Martyna Kander. Fot. PAP/T. Żmijewski
Malarka i scenograf Martyna Kander została uhonorowana nagrodą im. Teresy Roszkowskiej, przyznawaną przez Fundację im. Leona Schillera i Polski Ośrodek ITI - poinformowała PAP Elżbieta Baniewicz, reprezentująca jury.
Jury charakteryzując postać artystki zaznaczyło w komunikacie, że Martyna Kander już na studiach w warszawskiej ASP objawiła niepospolity talent i wyobraźnię nie tylko plastyczną, ale także inscenizacyjną.
"Jej scenografie przy całej ich urodzie są czymś więcej, są zawsze powołaniem do istnienia odrębnych światów, z ich wewnętrzną historią, budową i postaciami. Martyna Kander swobodnie porusza się w poetyce teatru dramatycznego, jak i operowego, tworzy kostiumy i dekoracje - uznało jury. - Jej prace scenograficzne wyróżniają się oryginalnością i niezależnością od panujących trendów czy mód w plastyce teatralnej, a jej język scenograficzny jest już rozpoznawalny".
"Zgodnie z wolą wybitnej scenograf Teresy Roszkowskiej, która jeszcze za swego życia ustanowiła nagrodę, miało to być wyróżnienie dla młodego scenografa. I w tym roku jury uhonorowało właśnie młodą artystkę, ale już z dużym dorobkiem - powiedziała PAP jurorka Agnieszka Koecher-Hensel z Instytutu Sztuki PAN. - Kander jest osobą bardzo twórczą, niezależną w myśleniu, podobnie jak patronka nagrody. I, co się już rzadko, wykonuje ręcznie swoje projekty" - dodała jurorka.
Nagrodę przyznało Jury powołane przez Polski Ośrodek ITI (International Theatre Institute) w składzie: Agnieszka Koecher-Hensel, Zofia de Inez, Paweł Dobrzycki, Jarosław Kilian, Henryk Izydor Rogacki, Maciej Wojtyszko oraz przewodnicząca Elżbieta Baniewicz. Nagroda zostanie wręczona tradycyjnie w dniu urodzin Teresy Roszkowskiej - 23 listopada.
Martyna Kander (ur. w 1988 r.) jest warszawianką. Dyplom magisterski uzyskała w 2012 r. na Wydziale Scenografii i Nowych Mediów Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Była stypendystką Socrates Erasmus w Akademii Sztuk Pięknych w Wenecji (Accademia di Belle Arti di Venezia; dwa razy otrzymała stypendium ministra kultury i dziedzictwa narodowego. Od 2014 roku jest asystentką w Pracowni Projektowania Kostiumu Doroty Kołodyńskiej na Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie.
W 2013 r. nagrodzona wyjazdem na World Stage Design Students Exchange w Pekinie; w 2016 r. zdobyła Nagrodę im. Andrzeja Pronaszki, przyznaną przez Sekcję Scenografów ZASP za projekt opery „The turn of the screw” Brittena w reż. Natalii Babińskiej; w tym samym roku została laureatką Nagrody im. Jerzego Moskala na Festiwalu Nowej Scenografii w Muzeum Śląskim w Katowicach za „:The turn of the screw” i w 2017 r. otrzymała Nagrodę im. Jana Kiepury w kategorii Najlepsza Scenografia oraz nominacja w kategorii Najlepsze Kostiumy za spektakl „The turn of the screw”.
Współpracuje z czołowym scenami (Teatr Narodowy, Teatr Powszechny w Warszawie, Teatr im. J. Słowackiego w Krakowie, Opera Nova w Bydgoszczy, Opera na Zamku w Szczecinie, Warszawska Opera Kameralna) z najlepszymi reżyserami młodego pokolenia (Natalia Babińska, Marcin Hycnar, Waldemar Raźniak, Natalia Kozłowska, Robert Bondara).
Teresa Roszkowska (1904 - 1992) - wybitna polska malarka i scenograf w latach 30. była związana z nurtem nowego realizmu i tradycjonalizmu. W latach 1924-1928 studiowała w Szkole Sztuk Pięknych pod kierunkiem Tadeusza Pruszkowskiego; jednocześnie uczęszczała do Konserwatorium Muzycznego. W 1929 r. wstąpiła do utworzonego przez uczniów Pruszkowskiego ugrupowania Szkoła Warszawska; uczestniczyła we wszystkich wystawach grupy w kraju, m.in. w Kazimierzu nad Wisłą, i za granicą.
Od 1930 organizowała wystawy indywidualne własnych prac, m.in. w Paryżu, Genui, Brukseli, Bostonie, ponownie w Paryżu w 1937 r., gdzie zdobyła Grand Prix sztuki dekoratorskiej.
Podczas okupacji współorganizowała podziemie artystyczne, m.in. organizowała w swoim mieszkaniu spotkania ludzi teatru z udziałem Jarosława Iwaszkiewicza. Po wojnie współpracowała z Edmundem Wiercińskim, w tym w 1946 r. przy sztuce "Elektra" wystawionej w Teatrze Wojska Polskiego w Łodzi. W 1978r. opracowała "Zemstę" reżyserowaną przez Kazimierza Dejmka. Po 1978 r. poświęciła się wyłącznie malarstwu.
W 1992 r. została zamordowana w swoim domu na Saskiej Kępie. Znajduje się tam tablica upamiętniająca Teresę Roszkowską, uważaną za jedną z najbardziej charakterystycznych mieszkanek Saskiej Kępy. Sprawców zabójstwa nie ujęto.
Anna Bernat (PAP)
abe/ agz/
