Złote Medale Gloria Artis dla Krauzego, Rewińskiego i Trznadla

"To jest bardzo miła chwila, mam nadzieję, że nie tylko dla mnie. To wielka satysfakcja, że możemy gościć wybitnych twórców, wybitnych ludzi kultury, którzy zdecydowanie zasłużyli na to wyróżnienie" - powiedział podczas uroczystości wręczenia medali wicepremier, minister kultury i dziedzictwa narodowego Piotr Gliński.

Minister zwrócił uwagę, że medale, które są najwyższymi polskimi odznaczeniami w dziedzinie kultury, zostały przyznane w imieniu polskiego rządu, społeczeństwa i państwa. "To są wyróżnienia dla ludzi, którym jesteśmy winni wdzięczność" - dodał Gliński.

Złoty Medal Gloria Artis otrzymał reżyser i scenarzysta Antoni Krauze, którego ostatnim filmem jest "Smoleńsk" - nawiązujący do wydarzeń z 10 kwietnia 2010 r., gdy w katastrofie samolotu zginęła cała polska delegacja z prezydentem Lechem Kaczyńskim na czele.

"Ten film bardzo dużo mnie kosztował, jego produkcja trwała kilka lat, i postanowiłem się już wycofać z życia zawodowego" - oświadczył we wtorek dziennikarzom reżyser.

Antoni Krauze jest również reżyserem głośnego i nagradzanego filmu "Czarny czwartek. Janek Wiśniewski padł", o masakrze protestujących robotników w grudniu 1970 r.

Jednak filmem, który w rozmowie z dziennikarzami Krauze uznał za najważniejszy w swoim dorobku jest "Meta" z 1971 r.

Obraz ten w swoim nastroju - mówił reżyser - również nawiązuje do tragedii protestujących robotników na Wybrzeżu. Film na 10 lat zatrzymała cenzura PRL-u.

"Mój podziw budzi twoje gniewne i bezkompromisowe pragnienie prawdy i twoje gniewne i bezkompromisowe pragnienie wolności. Te dwie idee przenikają wszystkie twoje filmy. W oceanie hipokryzji, który nas otacza, jest to cecha bezcenna" - powiedziała aktorka Ewa Dałkowska, która w laudacji przypomniała najważniejsze osiągnięcia wyróżnionego reżysera.

Złoty Medal Gloria Artis otrzymał także Janusz Rewiński - aktor, satyryk, znany m.in. z kabaretu Tey, kabaretu Olgi Lipińskiej oraz ról w komediach Juliusza Machulskiego. Wręczając medal Gliński opowiadał, że aktor: "Nie był pewien, czy to nie jest żart i życzył sobie potwierdzenia telefonicznego przeze mnie, by móc poznać mnie po głosie".

"Wielki splendor na mnie spływa (...). Rzeczywiście tak było jak powiedział pan minister" - potwierdził Rewiński.

Złoty Medal Gloria Artis otrzymał również Jacek Trznadel - poeta, eseista, krytyk literacki, także edytor; medal odebrała jego córka Anna Szczepanek. Trznadel przez wiele lat pracował w Instytucie Badań Literackich PAN, o czym przypomniał minister nazywając laureata swoim starszym kolegą z tego instytutu. "Wybitny poeta, krytyk, eseista, znawca Leśmiana, Norwida" - mówił o Trznadlu Gliński.

Jacek Trznadel publikuje eseje literackie oraz tomy wierszy od lat 60; od 1978 r. prowadził również katedrę polonistyki na Sorbonie w Paryżu. W latach 80. współpracował z paryską "Kulturą", a także z innymi wydawnictwami drugoobiegowymi, jednak jego najbardziej znaczącą książką okazała się "Hańba domowa" - zbiór wywiadów z pisarzami na temat ich stosunku do stalinizmu.

Trznadel mocno zaangażował się również w wyjaśnienie zbrodni katyńskiej. W 1990 r. był jednym z inicjatorów założenia Polskiej Fundacji Katyńskiej i Niezależnego Komitetu Historycznego Badania Zbrodni Katyńskiej, pięć lat później ukazał się zbiór jego szkiców historycznych na ten temat pt. "Powrót rozstrzelanej armii" oraz zbiór opowiadań o tematyce katyńskiej zatytułowany "Z popiołu czy wstaniesz?".

Podczas uroczystości wręczono również Srebrny Medal "Zasłużony Kulturze Gloria Artis". Wyróżnienie to otrzymał Tadeusz Burchacki - znawca i pasjonat historii Warszawy, członek Komisji Historycznej Towarzystwa Przyjaciół Warszawy. Po odebraniu medalu Burchacki zaapelował do ministra o wybudowanie pomnika Stefana Czarnieckiego na Cytadeli w Warszawie, gdzie obecnie powstają Muzeum Historii Polski i Muzeum Wojska Polskiego.

Brązowe Medale "Zasłużony Kulturze Gloria Artis" otrzymali: księgarz Danuta Dobosz, aktor Marek Frąckowiak, poeta, pieśniarz, historyk sztuki i tłumacz literatury starofrancuskiej Jacek Kowalski oraz muzyk, wokalista i lider Kapeli Warszawskiej (wcześniej Kapeli Czerniakowskiej) Stanisław Wielanek.

Medale "Zasłużony Kulturze Gloria Artis" nadawane są od 2005 r. osobom szczególnie wyróżniającym się w dziedzinie twórczości artystycznej, działalności kulturalnej lub ochronie kultury i dziedzictwa narodowego. Wyróżnienie to honoruje wybitne zasługi na polu kultury i ma trzy stopnie: medal złoty, srebrny i brązowy. (PAP)

nno/pat/