Kładka nad ul. Chłodną, przy skrzyżowaniu z ul. Żelazną, łącząca małe i duże getto warszawskie. 1942 r. Źródło: MPW
Blisko 50 trójwymiarowych fotografii warszawskiego getta, na których można zobaczyć kładkę łączącą teren tzw. małego i dużego getta, codzienne życie jego mieszkańców i zdjęcia z okresu powstania znajdzie się na wystawie w Fotoplastikonie Warszawskim.
Wystawa "Okno na tamtą stronę. Getto warszawskie w latach 1939-1945" będzie czynna od środy. "Jej wyjątkowość wynika przede wszystkim z faktu, że pokazujemy zdjęcia z kolekcji Muzeum Powstania Warszawskiego praktycznie w ogóle nieznane, a zachowane w doskonałej jakości. Większość z nich została wykonana przez polskiego fotografa Mieczysława Bil-Bilażewskiego, który robił na zlecenie Niemców zdjęcia propagandowe" - opowiadała PAP kierująca Fotoplastikonem Warszawskim Lena Dąbkowska-Cichocka.
Na 48 fotografiach można będzie zobaczyć widoki Muranowa, Nalewek i Mirowa od końca lat 30., poprzez czas getta aż do 1945 r. Są też fotografie z powstania w getcie oraz zdjęcia ukazujące życie codzienne dzielnicy żydowskiej z lat 1940-1943. Na ekspozycji znajdą się także fotografie z raportu Jurgena Stroopa, wykonane w czasie powstania w getcie oraz znane zdjęcia kościoła św. Augustyna na Nowolipkach wśród morza ruin warszawskiego getta.
Na 48 fotografiach można będzie zobaczyć widoki Muranowa, Nalewek i Mirowa od końca lat 30., poprzez czas getta aż do 1945 r. Są też fotografie z powstania w getcie oraz zdjęcia ukazujące życie codzienne dzielnicy żydowskiej z lat 1940-1943. Na ekspozycji znajdą się także fotografie z raportu Jurgena Stroopa, wykonane w czasie powstania w getcie oraz znane zdjęcia kościoła św. Augustyna na Nowolipkach wśród morza ruin warszawskiego getta.
"Wydaje się, że możliwość obejrzenia tych zdjęć w formule trójwymiarowej dodaje im pewnego niepowtarzalnego wyrazu. Będą też fotografie ukazujące, że samo ich robienie było elementem niemieckiej propagandy. Nie chodziło o to, by udokumentować jak wyglądało życie w getcie, ale propagować obraz ludzi, którzy +nie chcieli się społecznie zasymilować+. To zdjęcia momentami naprawdę szokujące, gdy niemieccy młodzi żołnierze, w eleganckich mundurach, rozmawiają z wynędzniałymi Żydami w getcie i sprawia to wrażenie, jakby przyjechali na wycieczkę do rezerwatu. To naprawdę wstrząsające" - podkreśliła Dąbkowska-Cichocka.
Na zaprezentowanych na wystawie zdjęciach będzie można zobaczyć m.in. mężczyzn przed Synagogą im. Nożyków, bazar na ul. Gęsiej, dzieci na ulicach getta, kramy uliczne czy Cmentarz Żydowski przy ul. Okopowej. Znalazły się na nich również sceny przesiedlenia ludności na teren getta, widok płonącej dzielnicy ukazany z perspektywy Mokotowa, sceny z powstania w getcie oraz zburzoną Wielką Synagogę na Tłomackiem.
Pierwsza decyzja o "rozwiązaniu kwestii żydowskiej" została wydana 21 września 1939 r. przez szefa Głównego Urzędu Bezpieczeństwa Rzeszy Reinharda Heydricha. 25 listopada tego samego roku wydano nakaz noszenia przez Żydów opasek z gwiazdą Dawida. Rozpoczęcie budowy murów getta warszawskiego miało miejsce 1 kwietnia 1940 r., 2 października tegoż roku gubernator Dystryktu Warszawskiego Ludwig Fischer podpisał rozporządzenie o utworzeniu getta. 16 listopada zostało ono zamknięte.
Powstanie w getcie wybuchło 19 kwietnia 1943 r. Było aktem rozpaczy w ostatniej fazie likwidacji getta, rozpoczętej przez Niemców kilka miesięcy wcześniej. W chwili wybuchu powstania w getcie było ok. 70 tys. Żydów; prawie 14 tys. z nich zginęło. Reszta została wywieziona do obozów zagłady. Powstańcy w małych, rozproszonych grupach walczyli do 16 maja 1943 r. Tego dnia gen. SS Juergen Stroop ogłosił koniec akcji pacyfikacyjnej i rozkazał wysadzić w powietrze Wielką Synagogę na Tłomackiem
Wystawa "Okno na tamtą stronę. Getto warszawskie w latach 1939-1945" będzie czynna do 16 maja. (PAP)
akn/ ls/
