W piątek w Warszawie, w 30. rocznicę pacyfikacji strajku studentów stołecznej Wyższej Oficerskiej Szkoły Pożarnictwa, odbędzie się pokaz filmu „Próba generalna”. Po projekcji zaplanowano dyskusję z udziałem uczestników protestu.
„Próba generalna. Strajk w Wyższej Oficerskiej Szkole Pożarniczej Listopad-grudzień 1981” to film dokumentalny przedstawiający okoliczności pacyfikacji trwającego tydzień strajku w Wyższej Oficerskiej Szkole Pożarniczej w Warszawie, którą przeprowadziły oddziały ZOMO 2 grudnia 1981 r.
Gośćmi spotkania będą uczestnicy strajku w WOSP, którzy – obok historyka Grzegorza Majchrzaka z IPN i reżyserki filmu Anny Pietraszek – wezmą udział w panelu dyskusyjnym. Spotkanie odbędzie sie w warszawskim Centrum Edukacyjnym IPN "Przystanek Historia" o godz. 19.
W rozmowie z PAP Konrad Starczewski z IPN powiedział, że film będzie wysyłany do szkół. „Rozmawiamy także na temat opublikowania książki o historii tego strajku, w której zostałyby opisane dokumenty dotyczące protestu znajdujące się m.in. w naszych archiwach oraz spisane zeznania świadków” – dodał Starczewski.
25 listopada 1981 r. studenci WOSP rozpoczęli strajk okupacyjny. Podchorążowie domagali się, by uczelnia została objęta ustawą o szkolnictwie wyższym, a nie podporządkowana przepisom ustawy o szkolnictwie wojskowym. Uformował się komitet strajkowy, któremu przewodzili Zbigniew Szablewski i Ryszard Stępkowski.
27 listopada komitet zgłosił gotowość podjęcia rozmów z Komisją Międzyresortową, składającą się z przedstawicieli MSW, Ministerstwa Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki oraz Komendy Głównej Straży Pożarnej. Rozmowy zostały jednak zawieszone, a 30 listopada Rada Ministrów rozwiązała szkołę. Wokół uczelni rozstawiono oddziały MO oraz odcięto łączność.
1 grudnia 1981 r. próby mediacji ze strajkującymi studentami podjęli się profesorowie: Aleksander Gieysztor, Klemens Szaniawski, Andrzej Stelmachowski.
Po fiasku rozmów mediacyjnych Minister Spraw Wewnętrznych podjął decyzję o użyciu sił porządkowych do rozwiązania konfliktu. Władze przewidywały, że strajkujący będą stawiać czynny opór.
2 grudnia na teren WOSP wkroczyły jednostki ZOMO oraz antyterroryści zrzuceni z helikoptera na dach gmachu uczelni. Strajkujących obezwładniono, wyprowadzono, a następnie część z nich zmuszono do wyjazdu do domów. 229 studentów kontynuowało strajk na Politechnice Warszawskiej do 6 grudnia 1981 r.
Podczas strajku studentów WOSP wspierał ks. Jerzy Popiełuszko, który dostał się do uczelni przez okno. Duchowny odprawiał w obecności podchorążych msze święte. Do protestu przyłączyły się straże robotnicze z Huty Warszawa, Ursusa i FSO. Strajk poparli działacze Solidarności z Regionu Mazowsze oraz Krajowa Sekcja Pożarnictwa.
Wydarzenia z początku grudnia 1981 r. na WOSP są niekiedy traktowane jako preludium do wprowadzenia stanu wojennego. „Część historyków uważa, że duża ilość środków użytych do pacyfikacji była zarówno demonstracją siły władzy, jak i próbą wysondowania reakcji społeczeństwa na użycie tak brutalnych kroków wobec protestujących” – tłumaczył Starczewski.
Po pacyfikacji strajków zmieniono nazwę uczelni na Szkołę Główną Służby Pożarniczej, na której wznowiono zajęcia w lutym 1982 r.
Organizatorem spotkania jest Instytut Pamięci Narodowej. (PAP)
wmk/ ls/ gma/
