Dyrektor Instytutu Adama Mickiewicza Barbara Schabowska. Fot. PAP/R. Guz
Współorganizacja wydarzeń kulturalnych w Tajpej, Osace, Seulu, Kownie, Rydze, Berlinie i Gwangju - to plany Instytutu Adama Mickiewicza na pierwszy kwartał 2023 r. IAM będzie obecny m.in. na Międzynarodowej Wystawie Książek w Tajpej oraz Międzynarodowym Festiwalu Sztuki Osaka Kansai.
150 projektów na całym świecie, współpraca z blisko 100 partnerami instytucjonalnymi, 700 tys. odbiorców – w takich liczbach zamyka się miniony rok w Instytucie Adama Mickiewicza.
"Poprzedni rok pokazał w jak szybko zmieniającym się czasie i miejscu żyjemy. Był bardzo nieprzewidywalny, a kultura była tym językiem wartości uniwersalnych, którym mogliśmy się porozumieć, zbudować też naszą obecność, nie tylko w Europie Środkowej, ale też posługując się językiem wartości uniwersalnych - polskich, europejskich mówić o naszej specyfice, o wartościach naszej wspólnoty" - powiedziała na poniedziałkowej konferencji prasowej dyrektor IAM Barbara Schabowska.
Zaznaczyła, że IAM posługiwał się "językiem współczesnym". "Nawet, gdy opowiadaliśmy o polskim romantyzmie, to ważne dla nas były nowe technologie i ukłon w stronę współczesnej publiczności. Tak będzie też w tym roku" - zapowiedziała.
Pierwszym tegorocznym przedsięwzięciem IAM jest współorganizacja wystawy "Re-interpretations" z pracami polskich, ukraińskich, japońskich, birmańskich i wietnamskich artystów podczas Międzynarodowego Festiwalu Sztuki Osaka Kansai, który potrwa od 28 stycznia do 13 lutego.
"Wystawa pozwoli przyjrzeć się polskim i ukraińskim wyobrażeniom o przeszłości, historii oraz relacji kultury i tradycji. W pracach artystów z Polski i Ukrainy znajdą się także odniesienia do współczesnego rozumienia romantyzmu i słowiańskości w kulturze polskiej i ukraińskiej. Podjęta zostanie próba przemyślenia więzi kulturowych i literackich łączących oba kraje, a także zwrócenia uwagi na kwestię zagrożeń klimatycznych, roli kobiet w społeczeństwie oraz migracji" - napisano w informacji prasowej IAM.
Kilka dni później rozpocznie się Międzynarodowa Wystawa Książek w Tajpej (31 stycznia – 5 lutego), na której Polska będzie gościem honorowym po raz pierwszy w historii wydarzenia. Instytut Książki jest głównym organizatorem polskiego stoiska a Instytut Adama Mickiewicza oraz Biuro Polskie w Tajpej występują w roli jego partnerów.
Rzecznik Instytutu Książki Łukasz Jarocki powiedział, że rola gościa honorowego związana jest z "prezentują kultury w ogóle". "Zabieramy ze sobą nie tylko przedstawicieli świata literatury, ilustracji, ale również chcemy przedstawić to, co jest związane z polską kulturą - czyli m.in. kuchnia, muzyka. Będzie to połączenie muzyki polskiej i ukraińskiej. Polska zaznaczy swoją solidarność, swego rodzaju rzecznictwo na rzecz Ukrainy w kontekście międzynarodowym" - podkreślił Jarocki.
Poinformował, że na czas targów zaplanowano m.in. spotkania autorskie z Andrzejem Sapkowskim i Witoldem Szabłowskim. "Mamy nadzieję, że w trakcie targów jeszcze bardziej przybliżymy Polskę. Trzeba zaznaczyć, że polska literatura jest już w tam obecna" - mówił rzecznik IK.
Instytut Adama Mickiewicza odpowiada za wydarzenia towarzyszące: wystawę "Captains of Illustrations from Poland" prezentowaną na stoisku oraz dwa koncerty zespołu Dagadana.
Na wystawie odwiedzający będą mogli zapoznać się z długą i bogatą historią polskiej literatury dziecięcej i związanej z nią sztuki ilustracji, która rozwijała się najintensywniej w latach 1950–1980. Przedstawione zostaną prace artystów tworzących w tzw. "złotym okresie" polskiej ilustracji, czyli w latach 60. i 70., a także artystów współczesnych. Opiekę kuratorską nad wystawą sprawuje prof. Jacek Friedrich.
"To jest wystawa, która prezentuje polską ilustrację książkową, przede wszystkim dla dzieci, bo taki jest jej profil. (…) Zależało nam na pokazaniu żywotności polskiego ilustratorstwa i tradycji. Polska ilustracja znowu jest wspaniała" - mówił prof. Friedrich.
Opowiadając o wystawie wskazał, że jest ona takim "dialogiem, przeglądaniem się wzajemnym" dawnych mistrzów ilustratorstwa ze współczesnymi.
Jak mówił, "polska ilustracja jest żywa, ma historyczne korzenie, ale co więcej w tym wyborze - współczesnym i historycznym, zauważalne jest, że jest niezmiernie różnorodna".
Prezentowane na wystawie ilustracje pochodzą z książki "Admirałowie wyobraźni: 100 lat polskiej ilustracji w książkach dla dzieci" ("Captains of Illustration: 100 years of Children’s Books from Poland") wydanej przez Instytut Adama Mickiewicza w 2019 r. Zawiera ona ponad 800 ilustracji autorstwa ponad 200 polskich artystów. Uzupełniają je teksty teoretyków i pasjonatów polskiego projektowania książek dla dzieci. Publikacja powstała we współpracy z Wydawnictwem Dwie Siostry.
3 lutego mieszkańcy Kowna będą mogli po raz pierwszy zobaczyć współorganizowaną przez Muzeum im. M. K. Čiurlionisa i IAM wystawę "The Dark Arts. Aleksandra Waliszewska and the Symbolism from the East and North". Wystawa "Opowieści okrutne" w Warszawskim MSN zyska tym samym swoją litewską odsłonę. Zaprezentowane prace ukażą twórczość artystki w dialogu z nieobecnymi w zachodnim kanonie symbolistami z Polski, krajów bałtyckich, Czech i Ukrainy. W szerokim kontekście ukazane zostaną także zajmujące Waliszewską baśniowe motywy, apokaliptyczne scenariusze i przesiąknięte znaczeniami bałtosłowiańskie krajobrazy: mokradła, mroczne leśne ostępy, zagubione autostrady i ponure przedmieścia. Wystawa potrwa do 22 maja. Publiczność będzie mogła uczestniczyć także w szeregu wydarzeń towarzyszących: pokazach filmowych, koncertach, oprowadzaniach kuratorskich i spotkaniach autorskich.
Od 16 lutego w galerii Nüüd.Berlin oraz równocześnie w Galerii Instytutu Polskiego w Berlinie będzie można oglądać wystawę obrazów Jerzego Skolimowskiego, reżysera, scenarzysty i aktora, która pozwoli widzom poznać artystę również jako malarza. Wystawa odbędzie się w czasie festiwalu filmowego Berlinale. Prace Skolimowskiego, które on sam kategorycznie oddziela od swojej twórczości filmowej, były prezentowane w Los Angeles, Wrocławiu, Warszawie. Jego ostatnia monograficzna wystawa podejmowała temat zagrożeń współczesnego świata, sytuacji ekologicznej i wchodziła w dyskusję na temat katastrofy klimatycznej.
Marcin Fedisz, kurator wystawy oraz szef Galerii "Opera" w Teatrze Wielkim - Operze Narodowej pytany o to, dlaczego zdecydowano się na prezentację twórczości malarskiej jednego z najwybitniejszych polskich reżyserów, odpowiedział: "Każdy film może wziąć udział w dwóch festiwalach, Jerzy Skolimowski wziął już udział w festiwalu w Wenecji, był na festiwalu w Cannes w związku z tym, nie mógł być na festiwalu w Berlinie stąd pomysł IAM, żeby jednak artysta, który - miejmy nadzieję -zdobędzie w tym roku Oscara, bo bardzo wiele rzeczy na to wskazuje, na bardzo ważnym i bliskim nam terytorialnie festiwalu, w jakiś sposób zaistniał".
Po raz pierwszy w krajach bałtyckich IAM pokaże także wystawę Wacława Szpakowskiego, polskiego artysty awangardowego i prekursora abstrakcji geometrycznej. Wystawę będzie można obejrzeć w Muzeum Narodowym w Rydze od 3 marca do 30 kwietnia. Zaprezentowane zostaną materiały archiwalne ukazujące pionierską twórczość Szpakowskiego oraz wyniki badań skupionych na okresie studiów artysty w Rydze i jego związków z Łotwą.
Na Litwę IAM wróci w kwietniu z wystawą "Nikifor – malarz nad malarzami" (od 13 kwietnia do 11 czerwca). Będzie to monograficzna ekspozycja obejmująca ponad 100 prac Nikifora Krynickiego ze zbiorów Państwowego Muzeum Etnograficznego w Warszawie. Zaprezentowany zostanie przekrój twórczości malarza i podejmowane przez niego tematy: pejzaż, architektura miejska i fantastyczna.
Kontynuacją działań Instytutu z 2022 r. będzie druga odsłona wystawy "Mistrzowie Polskiej Ilustracji" w Korei, która tym razem zostanie zaprezentowana w Albus Gallery w Seulu (od 20 kwietnia do 4 czerwca). Odwiedzający będą mogli zobaczyć około 100 oryginalnych prac polskich ilustratorów: artystów awangardowych lat 20. XX wieku (np. Franciszki i Stefana Themersonów), przedstawicieli polskiej szkoły ilustracji (np. Bohdana Butenki) oraz współczesnych artystów (np. Joanny Concejo, Piotra Sochy i Małgorzaty Gurowskiej). Szczególna uwaga skupiona zostanie na twórczości Adama Kiliana w związku z setną rocznicą jego urodzin. Za organizację wystawy odpowiada prof. Jiwon Lee, wykładowca i historyczka sztuki oraz popularyzatorka polskiej literatury i ilustracji w Korei. Wystawa powstała we współpracy z Biblioteką Książki Obrazkowej w Sunchonie, Galerią Albus w Seulu oraz Biurem Wystaw Artystycznych w Zamościu. Partnerem projektu jest Ambasada RP w Seulu.
11 kwietnia, w związku ze zbliżająca się 80. rocznicą powstania w getcie warszawskim, planowana jest premiera utworu "Pieśń dla Racheli" autorstwa Bernharda Langa – jednego z najwybitniejszych kompozytorów austriackich, którego do skomponowania tego utworu zaprosił Instytut Adama Mickiewicza. Utwór poświęcony powstaniu w getcie zainspirowany został podziemnym Archiwum Getta Warszawy (Archiwum Ringelbluma) – jednym z najważniejszych świadectw o zagładzie Żydów polskich. Premierowe wykonanie kompozycji powierzono orkiestrze Klangforum Wien w Wiedniu.
Rok 2023 to również 90. rocznica urodzin Henryka Góreckiego. Z tej okazji w English National Opera odbędzie się uroczysty koncert i wystawienie sceniczne "Symfonii pieśni żałosnych Góreckiego" – utworu, który przeszedł do historii popkultury, dystansując na listach przebojów gwiazdy muzyki pop i przynosząc mu międzynarodową sławę. Pokazy odbędą się 27 i 29 kwietnia oraz 3, 5 i 6 maja. Za reżyserię odpowiada wielokrotnie nagradzana reżyserka – Isabella Baywater.
Pierwszą część roku zamknie udział Polski w międzynarodowej wystawie sztuki Gwangju Biennale, która potrwa od 7 kwietnia do 9 lipca. Organizowane od 1995 r. Gwangju Biennale to najstarsze biennale sztuki współczesnej w Azji cieszące się w swoim regionie podobnym uznaniem jak Biennale Sztuki w Wenecji w Europie. W ramach 14. Gwangju Biennale zorganizowane zostanie specjalne wydarzenie – "Konwent Postartystyczny" (5-7 maja), podczas którego zaprezentują się artystki i artyści z Polski i Korei Południowej oraz wyświetlony zostanie specjalny program filmów artystycznych z Ukrainy autorstwa kolektywu filmowego Freefilmers z Mariupola. "Pokaz ten będzie gestem solidarności i realnego wsparcia dla osób pracujących w sektorze sztuk wizualnych w sytuacji wojny" - podkreśla IAM.
"Konwent Postartystyczny" składać się będzie z warsztatów, wykładów, pokazów filmowych, działań dźwiękowych, kulinarnych i performatywnych. Wszystkie one dotyczyć będą przenikania się sztuki z innymi dyscyplinami, zwłaszcza z ekologią, muzyką, choreografią. Prezentowane będą postawy wychodzące poza przyjęte ramy sztuki i eksperymentujące z rzemiosłem, aktywizmem klimatycznym, muzyką czy folklorem. Kuratorami Konwentu jest Sebastian Cichocki, główny kurator Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie i kurator Biennale Sztuki Współczesnej EVA w Limerick w 2023 roku oraz Marianna Dobkowska – kuratorka programów rezydencyjnych. (PAP)
autor: Katarzyna Krzykowska
ksi/ pat/
