Najstarsze polskie „pisanki” – zdobione wzorami modele jajek z gipsu i wapienia - pochodzą z grodu piastowskiego z okresu od X do XIII wieku. Znaleźli je podczas wykopalisk archeolodzy na opolskim Ostrówku.
Ostrówek to dziś miejsce w centrum Opola, w którym sąsiadują ze sobą m.in. urząd wojewódzki oraz amfiteatr. Kiedyś stał tu Zamek Piastowski, którego pozostałością jest znana z festiwalowych transmisji wieża, a jeszcze wcześniej drewniany gród piastowski. To właśnie z wykopalisk prowadzonych w latach powojennych na terenie tutejszego grodu pochodzą najstarsze – jak zapewniła dyrektor Muzeum Śląska Opolskiego Urszula Zajączkowska - polskie „pisanki”.
„Nie są to jednak na pewno jajka ptasiego pochodzenia” – zastrzegła w rozmowie z PAP Urszula Zajączkowska. – „Mają kształt niemal idealnych jaj, naruszonych nieco zębem czasu, ale z pewnością stworzyła je ludzka ręka”.
„Pisanki” z opolskiego Ostrówka mogą mieć nawet tysiąc lat, pochodzą z okresu od końca X do XIII w., gdy istniał w tym miejscu gród piastowski. Wydobyto je z wykopalisk na głębokości 3,5 do 5 metrów. Jest ich w sumie siedem – trzy nieco mniejsze z gliny i cztery, wielkości kurzych jaj, z wapienia. Część z nich jest pokryta zielono-żółtym wzorem w niemal idealne paski lub szlaczki, wykonanym taką metodą, jaką zdobiło się naczynia. Część natomiast zostało ozdobionych metodą batikową – jak współczesne pisanki.
„Pisanki” z opolskiego Ostrówka mogą mieć nawet tysiąc lat, pochodzą z okresu od końca X do XIII w., gdy istniał w tym miejscu gród piastowski. Wydobyto je z wykopalisk na głębokości 3,5 do 5 metrów. Jest ich w sumie siedem – trzy nieco mniejsze z gliny i cztery, wielkości kurzych jaj, z wapienia. Część z nich jest pokryta zielono-żółtym wzorem w niemal idealne paski lub szlaczki, wykonanym taką metodą, jaką zdobiło się naczynia.
Wzór wykonany został ciepłym woskiem nanoszonym cienkim rysikiem, potem jajo barwione było roślinnym barwnikiem. „Kilka z nich kryje też tajemnicę. W środku jaj zamknięto najprawdopodobniej jakieś ziarna, bo grzechoczą” - dodała Zajączkowska. Do czego służyły jednym z pierwszych mieszkańców Opola – nie wiadomo. „Możemy opierać się tylko na przypuszczeniach” – stwierdziła dyrektorka Muzeum Śląska Opolskiego. „Być może były to przedmioty wykorzystywane w magii, wierzeniach lub obrzędowości. Jajo było przecież w wielu kulturach dawnych symbolem budzenia się przyrody do życia czy płodności”.
Gipsowe i wapienne jajka z opolskiego Ostrówka można oglądać na stałej wystawie Muzeum Śląska Opolskiego w Opolu zatytułowanej „Opole - gród, miasto, stolica regionu”.
Gród piastowski na Ostrówku w Opolu zbudowano na wyspie odrzańskiej w X wieku. Była to osada z drewnianą zabudową, otoczona drewniano-ziemnym wałem. Dała początek miastu Opole. Funkcjonowała w niej załoga złożona z kilkudziesięciu wojów. Był to jeden z grodów piastowskich na Śląsku, które zostały zbudowane w X w. Pod koniec XIII w. na jego miejscu postawiono zamek, który został rozebrany w latach 1928-31. Jak podał PAP zastępca Opolskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków i Kierownik Wydziału Zabytków Archeologicznych Krzysztof Spychała badania na Ostrówku prowadzone były w latach trzydziestych XX w. przez archeologów niemieckich, w czasie budowy obecnego gmachu urzędu wojewódzkiego; a potem w latach powojennych, przez w sumie ok. 25 lat, już przez polskich archeologów.
„W tym czasie odkryto w tym miejscu konstrukcje drewniane obiektów mieszkalnych oraz tysiące ruchomych zabytków archeologicznych” – powiedział Spychała. (PAP)
kat/ abe/
