Ostatnie pożegnanie Romualda Twardowskiego. Fot. Danuta Matloch/MKiDN
Z ogromnym żalem przyjąłem wiadomość o odejściu Romualda Twardowskiego. Jego twórczość miała ogromny wpływ na rozwój sztuki dźwiękowej – napisał minister kultury i dziedzictwa narodowego Bartłomiej Sienkiewicz w liście odczytanym podczas pogrzebu artysty.
"Jego odejście stanowi ogromną stratę dla polskiej i światowej sceny muzycznej" – ocenił w liście odczytanym przez sekretarz stanu w MKiDN Joannę Scheuring-Wielgus w piątek w kościele pw. Św. Andrzeja Boboli w Warszawie.
Szef resortu kultury wskazał, że kompozytor doceniał rolę tradycji, ale jednocześnie potrafił wykorzystywać nowe elementy, tworząc unikalny muzyczny język. Podkreślił, że "Romuald Twardowski był nie tylko niekwestionowanym mistrzem w dziedzinie muzyki, ale także cenionym pedagogiem, który przekazywał zamiłowanie do muzyki kolejnym pokoleniom artystów". "Jego wszechstronność, pasja i niezwykły talent sprawiły, że stał się ambasadorem polskiej muzyki, zyskując uznanie zarówno w kraju, jak i za granicą" - podkreślił Sienkiewicz.
Przypomniał, że Twardowski "doceniał rolę tradycji, ale jednocześnie potrafił wykorzystywać nowe elementy, tworząc unikalny muzyczny język".
"Jego twórczość miała ogromny wpływ na rozwój sztuki dźwiękowej, a jego niezliczone dzieła są świadectwem wyjątkowego talentu, kunsztu i wrażliwości artystycznej. Romuald Twardowski był nie tylko kompozytorem, lecz także mistrzem, który zawsze starał się przekazać swoją pasję i miłość do muzyki. Jego utwory, pełne głębokiego emocjonalnego przekazu, są dziedzictwem, które pozostanie w naszych sercach na zawsze" – napisał Bartłomiej Sienkiewicz.
Romuald Twardowski urodził się 17 czerwca 1930 r. w Wilnie. W mieście tym spędził dzieciństwo i młodość, które przypadały na lata okupacji. Podczas okupacji uczył się gry na skrzypcach, po wojnie – na fortepianie i organach. W latach 1946-50 pełnił obowiązki organisty w wileńskich kościołach, m.in. w uniwersyteckim kościele św. Jana, gdzie przed 100 laty organistował Stanisław Moniuszko.
Uczył się wówczas gry na skrzypcach, a po wojnie na fortepianie i organach. W latach 1952-57 studiował w klasie fortepianu i kompozycję u Juliusa Juzeliunasa w Państwowym Konserwatorium Litewskiej SRR w Wilnie. Po zakończeniu studiów, w 1957 roku, wyjechał do Warszawy. Kontynuował studia w warszawskiej Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej u prof. Bolesława Woytowicza. Po wygraniu konkursu Związku Kompozytorów Polskich, w 1963 r. wyjechał do Paryża na studia u Nadii Boulanger. Ponownie do Paryża pojechał w 1966 r., aby również u Boulanger uzupełnić studia nad chorałem gregoriańskim i polifonią średniowiecza. Po powrocie do kraju osiedlił się na Śląsku, gdzie w Bytomiu wystawił swoją pierwszą operą "Cyrano de Bergerac". W 1967 r. przeniósł się na stałe do Warszawy, a w 1972 r. podjął współpracę z Akademią Muzyczną im. Fryderyka Chopina.
W latach 60. i 70. XX wieku skomponował, m.in.: "Tragedyję albo Rzecz o Janie i Herodzie", "Lorda Jima", balety "Nagi Książę" i "Posągi Czarnoksiężnika". W latach 80. Twardowski był prekursorem w nawiązywaniu kontaktów kulturalnych z Litwą, Armenią i Gruzją. Wówczas skomponował kolejne dzieła operowe: "Marię Stuart" i "Historyję o św. Katarzynie".
Jego twórczość określana jest jako nowoczesna, a zarazem komunikatywna, pełna wewnętrznego dramatyzmu - stanowiąca oryginalne zjawisko w powojennej muzyce polskiej.
Dzieła symfoniczne i chóralne przyniosły kompozytorowi liczne nagrody w kraju i za granicą, m.in. dwukrotne Grand Prix w Monaco, I nagrodę na "Praskiej Wiośnie", II miejsce na Trybunie Kompozytorskiej UNESCO w Paryżu, II nagrodę w Skopje, dwie nagrody w Tours za utwory chóralne oraz prestiżową nagrodę AGEC (Zachodnioeuropejska Federacja Chórów) za Mały Koncert.
Kompozytor został uhonorowany wieloma orderami i odznaczeniami, m.in.: Krzyżem Kawalerskim (1974) i Krzyżem Oficerskim (1985) Orderu Odrodzenia Polski, Nagrodą im. Włodzimierza Pietrzaka (1983), Nagrodą im. Księcia Konstantego Ostrogskiego (1990), Orderem św. Marii Magdaleny I stopnia Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego (1996), Złotą Odznaką z Brylantem Polskiego Związku Chórów i Orkiestr (2007), Złotym Medalem "Zasłużony Kulturze Gloria Artis" (2010), Odznaką Honorową Ukraińskiej Narodowej Akademii Muzycznej (2015) i Nagrodą Specjalną Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego (2015).
Kompozytor i pedagog Romuald Twardowski zmarł 13 stycznia w wieku 94 lat i spoczął na cmentarzu prawosławnym na Woli w Warszawie. (PAP)
autor: Maciej Replewicz
mr/ pat/
