XXVII Międzynarodowy Festiwal Teatralny Bez granic
40. rocznica powstania Karty 77, niezależnej inicjatywy na rzecz praw człowieka w komunistycznej Czechosłowacji, zostanie przypomniana podczas Międzynarodowego Festiwalu Teatralnego Bez granic, który w październiku odbędzie się w Cieszynie i Czeskim Cieszynie.
„Rocznica wpłynęła na kształt programu festiwalowego. Bezpośrednio nawiąże do niej spektakl +Olga+ Teatru Leti z Pragi. To spojrzenie na opozycję demokratyczną oczyma Olgi Havlovej, żony Vaclava Havla. Nie wybierała trudnego losu, ale dumnie przyjęła to, co ją spotkało. Była pierwszą damą czeskiej opozycji demokratycznej, później – pierwszą damą państwa czeskiego” – powiedział dyrektor festiwalu Janusz Legoń.
Historię opozycyjnej inicjatywy przybliży wystawa „Ludzie Karty 77”, którą będzie można obejrzeć w cieszyńskim teatrze. Zaprezentowany zostanie także film o Karelu Krylu, legendarnym bardzie Praskiej Wiosny 1968 r. Po jej zdławieniu Kryl wyemigrował z Czechosłowacji.
Pięciodniowy festiwal zainauguruje 3 października koncert piosenek Agnieszki Osieckiej w wykonaniu Wiktorii Węgrzyn. Publiczność zobaczy dziewięć spektakli z Polski, Czech i Słowacji. Ubiegały się one będą o nagrodę, którą jest statuetka przedstawiająca złamany graniczny szlaban. Wyróżnienie przyznają widzowie.
Wśród propozycji jest m.in. spektakl dyplomowy studentów PWST w Krakowie „Do dna”. „Sezon artystyczny był w Polsce bardzo gorący. Na marginesie sporów ideologicznych pojawiły się przedstawienia, które zaskoczyły, a wśród nich spektakl krakowskich studentów. Oparty na pieśniach ludowych przyćmił repertuar zawodowych scen” – powiedział Janusz Legoń.
Karta 77 to manifest obywatelski przedstawicieli różnych środowisk rządzonej przez komunistów Czechosłowacji. Sprzeciwiali się w nim łamaniu praw człowieka w tym kraju. Został opublikowany 1 stycznia 1977 r. W momencie upublicznienia manifestu tekst Karty 77 podpisało 242 osoby. Komunistyczne władze podjęły wobec nich represje. Wielu było więzionych. Do stycznia 1990 r. Kartę 77 podpisało blisko 1,9 tys. osób. Ruch nigdy nie nabrał charakteru formalnego. Inicjatywa zakończyła działalność w listopadzie 1992 r.
Podczas festiwalu wystąpią m.in. też scena polska teatru w Czeskim Cieszynie ze spektaklem „Lampka oliwna” Emila Zegadłowicza oraz teatr im. Jana Kochanowskiego z Opola, który przedstawi sztukę będącą efektem polsko-czeskiej współpracy. „Aktorzy używają języka czeskiego, polskiego i migowego, dzięki czemu spektakl otrzymuje uniwersalny wymiar” – wyjaśnił dyrektor festiwalu. Widownia zobaczy propozycję słowackiej artystki Slavy Daubnerovej „Solo lamentoso”.
Festiwal zwieńczy 8 października występ Jaromira Nohavicy. „To artysta, który bardzo dużo zrobił dla promocji czeskiej kultury w Polsce” – dodał Legoń.
Karta 77 to manifest obywatelski przedstawicieli różnych środowisk rządzonej przez komunistów Czechosłowacji. Sprzeciwiali się w nim łamaniu praw człowieka w tym kraju. Został opublikowany 1 stycznia 1977 r. Zredagowali go m.in. dramaturdzy Vaclav Havel i Pavel Kohout, pisarz Ludvik Vaculik, dziennikarz Petr Uhl i były członek kierownictwa Komunistycznej Partii Czechosłowacji Zdenek Mlynarz. Inicjatywa dała impuls do stworzenia opozycji demokratycznej w Czechosłowacji.
W momencie upublicznienia manifestu tekst Karty 77 podpisało 242 osoby. Komunistyczne władze podjęły wobec nich represje. Wielu było więzionych.
Do stycznia 1990 r. Kartę 77 podpisało blisko 1,9 tys. osób. Ruch nigdy nie nabrał charakteru formalnego. Inicjatywa zakończyła działalność w listopadzie 1992 r.
Festiwal Bez Granic, który odbędzie się po raz 27., jest sztandarową imprezą stowarzyszenia Solidarność Polsko-Czesko-Słowacka (SPCzS), wywodzącego się z demokratycznej opozycji. Jej działacze w latach 80. organizowali m.in. nielegalne spotkania opozycjonistów z Polski i Czechosłowacji.
W 1990 r. działacze Solidarności Polsko-Czesko-Słowackiej Jerzy Kronhold z Cieszyna i nieżyjący już Jakub Matl z Czeskiego Cieszyna zorganizowali pierwszą edycję festiwalu, która była poświęcona twórczości Vaclava Havla. Impreza pierwotnie nosiła nazwę „Na granicy” - nazwa została zmieniona po wejściu Polski, Czech i Słowacji do UE. W ub.r. festiwal nie odbył się z przyczyn finansowych.
Autor: Marek Szafrański
Edytor: Paweł Tomczyk(PAP)
szf/ pat/
