Aktorka Zofia Kucówna kończy 80 lat

"W teatrze lubię rytuały. Lubię przyjść wcześnie do garderoby, rozbierać się powoli, a przed przedstawieniem przegadać początek roli albo dykcyjnie trudniejsze fragmenty (...). Potem lubię stanąć w ciemnej kulisie, wejść w skupienie, wyciszenie, by zgromadzoną energię z całą mocą potem z siebie wyrzucić" - mówiła w wywiadzie dla "Wysokich Obcasów" aktorka.

Urodziła się 12 maja 1933 roku w Warszawie. W 1955 roku ukończyła Wydział Aktorski Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Krakowie. W tym samym roku debiutowała w krakowskim Teatrze Młodego Widza, w widowisku "Ballady i romanse" według Adama Mickiewicza, w reżyserii Haliny Gallowej. W Teatrze Młodego Widza występowała do 1957 roku, w latach 1957-59 należała do zespołu Teatru im. Juliusza Osterwy w Lublinie. W kolejnych latach grała na scenach warszawskich: w Teatrze Powszechnym (1959-1964, 1966-1968), Teatrze Ateneum (1964-1965, 1982-1986), Teatrze Narodowym (1968-1982) oraz w Teatrze Współczesnym (1986-2006).

Pierwszym znaczącym sukcesem aktorki była rola Nory w "Domu Lalki" Henryka Ibsena w reżyserii Jerzego Golińskiego (Teatr im. Juliusza Osterwy w Lublinie, 1958).

"W teatrze lubię rytuały. Lubię przyjść wcześnie do garderoby, rozbierać się powoli, a przed przedstawieniem przegadać początek roli albo dykcyjnie trudniejsze fragmenty (...). Potem lubię stanąć w ciemnej kulisie, wejść w skupienie, wyciszenie, by zgromadzoną energię z całą mocą potem z siebie wyrzucić" - mówiła w wywiadzie dla "Wysokich Obcasów" aktorka.

Kolejne ważne role teatralne Kucówny z lat 60. związane są z przedstawieniami Adama Hanuszkiewicza (którego była żoną), realizowanymi na deskach Teatru Powszechnego. Aktorka zagrała m.in. Pannę Młodą w "Weselu" Stanisława Wyspiańskiego (1963), Sonię w "Zbrodni i karze" według Fiodora Dostojewskiego (1964), Kazimierę Wąsowską w "Panu Wokulskim" według "Lalki" Bolesława Prusa (1967) i Dianę w "Fantazym" Juliusza Słowackiego (1967). Grała także w przedstawieniach reżyserowanych przez Hanuszkiewicza, wystawianych na scenie Teatru Narodowego. Była m.in. Żoną w "Nie-Boskiej Komedii" Zygmunta Krasińskiego (1969); zagrała także m.in. Maszę w "Trzech siostrach" Antoniego Czechowa (1971) i Lady Makbet w "Makbecie" Szekspira (1972).

W 1973 roku stworzyła jedną ze swoich najciekawszych ról z tego okresu - wcieliła się w postać Berty w "Wygnańcach" Jamesa Joyce'a w reżyserii Andrzeja Łapickiego (Teatr Narodowy).

U Macieja Englerta na scenie Teatru Współczesnego była m.in. Charlottą Schoen w "Letycji i lubczyku" Petera Shaffera (1989), tworząc gwiazdorski duet z Mają Komorowską. W 1991 roku zagrała Starą w "Krzesłach" Eugene'a Ionesco w reżyserii Szczepana Szczykno (Teatr Dramatyczny w Warszawie). Na scenie warszawskiego Współczesnego grała także m.in. Wdowę Drugą we "Wdowach" Sławomira Mrożka w reżyserii Erwina Axera (1992). Wystąpiła w spektaklach reżyserowanych przez Zbigniewa Zapasiewicza: była Panią Tooth we "Wszystko w ogrodzie" Edwarda Albee'go (1998) oraz Jean Horton w "Kwartecie" Ronalda Harwooda (2000). W 2001 roku wystąpiła w roli Matki w "Bambini di Praga" w przedstawieniu Agnieszki Glińskiej według Bohumila Hrabala. Można ją było oglądać też jako Connie w spektaklu "Masz być szczęśliwa" Simona Burta zrealizowanym przez Jana Bratkowskiego w warszawskim Teatrze Ochoty (2006).

Dorobek telewizyjny Kucówny to kilkadziesiąt ról w Teatrze Telewizji, z którym zaczęła współpracę w 1959 roku. Jedną z jej pierwszych ról na małym ekranie była Manduła we fragmentach "Zawiszy Czarnego" Słowackiego w reżyserii Hanuszkiewicza (1959). Potem wystąpiła w jego następnych przedstawieniach, m.in. w "Białej" Adolfa Rudnickiego w roli Flory (1960), jako Zosia w "Panu Tadeuszu" Adama Mickiewicza (1966) oraz tytułowa Panna Julia z dramatu Augusta Strindberga (1971).

Jej filmografia jest skromniejsza. Ma na swoim koncie kilkanaście ról filmowych i serialowych. Pierwszą z nich zagrała w obyczajowym filmie Leonarda Buczkowskiego "Deszczowy lipiec" (1957). Potem była jeszcze m.in. Bronką w tragedii miłosnej "Wiano" Jana Łomnickiego (1963), Teresą w telewizyjnym dramacie obyczajowym "Bariery dźwięku" Zbigniewa Kuźmińskiego (1968) i lekarką Marią w "Spirali" Krzysztofa Zanussiego (1978). Wystąpiła w tytułowej roli w "Sabinie", psychologicznym filmie w reżyserii Kazimierza Tarnasa (1998). Oglądać ją można było także w "Egzaminie z życia", "Dwóch stronach medalu", "Domu nad rozlewiskiem".

Kucówna znana jest także jako wykonawczyni piosenek m.in. z "Kabaretu Starszych Panów" i Agnieszki Osieckiej. Śpiewała m.in. słynne "Kaziu, zakochaj się".

"Pamiętam, jak dostałam telefon z telewizji: Pani Zosiu, proponujemy pani udział w Kabarecie. Prawie zemdlałam z radości. To było wyróżnienie. Być w kabarecie, w tej grupie wtajemniczonych, to była nobilitacja" - wspominała Zofia Kucówna.

Artystka wykładała też przez wiele lat na Akademii Teatralnej w Warszawie. "Dzięki młodzieży nie stałam w miejscu, musiałam akceptować ich gusta, ich myślenie. Żyjąc z nimi i przy nich, ciągle rozwijałam się wewnętrznie i to było fantastyczne. W szkole pracowałam 20 lat i mogłabym dalej, bo nikt mnie nie wyrzucał, ale doszłam do wniosku, że trzeba już odejść" - tłumaczyła w "Wysokich Obcasach" Kucówna.

Zofia Kucówna jest autorką kilku książek: "Zatrzymać czas" (1990, wznowiona w 2008 r.), "Zdarzenia potoczne" (1993), "Zapach szminki" (2000) oraz zbioru felietonów "Opowieści moje" (2000), "Szara godzina" (2013).

agz/ ls/