Koncerty muzyki klezmerskiej i sefardyjskiej, spacer po żydowskim cmentarzu, warsztaty kuchni i tańców czy wykład o sile żydowskich kobiet - złożą się na rozpoczynający się w sobotę 11. Festiwal Kultury Żydowskiej "Zachor" w Białymstoku.
Festiwal "Zachor - kolor i dźwięk" potrwa do wtorku. Organizowany jest przez Centrum Edukacji Obywatelskiej Polska-Izrael i żydowską gminę wyznaniową w Warszawie.
Białystok, w którym przed II wojną światową żyło ok. 50 tys. Żydów, był znaczącym ośrodkiem kultury i religii żydowskiej. Festiwal ma przypominać i podtrzymywać żydowską tradycję w mieście, stąd tytułowy "zachor" - w języku jidysz - wezwanie do pamięci. "Kolor i dźwięk" żydowskiej kultury oddać mają festiwalowe wystawy i koncerty.
Festiwal rozpocznie się w sobotę wieczorem, na zakończenie szabatu; w Białostockim Teatrze Lalek zostanie pokazany spektakl "Miriam" w reżyserii Bernardy Bieleni. Przedstawienie oparte jest na dramacie Olega Juriewa "Miriam". Jego akcja rozgrywa się w domu tytułowej bohaterki, który leży na granicy działań rewolucyjnych. Miriam musi stawić czoła niebezpieczeństwu, które grożą samotnej kobiecie w czasie wojny.
Każda edycja festiwalu ma swojego bohatera - osobę żydowskiego pochodzenia, która w Białymstoku się urodziła, bądź w tym mieście działała. W tym roku to urodzony w Białymstoku prawnik, działacz społeczny Samuel Pisar (1929-2015). W czasie II wojny światowej przebywał on w białostockim getcie oraz w hitlerowskich obozach koncentracyjnych na Majdanku, w Auschwitz oraz Dachau. Po wojnie studiował prawo w Melbourne, a następnie w USA i Paryżu. Był m.in. doradcą generalnym UNESCO w Paryżu. Pisar odznaczony został Krzyżem Komandorskim Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej; nominowany był też do Pokojowej Nagrody Nobla.
W ramach festiwalu postać Pisara przybliży dyrektorka Galerii im. Sleńdzińskich w Białymstoku historyczka Jolanta Szczygieł-Rogowska. Będzie można wziąć udział w spacerze śladami Pisara po rodzinnym mieście.
Imprezy podczas jednego z festiwalowych dni, niedzieli, tradycyjnie odbędą się na Rynku Kościuszki. Przygotowano atrakcje dla dzieci - konkurs plastyczny o symbolach i tradycji żydowskiej. Odbędą się też warsztaty koszernej kuchni żydowskiej oraz tańców żydowskich.
Na rozstawionej na rynku scenie wystąpią artyści - m.in. Orkiestra Klezmerska Teatru Sejneńskiego, Kapela Jankiela, a także Efim Chorny i Susan Ghergus z Mołdawii, którzy są założycielami Jewish Song Theatre. Tego dnia w kościele św. Rocha odbędzie się koncert organowy, w którym udział weźmie holenderski organista Matteo Imbruno, a także pochodzący z Białegostoku Marek Kulikowski.
Zaplanowano też m.in. spacer po cmentarzu żydowskim w Białymstoku, wykład o biblijnych kobietach, który wygłosi Anna Dodziuk z Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Warszawie. Na zakończenie festiwalu, we wtorek, podczas koncertu galowego wystąpią amerykańscy artyści Elizabeth Schwartz i Peter Stan.(PAP)
autorka: Sylwia Wieczeryńska
swi/ pad/
