie Częstochowy, miasta u stóp Jasnej Góry – miejsca, gdzie +zawsze byliśmy wolni+, skąd padło tyle tak ważnych słów dla nas, Polaków" – zaznaczył prezes, wspominając wystąpienia Jana Pawła II i kard. Stefana Wyszyńskiego.
Centrum IPN w Częstochowie ma być miejscem przybliżających historię Polski podczas konferencji, spotkań autorskich i tematycznych oraz wydarzeń rocznicowych. Swoje pasje mają rozwijać w nim amatorzy historii, uczniowie, studenci, naukowcy czy świadkowie minionych wydarzeń.
Centrum ma być miejscem przybliżających historię Polski podczas konferencji, spotkań autorskich i tematycznych oraz wydarzeń rocznicowych. Swoje pasje mają rozwijać w nim amatorzy historii, uczniowie, studenci, naukowcy czy świadkowie minionych wydarzeń.
Prezes Szarek przypomniał, że wciąż obowiązują ograniczenia związane z epidemią koronawirusa, dlatego częstochowska placówka – podobnie jak inne – nie będzie na razie działała w taki sposób, jak chcieliby organizatorzy. Odbywające się dyskusje będą miały kameralny charakter, ale chętni będą mogli skorzystać z transmisji online - zapowiedział.
To kolejna taka placówka uruchomiona przez IPN, który – oprócz Przystanków Historia – opiekuje się także centrami edukacji, klubami historycznymi oraz izbami pamięci w różnych częściach Polski. Odbywają się tam wykłady, prelekcje, zajęcia warsztatowe oraz spotkania ze świadkami wydarzeń. W Przystanku Historia będą prezentowane wystawy, najnowsze książki i gry wydawane przez IPN czy filmy dokumentalne.
Patronem częstochowskiego centrum edukacyjnego został Janusz Gąsiorowski (1889-1949) - generał brygady, działacz niepodległościowy, legionista, pionier polskiej bibliografii wojskowej. Od 1910 r. był instruktorem, wychowawcą oraz komendantem krakowskiego oddziału Armii Polskiej i Polskich Drużyn Strzeleckich, a także członkiem Komendy Naczelnej PDS. W grudniu 1916 r. wstąpił do Polskiej Organizacji Wojskowej, wchodząc następnie w skład Komendy Naczelnej POW.
Gen. Janusz Gąsiorowski był ostatnim dowódcą częstochowskiej 7 Dywizji Piechoty, którą dowodził w czasie ciężkich zmagań w rejonie miasta we wrześniu 1939 r. Dostał się do niewoli niemieckiej. Po wojnie pozostał na emigracji, angażując się w działalność naukową i patriotyczną.
Od 1918 r. służył w Wojsku Polskim. Uczestniczył w wojnie polsko-bolszewickiej, m.in. dowodząc 3 Pułkiem Artylerii Polowej. W okresie 1921–1931 pełnił szereg najważniejszych funkcji sztabowych w strukturach WP. W latach 1931–1935 pełnił funkcję szefa Sztabu Głównego WP. W latach 1935–1939 był ostatnim dowódcą częstochowskiej 7 Dywizji Piechoty, którą dowodził w czasie ciężkich zmagań w rejonie Częstochowy we wrześniu 1939 r. Dostał się do niewoli niemieckiej.
Przebywał m.in. w oflagu w Murnau. Po wojnie pozostał na emigracji, angażując się w działalność naukową i patriotyczną. Gen. Gąsiorowski był wielokrotnie odznaczany, m.in. Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari, Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem Niepodległości, Krzyżem Walecznych - dwukrotnie oraz francuskim Orderem Narodowym Legii Honorowej II klasy.
Budynek dawnego dowództwa częstochowskiej 7 Dywizji Piechoty, w którym w latach 1935-1939 gen. Gąsiorowski na co dzień przebywał i pracował, znajduje się w odległości około stu metrów od siedziby Przystanku Historia. (PAP)
autor: Krzysztof Konopka
kon/ mab/ dki/
