Fotografie, plakaty, obrazy i ilustracje poświęcone Bitwie Warszawskiej 1920 r. i postaciom z nią związanym m.in. marszałkowi Józefowi Piłsudskiemu znalazły się w publikacji pod redakcją Tadeusza Skoczka „Bitwa Warszawska 1920: dzieła sztuki – fotografie – odezwy”.
Materiał ikonograficzny prezentowany w albumie dzieli się na trzy części. "Pierwsza to dzieła sztuki poświęcone Bitwie Warszawskiej - obrazy, mniej lub bardziej znane ilustracje oraz pocztówki okolicznościowe wydawane z okazji kolejnych rocznic bitwy" - powiedział PAP p.o. kierownika Muzeum X Pawilonu Cytadeli Warszawskiej, oddziału Muzeum Niepodległości, Jan Engelgard, jeden z autorów wprowadzenia do albumu.
Znalazły się tam również bogate zbiory plakatów propagandowych obu stron ze zbiorów Muzeum Niepodległości. "Te polskie nawołujące do oporu przedstawiały przeciwnika często nawet w karykaturalnej formie, by wzbudzić obawę, przerażenie przed jego nadejściem. Mamy także plakaty bolszewickie, które odwołują się jakby do zupełnie innej motywacji, zwracając się np. do polskiego chłopa" - podkreślił.
"Co ciekawe wśród autorów plakatów byli prawdopodobnie absolwenci tych samych szkół rosyjskich, bo wielu polskich artystów kończyło Akademię Sztuk Pięknych w Petersburgu. A po drugiej stronie byli zapewne Rosjanie, którzy kończyli tę samą uczelnię. Ta część plakatowa myślę więc, że jest bardzo ciekawa" - dodał Engelgard.
Główną część albumu stanowią fotografie, z których część - jak mówił - jest prawdopodobnie prezentowana po raz pierwszy. "Ukazane są zdjęcia generałów, bohaterów wojny, czyli najważniejszych postaci polskiego dowództwa takich jak marszałek Józef Piłsudski, gen. Tadeusz Rozwadowski, gen. Józef Haller, gen. Edward Śmigły-Rydz. Uwagę zwraca fotografia gen. Rozwadowskiego z 1920 r., która dopiero w ubiegłym roku została przez Bibliotekę Narodową po raz pierwszy upubliczniona" - relacjonował.
"Pokazujemy oczywiście także kolejne fazy wojny - począwszy od 1919 r. aż do wyprawy kijowskiej i samej Bitwy Warszawskiej. To zdjęcia nie tylko wojskowe, ale także pokazujące zaplecze frontu. Ukazujemy więc tę wojnę w różnych wymiarach. Są także fotografie przedstawiające stronę przeciwną pochodzące z naszych zbiorów. Można na nich przede wszystkim zobaczyć jeńców bolszewickich, których pojmano oraz są przedstawiane materiały z +Tygodnika Ilustrowanego+, który na bieżąco prowadził takie reportaże z Warszawy" - zaznaczył Engelgard.
Ikonografii towarzyszy również materiał uzupełniający. To dwa teksty pochodzące z 1930 r.: "Cud nad Wisłą: referat z 2-ma mapami" Adama Gałuszkiewicza oraz fragment "+Wojny w roku 1920+: wspomnienia i rozważania" gen. Lucjana Żeligowskiego. "Te teksty świadków epoki znalazły się we wprowadzeniu do albumu. Na koniec mamy jeszcze cały pokojowy traktat ryski z 1921 r., jako taki materiał źródłowy. Także myślę, że z punktu widzenia merytorycznego to taki dosyć pełny, kompleksowy album" - dodał. (PAP)
autor: Anna Kondek-Dyoniziak
akn/ pat/
