Marzec '68: brama Uniwersytetu Warszawskiego. Fot. PAP/CAF/T. Zagoździński
Dyskusje z udziałem polskich humanistów o wydarzeniach Marca 1968 r. i spotkania wokół osoby Innego – czyli wszystkich doświadczających wykluczenia i pogardy - złożą się na Festiwal Czytelniczy Literatury Faktu i Poezji „Wolność i Pokój”, który w czwartek rozpocznie się w Kielcach.
Spotkania będą się odbywały do 26 marca w Instytucie Kultury Spotkania i Dialogu w Kielcach. Przedsięwzięcie organizuje kieleckie Stowarzyszenie im. Jana Karskiego.
„Gośćmi będą przede wszystkim autorzy, bądź bohaterowie książek, które się ostatnio ukazały. Wszystkie spotkania wiąże ze sobą idea naszego festiwalu, która będzie towarzyszyła jego kolejnym edycjom – pytania: kim jest Inny, kto to jest Swój, czym jest +naszość+, co to jest +obcość+? Czyli pytania, które w tej chwili są uniwersalnymi, bo żyjemy w globalnym - przynajmniej w kulturze europejskiej - kryzysie tożsamości i przy wielkich ruchach migracyjnych, fali uchodźczej, także powstają pytania tożsamościowe” – opisywał w rozmowie z PAP ideę przedsięwzięcia prezes stowarzyszenia Bogdan Białek.
Tegorocznej edycji festiwalu przyświecają słowa Tadeusza Mazowieckiego: „Jest czas powracania do pytań najprostszych, ale wcale nie do najprostszych odpowiedzi, czas rozmów, w których chce się czuć drugiego człowieka na odległość ręki”.
Wydarzenie zainauguruje w czwartek spotkanie z byłym wieloletnim redaktorem naczelnym „Tygodnika Powszechnego” ks. Adamem Bonieckim, na temat jego osobistych refleksji związanych z Marcem '68, a także dyskusja wokół książki „Połączenie odebrane”, będącej zbiorem tekstów duchownego z ostatnich kilkunastu lat, publikowanych na łamach „Tygodnika…”.
Zaplanowane także inne spotkania nawiązujcie do wydarzeń sprzed 50 lat, m. in. dyskusję z Sewerynem Blumsztajnem i prof. Andrzejem Friszke (2 marca) - o perspektywach spojrzenia na wydarzenia związane z Marcem ’68, o narracji politycznej tamtego czasu, jej konsekwencjach oraz o wpływie na współczesną historię Polski, rozmowę z autorką autobiograficznej książki „Zapiski z wygnania” Sabiną Baral (6 marca), czy z Mikołaj Grynbergiem (16 marca) wokół jego książki „Księga Wyjścia” – będącej zapisem rozmów z kilkudziesięcioma osobami, które w 1968 r. musiały podjąć decyzję o opuszczeniu Polski, bądź zdecydowały się pozostać.
„Rocznica marca 1968 roku jest bardzo ważna z wielu powodów – to rocznica narodzin nowoczesnej opozycji demokratycznej w Polsce, ale także ostatnich wielkich antysemickich wydarzeń, w skutek których wielu ludzi zostało zmuszonych do wyjazdu z kraju. Będziemy dochodzić czy Marzec ‘68 to jest historia żydowska, czy historia polskiej inteligencji, czy jedno i drugie, w jakich one pozostają relacjach ze sobą” – zaznaczył Białek.
5 marca zaplanowano dyskusję nad premierową książką antropolożki i literaturoznawczyni prof. Joanny Tokarskiej-Bakir „Pod klątwą. Społeczny portret pogromu kieleckiego”. Wezmą w niej udział historycy m.in. prof. Bożena Szaynok i prof. Alina Skibińska. Publikacja jest owocem wieloletniej pracy prof. Tokarskiej-Bakir nad dokumentami i dostępnymi źródłami - próbą dokładnej analizy wydarzeń związanych z pogromem kieleckim z lipca 1946 r. oraz sytuacji społeczno-politycznej tamtego czasu.
W ramach festiwalu odbędą się także rozmowy: z reporterem Wojciechem Tochmanem (3 marca) pod hasłem „O uciekaniu”, z literaturoznawcą Andrzejem Franaszkiem (12 marca) na temat różnic w spojrzeniu na Polskę, jej historię i politykę, a także o tym, jak w swojej poezji rozumieli słowo „patriotyzm” Czesław Miłosz i Zbigniew Herbert, spotkanie wokół najnowszego zbioru esejów „Poezja dla początkujących” Adama Zagajewskiego (21 marca), w którym autor m. in. zadaje pytania o obowiązki poety i funkcjonowanie artysty w świecie.
Tematem spotkań będą też książki: Anny Bikont „Sendlerowa. W ukryciu” (26 marca), „Jaka piękna iluzja. Magdalena Tulli w rozmowie z Justyną Dąbrowską” (15 marca) i wywiad-rzeka Stanisława Zakroczymskiego z prof. Adamem Strzemboszem „Między prawem i sprawiedliwością” (22 marca).
Odbędzie się tez wykład (13 marca) prezesa Polskiego Stowarzyszenia Psychologii Społecznej, prof. Dariusza Dolińskiego nt. wyników powtórzonego w Polsce eksperymentu o posłuszeństwie (nazywanego też eksperymentem autorytetu, kiedy to uczestnik ma wcielić się w rolę nauczyciela i – na wyraźne polecenie eksperymentatora – wymierzać uczniowi coraz wyższą karę za złe odpowiedzi na pytania).
Dominikanin, prof. Jan Andrzej Kłoczowski zaprezentuje wykład (19 marca) poświęcony m. in. filozofii dialogu i zagadnieniu inności, a psychiatra i terapeuta prof. Bogdan de Barbaro będzie próbował odpowiedzieć na pytania: kim jest dla mnie Inny? czy jest dla mnie źródłem zaciekawienia i rozwoju, czy też napięcia, agresji i wrogości? (24 marca).
W ramach festiwalu będzie można posłuchać także koncertu pt. „Jak wybrnąć z gafy” Joanny Trzepiecińskiej, z akompaniamentem Bogdana Hołowni do tekstów wybitnych poetów (4 marca) oraz obejrzeć film Joanny Kos-Krauze i Krzysztofa Krauze „Ptaki śpiewają w Kigali” – po projekcji zaplanowano spotkanie z reżyserką, bohaterką wywiadu-rzeki „Jest życie po końcu świata”, przeprowadzonego przez Aleksandrę Pawlicką (20 marca).
Szczegółowy program festiwalu jest dostępny na stronie internetowej jankarski.org.pl
Festiwal Czytelniczy Literatury Faktu i Poezji „Wolność i Pokój” jest organizowany jest pod patronatem Prezydenta Kielc Wojciecha Lubawskiego, przy wsparciu finansowym Fundacji im. Stefana Batorego, Marszałka Województwa Świętokrzyskiego oraz Urzędu Miasta Kielce.
Założone w 2005 r. Stowarzyszenie im. Jana Karskiego działa na rzecz upowszechniania postaw otwartości i poszanowania dla osób i grup o odmiennej identyfikacji rasowej, etnicznej, narodowej, religijnej bądź kulturowej. Przeciwdziała wszelkim formom antysemityzmu, ksenofobii, rasizmu i innym postawom godzącym w godność człowieka. Działacze organizacji kierują się przesłaniem Karskiego, „który przekazał nam wiarę, że uczynienie świata lepszym jest możliwe, że podejmowanie bezustannych wysiłków w tym celu jest konieczne, a zaniechanie naprawy i obojętność na zło jest zbrodnią i grzechem”. (PAP)
Autor: Katarzyna Bańcer
ban/ agz/
