Historię Batalionu Obrony Narodowej „Oświęcim” od powstania w 1937 r. po udział w wojnie obronnej i rozformowanie przybliża monografia pióra historyka Marcina Dziubka, wydana nakładem oświęcimskiego stowarzyszenia Auschwitz Memento.
„O wyjątkowości oświęcimskiego Batalionu Obrony Narodowej świadczy fakt, że w jego szeregach znalazły się dwa pokolenia Polaków, połączonych charyzmatem niepodległości. Jedno o nią walczyło na frontach Wielkiej Wojny, w Legionach Polskich i wojnie polsko-bolszewickiej, drugie - wychowane w wolnym kraju - kultywowało pamięć i pielęgnowało wielki dar niepodległości” – powiedział Marcin Dziubek.
Historyk dodał, że w jednym szeregu stanęli nauczyciele, rolnicy, górnicy i rzemieślnicy, kawalerowie i ojcowie rodzin, zawodowi wojskowi, rezerwiści i ochotnicy, którzy pojmowali patriotyzm w sposób wyjątkowy. „Dla nich honor był honorem, a nie wyświechtanym, mało znaczącym sloganem, zaś obowiązek wobec Ojczyzny stawał się najwyższym zobowiązaniem” – podkreślił.
Książka „Niezłomni wrześniowych dni. Losy Batalionu Obrony Narodowej +Oświęcim+” przedstawia historię batalionu od powstania w 1937 r. przez udział w wojnie obronnej aż do rozformowania w 1939 r. Tłem dla głównego wątku są losy garnizonu Wojska Polskiego w Oświęcimiu od międzywojniu i działających w mieście organizacji paramilitarnych.
„Atutem są liczne - niepublikowane dotąd - fotografie, mapy poglądowe, relacje oraz biogramy żołnierzy i oficerów oświęcimskiego batalionu Obrony Narodowej, mieszkańców Ziemi Oświęcimskiej” – powiedziała prezes stowarzyszenia Auschwitz Memento Paulina Wądrzyk.
Jak podkreśliła, do tej pory dzieje wojskowości na terenie obecnego powiatu oświęcimskiego i udziału miejscowych rezerwistów w walkach wojny obronnej nie były tematem szerszych opracowań historycznych.
Batalion został sformowany w składzie Śląsko-Cieszyńskiej Półbrygady ON. Latem 1939 r. został podporządkowany Górnośląskiej Brygadzie ON. Dowódcą był kpt. Jan Stanisław Skrzypek.
„Wojenną epopeję podkomendni kpt. Skrzypka rozpoczęli 1 września w Kobiórze na Śląsku. Żołnierze, którzy mieli wykonywać zadania pomocnicze, rzuceni zostali na pierwszą linię obrony, a po wycofaniu, stanowili straż tylną dywizji, bronili przepraw, odbijali miejscowości zajęte przez przeciwnika. Ponad 20 dni walk dowiodło wartości bojowej ludzi, w których wcześniej powątpiewano kwestionując sens istnienia formacji, w której służyli” – powiedziała Wądrzyk.
Zdaniem szefa rady programowej Auschwitz Memento Bogdana Wasztyla, historia żołnierzy oświęcimskiego batalionu to historia niezłomności. „Wielu z nich rozpoczynając we wrześniu walkę w obronie suwerennego bytu Ojczyzny, kontynuowało ją długo po zakończeniu wojny. Angażowali się w działalność konspiracyjną w szeregach AK, w powojennym podziemiu niepodległościowym, walczyli z zakłamywaniem i przemilczaniem historii przez komunistyczny aparat propagandowy, domagając się prawdy i godnego upamiętnienia czynów bojowych wrześniowej armii” - powiedział.
Marcin Dziubek jest historykiem. Pracuje jako nauczyciel w Bielanach i Oświęcimiu. Spod jego pióra wyszło wiele publikacji poświęconych historii regionalnej. Jest autorem m.in. monografii zgrupowania partyzanckiego AK „Sosienki”, który działał wokół KL Auschwitz niosąc pomoc więźniom i organizując ucieczki z obozu. Od 2005 r. jest prezesem Towarzystwa Miłośników Bielan i Grupy Rekonstrukcji Historycznej Batalionu Obrony Narodowej „Oświęcim”.
Oświęcimskie stowarzyszenie Auschwitz Memento od wielu lat utrwala historyczne relacje i popularyzuje historię. Przypomina o wyjątkowym doświadczeniu historycznym Polaków, jakim było zmaganie się z dwoma zbrodniczymi, totalitarnymi systemami: niemieckim nazizmem i sowieckim komunizmem. Realizuje projekty, w ramach których powstały liczne filmy, m.in. "Pamięć. Tajemnice lasów Piaśnicy" przypominający o niemieckich zbrodniach na Pomorzu Gdańskim w 1939 i 1940 r., "Duma i zdrada" o wyborach górali podczas okupacji, a także fabularyzowany film dokumentalny o Witoldzie Pileckim. Działalność stowarzyszenia była wielokrotnie nagradzana. (PAP)
autor: Marek Szafrański
szf/
