Trafiłem na tezę, że w Kozielsku na przełomie 1939-40 przeprowadzono próbę wykucia zrębów PRL - powiedział PAP Jacek Raginis-Królikiewicz, reżyser spektaklu Teatru TV "Inspekcja". Przedstawienie o Polakach w sowieckiej niewoli zobaczymy w poniedziałek o godz. 20.35 w TVP1.
"To, co się w tych obozach dla polskich jeńców działo - to były próby wyłuskania spośród polskiej elity osób, które pójdą na współpracę" - powiedział w środę PAP reżyser "Inspekcji" Jacek Raginis-Królikiewicz. "Ale nie tylko dlatego, że się ich do tego zmusi - ale w efekcie tego, że oni dadzą się uwieść. To było główne zadanie majora NKWD Zarubina" - dodał.
"Konsekwencji tych metod sowieckich manipulacji, perswazji politycznej i nawet towarzyskiej, doświadczamy do dziś" - podkreślił Raginis-Królikiewicz.
Poinformował, że z "+Podręcznika szkolenia nielegałów+" Wasilija Zarubina dzisiaj uczą się agenci FSB".
Reżyser przypomniał, że w Kozielsku, Ostaszkowie i Starobielsku osadzono stosunkowo niewielu reprezentantów kadry stricte wojskowej. "To byli wyżsi oficerowie rezerwy, czyli profesorowie, artyści, lekarze, księża. To był kwiat polskiej inteligencji" - wyjaśnił.
Raginis-Królikiewicz powiedział, że jego przedstawienie "ilustruje tezę, na którą natknął się już dawniej", że "w Kozielsku na przełomie lat 1939 i 1940 przeprowadzono próbę wykucia zrębów PRL".
Spektakl zrealizowano we wnętrzach nieczynnej od 2 lat elektrociepłowni przy ul. Wróblewskiego w Łodzi. "Szukaliśmy obiektu, scenerii, która byłaby w stanie oddać system sowiecki. Ta elektrownia EC2 została oddana do użytku w 1958 r., co oznacza, że była projektowana i budowana w czasach stalinowskich" - wyjaśnił reżyser.
"Ta ściana czołowa, którą pokazujemy na początku doskonale ilustruje naturę tego systemu, w którym człowiek tak naprawdę jest mrówką, a najważniejsza jest maszyna, najważniejszy jest system" - podkreślił.
Jak przypomniała podczas pokazu przedpremierowego w Telewizji Polskiej dyrektor Agencji Kreacji Teatru Ewa Millies-Lacroix, "+Inspekcją+ miał powrócić do Teatru TV wybitny polski reżyser Grzegorz Królikiewicz". Zmarł 21 września 2017 r. w trakcie przygotowań spektaklu. Kontynuacji prac nad przedstawieniem podjął się jego syn i współautor sztuki Jacek Raginis-Królikiewicz.
Millies-Lacroix poinformowała, że jest to 16. premiera Teatru Telewizji w sezonie 2017/2018.
"Inspekcja" przedstawia sytuację polskich jeńców wojennych w ostatnich miesiącach przed dokonaniem zbrodni katyńskiej. Jest to "obraz patriotycznej postawy polskich oficerów więzionych w Kozielsku" - napisano w zapowiedzi spektaklu.
Akcja ukazuje metody manipulacji Wasilija Zarubina, który "po nieudanej misji na terenie nazistowskich Niemiec, skazany na śmierć, ledwo uchodzi z życiem". "W obliczu nagle wybuchłej wojny, Stalin postanawia zlecić mu nowe zadanie – werbunek polskich oficerów w obozach w Kozielsku, Starobielsku i Ostaszkowie" - czytamy w zapowiedzi.
"Wykorzystując niepewność polskich oficerów, ich strach i dramatyczną potrzebę wszelkich dających nadzieję informacji, próbuje przekonać ich do nawiązania współpracy z komunistyczną władzą" - napisano na stronie Teatru Telewizji.
Scenografię zaprojektował Marian Zawaliński, a kostiumy - Izabela Stronias. Muzykę skomponował Michał Lorenc. Autorem zdjęć jest Adam Bajerski.
W przedstawieniu występują m.in.: Mariusz Ostrowski (Zarubin), Piotr Głowacki (Stalin), Zygmunt Malanowicz (Generał Minkiewicz), Sławomir Sulej (Beria), Przemysław Bluszcz (Jeżow), Marcin Kwaśny (Swianiewicz), Radosław Pazura (Komarnicki), Piotr Seweryński (Pułkownik T.), Zbigniew Moskal (ks. Ziółkowski), Dariusz Biskupski (Iwanow), Ireneusz Kozioł (Pułkownik NKWD), Michał Szewczyk (Stary Lejtnant) i Marcin Włodarski (Zajcew).
Jacek Raginis-Królikiewicz (ur. w 1966 r. w Warszawie) ukończył historię na KUL-u oraz łódzką Filmówkę. Jest scenarzystą, reportażystą, reżyserem i autorem słuchowisk radiowych (m.in. współautorem cyklu radiowego i telewizyjnego "Widzialne i Niewidzialne"). Był nauczycielem historii oraz wykładowcą Wyższej Szkoły Dziennikarskiej im. M. Wańkowicza.
Wyreżyserował seriale paradokumentalne: "Dzień, który zmienił moje życie", "Trudne sprawy", "Dlaczego ja?" i "Na patrolu".
W 2007 r. rozpoczął współpracę z Teatrem Telewizji. Początkowo jako drugi reżyser pracował z Januszem Dymkiem nad "Aferą mięsną", w 2008 r. z Januszem Dymkiem napisał scenariusz do "Prezentu dla Towarzysza Edwarda G.", a następnie wyreżyserował autorski spektakl "Mord założycielski", którego premiera odbyła się 8 grudnia 2008 r.
Obecnie jest pracownikiem Polskiego Radia. Od stycznia do sierpnia 2016 r. był zastępcą redaktora naczelnego Programu I Polskiego Radia, a 1 września rozpoczął kierowanie redakcją audycji dziecięcych i młodzieżowych radiowej Jedynki. Jest autorem cyklu cotygodniowych audycji przedstawiających sekrety historii i nieznane fakty pt. "Labirynt historii" (nadawane w Programie I PR).
Przedpremierowy pokaz "Inspekcji" odbędzie się w czwartek o godz. 19.00 w Senacie RP. (PAP)
autor: Grzegorz Janikowski
edytor: Paweł Tomczyk
gj/ pat/
