Tomasz Dolabella, „Św. Stanisław Biskup i św. Walery adorujący Matkę Boską z Dzieciątkiem”, ok. 1614 r., olej, płótno. Kraków, kościół par. pw. Wniebowzięcia NMP – Mariacki. Źródło: Zamek Królewski/J. Kozina
Dzieła Tomasza Dolabelli, nadwornego malarza polskich królów z dynastii Wazów w towarzystwie obrazów innych twórców włoskich z XVI wieku i weneckiego rzemiosła artystycznego będą od 11 września prezentowane w Galerii Wystaw Czasowych na Zamku Królewskim w Warszawie.
To pierwsza wystawa poświęcona twórczości Tomasza Dolabelli, urodzonego ok. 1570 r.i zmarłego w 1650 r., mieszkającego w Polsce od 1598 r. aż do śmierci. Malarz pracował dla królów z dynastii Wazów oraz dla biskupów i opatów. Dolabella jest uważany za jednego z ostatnich przedstawicieli manierystycznego malarstwa weneckiego, a równocześnie twórcę, który bardzo silnie wpłynął na styl polskiego malarstwa barokowego.
Główną część wystawy stanowią 22 prace Tomasza Dolabelli, wypożyczone głównie z kościołów i klasztorów krakowskich i podkrakowskich, m.in. z krakowskich kościołów Mariackiego, dominikanów, Bożego Ciała, kościoła i klasztoru cystersów w Mogile oraz kościoła i klasztoru kamedułów na warszawskich Bielanach. Są to obrazy wielkoformatowe, na co dzień trudno dostępne, zdobiące kaplice bądź ołtarze.
Ponadto na wystawie prezentowany będzie wyjątkowy obiekt – strop ramowy z obrazami Dolabelli, który został zdemontowany z kamienicy Arcybractwa Miłosierdzia w Krakowie i umieszczony w salach wystawowych Zamku Królewskiego.
„Wiele obiektów zostało poddanych bądź jest w trakcie konserwacji specjalnie na tę ekspozycję. Z tych wszystkich względów wystawa jest dużym wyzwaniem logistycznym” – zaznacza kuratorka Magdalena Białonowska podkreślając, że wystawa opiera się na wieloletnich badaniach Jerzego Żmudzińskiego, który "proponuje nowatorską interpretację dokonań artysty i bazuje na wielu nowych atrybucjach, potwierdzonych publikacjami i zaakceptowanych przez badaczy polskiej sztuki nowożytnej".
Tło dla obrazów Tomasza Dolabelli stanowią przykłady malarstwa włoskiego z okresu XVI wieku takich twórców jak: Jacopo Palma Il Vecchio, Giovanni de Monte czy Domenico Tintoretto. Rodzajem prologu jest fragment ekspozycji poświęcony weneckim wyrobom luksusowego rzemiosła z XVI wieku, które ze względu na drogocenne materiały, kunszt technologiczny, a wreszcie wysoki poziom artystyczny były towarem eksportowym, chętnie nabywanym przez możnych ówczesnej Europy, w tym Rzeczypospolitej. Pokazywane będą m.in. szkła z Murano, koronki weneckie, przykłady drobnej rzeźby ze złoconego brązu oraz wyroby majoliki z warsztatu Domenico da Venezii – jednego z najświetniejszych w regionie Veneto w XVI wieku.
Obrazom oraz obiektom rzemiosła artystycznego towarzyszyć będą rękopisy i druki. Pokazanych zostanie 80 obiektów wypożyczonych z blisko 30 instytucji. Wystawa „Dolabella. Wenecki malarz Wazów” według koncepcji i scenariusza Jerzego Żmudzińskiego i scenografii Studio Govenlock czynna będzie na zamku Królewskim w Warszawie do 6 grudnia 2020 r. (PAP)
Anna Bernat
abe/aszw/
