Eustachy Rylski. Fot. PAP/A. Markowicz
Nowe książki Doroty Masłowskiej i Eustachego Rylskiego, pierwsze przekłady dzieł noblistów i laureatów nagród Bookera, Pulitzera, National Book Award i Goncourtów – zapowiadają polscy wydawcy w planach na 2022 rok.
W warszawskim Teatrze Studio od 18 grudnia można oglądać napisany przez Dorotę Masłowską spektakl "Bowie w Warszawie" w reżyserii Marcina Libera. Tekst ukaże się także jako książka 12 stycznia nakładem Wydawnictwa Literackiego. Autorka w swojej nowej historii udaje się w podróż w czasie do gierkowskiej Polski, by przyjrzeć się bliżej ówczesnym kobietom. Osią nowej opowieści Masłowskiej jest krótka wizyta Davida Bowiego w Warszawie w 1973 r. Kolorowy, wyzwolony artysta podróżuje z Moskwy do Berlina i robi przystanek w szarej, zniewolonej, gierkowskiej Polsce. Idzie na spacer warszawskimi ulicami i trafia do księgarni przy placu Komuny Paryskiej (dzisiejszy pl. Wilsona). Książkę zilustrował Mariusz Wilczyński, autor nagradzanej animacji "Zabij to i wyjedź z tego miasta".
Także 12 stycznia, nakładem Wielkiej Litery, ukaże się "Wyspa" Eustachego Rylskiego. To cztery opowieści połączone jednym motywem w tle – morzem. Bohaterowie - dziewczyna z prowincji szukająca szczęścia, niepokorny ksiądz-playboy, sędziwy pisarz czy enigmatyczny wczasowicz - postawieni w niecodziennych, często ekstremalnych sytuacjach, muszą stawić czoła rzeczywistości i własnym charakterom.
W nowym roku nie zabraknie też premier literatury światowej - wydawnictwo Czarne zapowiada na początek roku "Lata" Annie Ernaux, jednej z najważniejszych współczesnych pisarek francuskich. "Czy byłabym szczęśliwsza, mając inne życie?" – zdaje się pytać Ernaux, prowadząc czytelnika przez kolejne dekady swej biografii, od czasów niedostatku po lata kapitalistycznego przesytu. Od powojennej młodości, kiedy rytm życia w małym normandzkim miasteczku wyznaczały święta religijne, po dorosłość. Natomiast 26 stycznia W.A.B. wyda "Białą elegię" Han Kang znanej polskim czytelnikom z nagrodzonej w 2016 r. Bookerem powieści "Wegetarianka". Koreańska pisarka tym razem pisze bardzo osobiście, "Biała elegia" to książka o żałobie, odrodzeniu i wytrwałości ludzkiego ducha. Autorka napisała większą część powieści podczas zimowego pobytu w Warszawie.
"Ewangelia dzieciństwa" Lydii Millet, zapowiadana na początek roku przez wydawnictwo Echa, to nowa powieść finalistki Pulitzera i autorki dwukrotnie nominowanej do National Book Award. Eve, podobnie jak jedenaścioro innych dzieci, znalazła się w letnim domku wbrew własnej woli. To jej rodzice – którzy właśnie pogrążają się ze swoimi znajomymi w alkoholowym otępieniu – wybrali to miejsce na wspólne spotkanie. Letnia sielanka nie trwa jednak długo – zapowiadany wcześniej huragan i gwałtowna burza niszczą część posiadłości. Okazuje się, że dzieci i rodzice mają zupełnie inne nastawienie wobec tego, co należy zrobić: wyjechać i ratować życie czy zostać, żeby chronić to, co jeszcze zostało? "Ewangelia dzieciństwa" to jedna z dziesięciu najlepszych książek roku 2020 wg "New York Times".
W tym roku Akademia Szwedzka nagrodziła literackim Noblem Abdulrazaka Gurnaha, anglojęzycznego pisarza urodzonego na Zanzibarze, który pod koniec lat sześćdziesiątych wyjechał na studia do Wielkiej Brytanii, gdzie mieszka i tworzy do dziś. Wykładał m.in. na Uniwersytecie w Kent, gdzie zajmował się głównie literaturą postkolonialną. Na liście jego literackiego dorobku znajduje się w tej chwili dziesięć powieści i jeden zbiór opowiadań - żadna z tych książek nie została dotąd wydana po polsku. "W swej twórczości Gurnah przygląda się doświadczeniu uchodźcy, skupia się na jego tożsamości, świadomości i samoocenie. Bohaterowie tych książek są rozdarci pomiędzy kulturami, kontynentami, pomiędzy życiem, jakie mieli, i tym, które ich czeka. Ten stan wprawia ich w nieustanne poczucie niestabilności i rozchwiania, którego nigdy nie potrafią się pozbyć" - pisała o laureacie Akademia. Wydawnictwo Poznańskie poinformowało na swoim profilu na Facebooku, że to właśnie ono zostało polskim wydawcą książek tegorocznego laureata. Pierwszą powieścią, która ukaże się w polskim przekładzie w 2022 r., będzie "Afterlives".
Wśród premier zapowiadanych na 2022 r. jest też drugi tom poezji Louise Glück w przekładzie Krystyny Dąbrowskiej (Wydawnictwo a5). W 2020 r. Glück otrzymała Literacką Nagrodę Nobla, ale żadna z książek poetki nie była wówczas dostępna w języku polskim. Kilka tygodni po ogłoszeniu zwyciężczyni wydawnictwo a5 zapowiedziało, że kupiło prawa do kilku tomów amerykańskiej poetki. W 2021 r. na polskim rynku ukazał się zbiór wierszy "Ararat" w tłumaczeniu Krystyny Dąbrowskiej. Wydawnictwo zapowiedziało, że kolejne tomy ukażą się w 2022 i 2023 r.
Południowoafrykański pisarz Damon Galgut, który wcześniej już dwukrotnie dotarł do finału Nagrody Bookera, w tym roku wreszcie zdobył statuetkę. Kapituła doceniła jego dziewiątą powieść "The Promise", która ukaże się w Polsce na początku przyszłego roku nakładem wydawnictwa Czarne. "Obietnica" to saga opowiadająca o upadku białej, południowoafrykańskiej rodziny na przestrzeni ponad czterech dekad. W jej losach przewijają się dramaty, seks, narkotyki, strzelaniny i śmierć, ale jest też mnóstwo humoru. Przez pryzmat tej jednej rodziny autor opowiada historię Republiki Południowej Afryki i jej burzliwego przejścia od apartheidu do demokracji wielorasowej. Tytuł książki odnosi się do obietnicy, którą otrzymuje czarna pokojówka białej rodziny. Miała ona dostać dom, w którym mieszka, i ziemię, na której stał budynek.
W lutym WL opublikuje dwie książki o tym samym człowieku - Wincencie Rosenbergu, Żydzie polskiego pochodzenia, który w 1928 r. wyemigrował z Europy i osiadł w Argentynie. "Getto jest we mnie" Santiago Amigorena to powieść nominowana do najważniejszych francuskich wyróżnień literackich – Nagrody Goncourtów, Renaudot i Médicis. Opisuje historię dziadka autora, Wincenta, który z oddalenia Ameryce Południowej obserwuje tragedię tych, którzy zostali w Polsce. Kuzynem Amigoreny jest słynny argentyński reportażysta Martín Caparrós, który również napisał książkę o losach polskich przodków – "Dziadkowie" - także o Wincentym Rosenbergu. Obie książki ukażą się w Polsce w tym samym czasie nakładem WL.
"Schron przeciwczasowy" Georga Gospodinowa, która jest w planach WL na przyszły rok, to nowa powieść jednego z najgłośniejszych pisarzy europejskich, laureata Nagrody Angelusa. Wynalazca Gaustyn wędruje w czasie. Swoją ideę niesienia innym pomocy realizuje w wyjątkowej klinice przeszłości w Szwajcarii, którą zakłada dla osób cierpiących na chorobę Alzheimera. Pacjenci mogą wybierać spośród wszystkich minionych dekad XX wieku, by odnaleźć swoją bezpieczną przestrzeń. Wkrótce oferowana przez Gaustyna kuracja przyciąga nie tylko chorych, ale także wszystkich tych, którzy chcieliby powrócić do szczęśliwych chwil. Klinika odblokowuje ich wspomnienia, przywracając czas, w którym czuli spokój i spełnienie.
W planach WL na marzec jest też nowa powieść laureata Bookera, Richarda Flanagana pt. "Żywe morze snów na jawie". Głównymi bohaterami powieści są Anna i jej bracia, Tommy i Terzo, którzy trzymają 87-letnią matkę przy życiu w tasmańskim szpitalu. Rodzinna tragedia rozgrywa się w czasie, gdy kraj pogrążony jest w apokaliptycznych pożarach.
Na wiosnę zapowiadana jest także premiera "Tylla" Daniela Kehlmanna (WL), niemieckiego bestsellera, którzy sprzedał się w liczbie przeszło pół miliona egzemplarzy. Na podstawie książki powstaje serial Netflixa, a prawa do wydania zostały sprzedane do przeszło 20 krajów. Tytułowa postać (która została zaczerpnięta z XIV-wiecznych niemieckich podań ludowych. W Polsce znana jest pod nazwą Dyl Sowizdrzał) to syn wieśniaka, który w wyniku konfliktu z Kościołem zostaje stracony. Tyll musi uciekać z rodzinnych okolic – robi to wraz z córką młynarza, Nelly. W tym czasie nabiera zdolności kuglarskich. W trakcie podróży przez trawiony wojną kraj utrzymuje się przy życiu dzięki pokazom różnych sztuczek. Tyll jest jednak kimś więcej – nie tylko zwinnym iluzjonistą, ale również hipnotyzerem, oszustem, prowokatorem i demonem spętanym w jednej osobie.
W czerwcu ukaże się "Interior Chinatown" Charlesa Yu (wyd. ArtRage) - powieść nagrodzona w 2020 r. National Book Award o tym, co oznaczają azjatyckie korzenie w Stanach Zjednoczonych. Autor żongluje motywami zaczerpniętymi z historii, popkultury, amerykańskich dzielnic azjatyckich korzeni i hollywoodzkich filmów kung-fu.
W drugiej połowie 2022 r., nakładem Wydawnictwa Cyranka, ukaże się z kolei polski przekład "La plus secrete mémoire des hommes" ("Najbardziej sekretne wspomnienie mężczyzn") senegalskiego pisarza Mohameda Mbougara Sarra, tegorocznego laureata Nagrody Goncourtów, najbardziej prestiżowej francuskiej nagrody literackiej.
Nie zabraknie także literatury faktu: Czarne zapowiada na 12 stycznia wydanie książki "Był dwór, nie ma dworu. Reforma rolna w Polsce" Anny Wylegały. Reforma rolna, czyli wywłaszczenie wielkich właścicieli ziemskich i przekazanie części ziemi chłopom, przeprowadzona latach 1944–1945, to jedno z najsłabiej zbadanych wydarzeń w powojennej historii Polski. W czasach PRL próbowano przede wszystkim udowodnić, jak bardzo polepszyła sytuację chłopów i robotników rolnych. Autorka odpowiada na pytanie, jakim doświadczeniem była reforma rolna dla poszkodowanych, czyli ziemian, dla tych, którzy z niej skorzystali, a zatem służby folwarcznej i bezrolnych chłopów, a także rzeszy mniej lub bardziej zaangażowanych świadków.
Inna nowość z literatury faktu, która ukaże się na początku 2022 r., to "Adresy. Co mówią nam o tożsamości, statusie i władzy" Deirdre Mask (Znak). Autorka snuje opowieść o tym, co oznacza posiadanie (lub brak) adresu zamieszkania, jaką funkcję w naszym życiu odgrywają układ ulic, ich nazwy, numeracja domów.
W pierwszej połowie 2022 r. możemy spodziewać się również nowej biografii autorstwa Angeliki Kuźniak. Po Zofii Stryjeńskiej i Oldze Boznańskiej autorka bierze na warsztat postać jednej z najważniejszych polskich badaczek w historii – Marię Skłodowską-Curie (WL), dwukrotną laureatkę Nagrody Nobla. (PAP)
autor: Agata Szwedowicz
aszw/ skp /
