Joanna Wieliczka-Szarkowa w książce "Bitwy polskich żołnierzy 1940-1944” przedstawia opowieść o walkach od Narwiku do Arnhem. Pokazuje je także oczami uczestników.
„Książka ta daje znakomite świadectwo o tamtych zmaganiach polskich oddziałów w latach II wojny światowej. Pokazuje wysiłek polskiego żołnierza, jego wierność przysiędze i najwyższym ludzkim ideałom” – pisze w przedmowie Karolina Kaczorowska, żona ostatniego prezydenta RP na uchodźstwie. Jak dodaje książka opowiada też o zdradzie aliantów i utracie kresowej ojczyzny przez większość żołnierzy Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie.
Wieliczka-Szarkowa w swej książce przywołuje liczne wspomnienia polskich dowódców, m.in. generałów Andersa, Kopańskiego i Maczka oraz żołnierzy. Oddaje także głos alianckim generałom i korespondentom wojennym. Na podstawie takich świadectw tworzy opowieść o polskich żołnierzach walczących na frontach północy, zachodu i południa Europy oraz Afryki Północnej. Przedstawia losy obrońców Ojczyzny z września 1939 r., którzy po klęsce nie złożyli broni, formując polskie oddziały wojskowe we Francji, Wielkiej Brytanii, na Bliskim Wschodzie.
Pokazuje też drogi Polaków do oddziałów Wojska Polskiego – tych, którzy przedostali się poprzez Rumunię i Węgry do Francji i tych, którzy trafili do armii Andersa z zesłania i łagrów.
W 1940 roku podczas walk we Francji, to polskie oddziały, 1 Dywizja Grenadierów, 2 Dywizja Strzelców, 10 Brygada Zmotoryzowana, wyróżniały się dyscypliną i wolą walki na tle jednostek armii francuskiej. Stacjonujący w Syrii, podległej Paryżowi, żołnierze Brygady Strzelców Karpackich nie pogodzili się z kapitulacją Francji i przeszli do Palestyny.
W 1940 roku polscy piloci walczyli w obronie Wielkiej Brytanii. Autorka podkreśla, że dywizjon 303 był najskuteczniejszym dywizjonem myśliwskim latającym na Hurricane'ach i miał najlepszy stosunek zwycięstw do strat własnych.
W oblężonym Tobruku polscy żołnierze Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich wytrwali cztery miesiące i to oni zatknęli polską flagę na zdobytym wzgórzu Medauar, co było symbolicznym końcem oblężenia Tobruku.
Jeden z najcięższych bojów stoczyli Polacy pod Monte Cassino. W przytaczanych relacjach oficerów i żołnierzy 2 Korpusu walka ta jawi się jako wyjątkowo dramatyczna. Jeden z nich napisał krótko: „Piekło to dom wypoczynkowy”. W książce pokazany jest też dalszy i nie mniej krwawy ciąg walk 2 Korpusu we Włoszech, gdzie poległo 2319 polskich żołnierzy (pod Monte Cassino - 932).
Jednym z żołnierzy był Adolf Bocheński - postać, która często przewija się na kartach książki. Walczył bowiem w Narwiku, Tobruku, pod Monte Cassino, wielokrotnie był ranny. Zginął we Włoszech w 1944 r. przy rozbrajaniu miny.
Zwycięstwo Dywizji Pancernej Maczka pod Falaise zostało okupione wielkim wysiłkiem. „Żołnierze byli piekielnie zmęczeni. Siedem dni bezustannych walk i pięć nocy bezsennego czuwania i marszów, musiały zrobić swoje. Dowódcy nakazali użycie pastylek benzydrynowych na podtrzymanie bezsenności (…) Wszyscy wyglądali jak upiory. Czarni od kurzu. Zapadnięte policzki. Czerwone zaognione oczy. W kombinezonach poplamionych krwią własną i rannych kolegów” - wspominał ppłk. Koszutski.
Autorka cytuje wysokie oceny, jakie wystawiali polskim żołnierzom alianccy dowódcy. Jednak po klęsce pod Arnhem, gdzie walczyli także Polacy z Samodzielnej Brygady Spadochronowej, Brytyjczycy zażądali zwolnienia dowodzącego nią Stanisława Sosabowskiego. „Jasne, że szukano kozłów ofiarnych za klęskę” -stwierdził generał. Honor generałowi i jego żołnierzom przywrócono dopiero po latach.
W epilogu znajdują się słowa zaczerpnięte ze wstępu gen. Kazimierza Sosnkowskiego do książki Sosabowskiego: „Z nie byle jakim cynizmem sprzedano w Jałcie na rzecz Rosji krew przelaną w powstaniu warszawskim i wkład Polskich Sił Zbrojnych do zwycięstwa nad Niemcami." Polacy - przypomina autorka - nie zostali zaproszeni na Defiladę Zwycięstwa w Londynie a społeczeństwo brytyjskie szybko zapomniało o wdzięczności dla polskich żołnierzy... Na murach pojawiły się napisy "Poles go home".
Dr Joanna Wieliczka-Szarkowa jest historykiem,, autorką książek, m.in.: "Czarna Księga Kresów"(Kraków 2012 r.), "Żołnierze Wyklęci Niezłomni Bohaterowie" (Kraków 2013 r.), "Wołyń we krwi" (Kraków 2013 r.), "Żołnierze Niepodległości" (Kraków 2013 r.), "III Rzesza. Narodziny i zmierzch szaleństwa" (Kraków 2006); "Józef Piłsudski 1867-1935. Ilustrowana biografia" (Kraków 2007. Jest też współautorką książki" W cieniu czerwonej gwiazdy. Zbrodnie sowieckie na Polakach (1917-1956)" (Kraków 2010) oraz serii książek historycznych dla dzieci "Kocham Polskę".
Książkę "Bitwy polskich żołnierzy 1940-1944" opublikowało wydawnictwo AA. (PAP)
tst/ dym/ abe/
