Teatr Cricot 2. Próba do spektaklu Tadeusza Kantora "Wielopole, wielopole...". Kraków, 01.01.1984. Fot. PAP/J. Ochoński
Wystawę prezentującą dorobek Tadeusza Kantora obejrzą mieszkańcy Sao Paulo. Ekspozycja "Maszyna Kantor. Wystawianie, perforowanie, montowanie, malowanie i inne sposoby produkcji" otwarta zostanie 18 sierpnia. W tym roku przypada 100. rocznica urodzin artysty.
Jak poinformował w poniedziałek PAP Błażej Filanowski z Muzeum Sztuki w Łodzi - jednego ze współorganizatorów wystawy - ekspozycja będzie "największą, komplementarną prezentacją dorobku tego twórcy poza granicami kraju, jak i jego pierwszą retrospektywą w Ameryce Południowej".
W specjalnie przygotowanej przestrzeni pojawi się ponad 130 obiektów: oryginały i repliki rekwizytów scenicznych, dzieła malarskie, rysunki, asamblaże, a także bardzo bogata dokumentacja fotograficzna i filmowa happeningów, akcji oraz spektakli Teatru Cricot 2. Pochodzą one ze zbiorów Cricoteki, Muzeum Sztuki w Łodzi, Muzeów Narodowych w Krakowie, Warszawie, Poznaniu i Wrocławiu, Muzeów Okręgowych w Koszalinie i Tarnowie oraz kolekcji prywatnych.
Ekspozycja rozpoczynać się będzie od prezentacji Maszyny Aneantyzacyjnej, stanowiącej w ujęciu kuratorów "metaforę całej twórczości Kantora". Kolejną przestrzeń wypełnią materiały dokumentacyjne dotyczące twórczości i życia Kantora. Jej aranżacja odwoła się do słynnej "Anty-wystawy", która została otwarta w krakowskiej Galerii Krzysztofory w 1963 roku.
Ekspozycja rozpoczynać się będzie od prezentacji Maszyny Aneantyzacyjnej, stanowiącej w ujęciu kuratorów "metaforę całej twórczości Kantora". Kolejną przestrzeń wypełnią materiały dokumentacyjne dotyczące twórczości i życia Kantora. Jej aranżacja odwoła się do słynnej "Anty-wystawy", która została otwarta w krakowskiej Galerii Krzysztofory w 1963 r.
W sali głównej pokazane zostaną oryginalne i zrekonstruowane obiekty sceniczne uznane za kluczowe do całej twórczości Kantora. Znajdą się tu m.in.: szatnia z "Nadobniś i koczkodanów" (1973) oraz rekonstrukcje elfów i Goplany z "Balladyny" wystawionej w 1943 roku. Towarzyszyć im będzie projekcja zapisu performansu "Die Grosse Emballage" pochodzący z filmu Dietricha Mahlowa "Kantor ist Da" (1969).
Kolejne siedem sal to, jak informuje dyr. Muzeum Sztuki i jeden z kuratorów Jarosław Suchan, "siedem rozdziałów pokazujących kolejne urzeczywistnienia Maszyny Kantora wprowadzane w rytm ogłaszanych przez niego koncepcji teoretycznych. Ich tytuły to: Realność spotęgowana, Informel - Infernum, Okolice zera, Ambalaże, Happening, Niemożliwe oraz Klisze pamięci".
Wystawa, w którą zaangażowane są m.in.: Culture.pl (Instytut Adama Mickiewicza), Muzeum Sztuki w Łodzi oraz Servico Social do Comercio w Sao Paulo - najważniejsza instytucja o profilu kulturalnym, edukacyjnym i społecznym w Brazylii - czynna będzie do 14 listopada tego roku.
Muzeum Sztuki przypomina, że rok 2015 został ogłoszony przez UNESCO rokiem Tadeusza Kantora, a 6 kwietnia przypadła 100. rocznica jego urodzin. Wystawa w Sao Paulo jest ważnym punktem obchodów tej rocznicy.
Tadeusz Kantor urodził się w 1915 r. w Wielopolu Skrzyńskim (obecnie woj. podkarpackie). Zmarł 8 grudnia 1990 r. w Krakowie. Założyciel słynnego na całym świecie Teatru Cricot 2 był reżyserem, malarzem, scenografem, aktorem we własnych przedstawieniach i wykładowcą krakowskiej ASP.
Kantor kształcił się na ASP w Krakowie pod okiem wybitnego scenografa międzywojnia Karola Frycza. Jako artysta odegrał wiele ról - tuż po II wojnie światowej współtworzył Grupę Młodych Plastyków (1945), a następnie, w okresie odwilży, przyczynił się do reaktywowania przedwojennej Grupy Krakowskiej (1957).
Z jego inicjatywy powstała również krakowska Galeria Krzysztofory, jedna z pierwszych powojennych galerii prezentujących sztukę aktualną. Był też zaangażowany w organizację I Wystawy Sztuki Nowoczesnej (Kraków 1948).
Kantor przez niemal całe życie próbował łączyć różne rodzaje aktywności: animatora życia artystycznego, malarza i jednego z pierwszych w Polsce twórców happeningów. Przede wszystkim jednak był człowiekiem teatru: autorem, reżyserem, scenografem, aktorem. Już podczas okupacji stworzył w Krakowie tajny Teatr Niezależny, w którym wystawiał repertuar narodowy - "Balladynę" Słowackiego i "Powrót Odysa" Wyspiańskiego.
Jego kontynuację stanowił powstały w 1955 r. Teatr Cricot 2, nawiązujący do tradycji przedwojennego awangardowego teatru plastyków Cricot, założonego przez malarza Józefa Jaremę.
Wczesne spektakle Kantora były inspirowane głównie tekstami Witkacego (m.in. "Wariat i zakonnica" - 1963, "Nadobnisie i koczkodany" - 1972). Światowe uznanie zyskały jednak przede wszystkim późniejsze realizacje, tworzone częściowo pod wpływem prozy Brunona Schulza, a zarazem – co stanowiło o ich klimacie – odwołujące się do biografii autora, jego własnych wspomnień: "Umarła klasa" (1975), "Wielopole, Wielopole"(1980), "Niech sczezną artyści" (1985), "Nigdy tu już nie powrócę" (1988) oraz wystawione pośmiertnie "Dziś są moje urodziny".(PAP)
jaw/ mhr/
