Jan Kulma. Fot. PAP/M. Obara
Zmarł reżyser teatralny i filmowy, muzyk, żołnierz Armii Krajowej, uczestnik Powstania Warszawskiego, współzałożyciel Warszawskiej Opery Kameralnej Jan Kulma – informuje WOK w komunikacie przesłanym w piątek PAP.
Jan Kulma urodził się 13 grudnia 1924 r. W pierwszych miesiącach okupacji zdiagnozowano u niego gruźlicę płuc i kręgosłupa. Okres ten spędził w łóżku, czytając książki filozoficzne. "Zrozumiałem wtedy, że trzeba się wypowiadać prostymi słowami. Że prawda nie lubi napuszonego języka i nie lubi bełkotliwych dywagacji, które często kryją nieuctwo pod nadętym słownictwem" – wspominał po latach.
W Warszawskiej Operze Kameralnej odsłonięto pamiątkową ścianę Joanny i Jana Kulmów
Jak przypomina WOK, "po powrocie do szkoły Jan Kulma włączył się do konspiracyjnego harcerstwa i do +podziemnej podchorążówki+". "Przysięgę wojskową złożył w kwietniu 1941 roku +w normalnym podziemiu, w wojsku podległym Rządowi w Londynie+. Od tego roku pracował przez kilka godzin w tygodniu jako pomocnik stelmacha na Woli (umożliwiło to uzyskanie oficjalnego dokumentu o zatrudnieniu)" - czytamy w komunikacie.
W konspiracji Jan Kulma był m.in. jednym z łączników, przenoszących przesyłki do placówki Delegatury Rządu na Kraj o kryptonimie "Zachód" albo "Kopalnia" w Ośrodku Szkolno-Wychowawczym dla Dzieci Niewidomych w Laskach.
W czasie Powstania Warszawskiego należał do plutonu 125 drugiej kompanii kapitana Tadeusza Bartoszka ps. "Cegielski". Brał udział w walkach o Ogród Botaniczny. Jak twierdził, przeżył dzięki kolejnym szczęśliwym przypadkom i pomocy sanitariuszek. Wyszedł z Warszawy przez Lasy Kabackie, ze szpitalem wojskowym.
Zmarła Joanna Kulmowa - poetka, autorka utworów scenicznych oraz książek dla dzieci i młodzieży
Do końca 1944 r. przebywał u rodziny w Bochni. Po wojnie studiował filozofię na Uniwersytecie Jagiellońskim. Uczestniczył m.in. w wykładach Władysława Tatarkiewicza, Romana Ingardena, Władysława Heinricha i Stefana Szumana.
W 1952 r. Jan Kulma ożenił się z poetką i reżyserką Joanną Cichocką, która po ślubie przyjęła jego nazwisko.
Jako reżyser zrealizował ponad 20 spektakli teatralnych i oper, wśród nich m.in. "Traviatę" Verdiego w Warszawskiej Operze Objazdowej (1959 r.), "Orfeusza w piekle" Offenbacha w Operetce Warszawskiej (1960 r.), "Pałac Lucypera" Kurpińskiego w Operze im. Stanisława Moniuszki w Poznaniu (1972 r.), "Szarlatana" w Warszawskiej Operze Kameralnej (1972 r.) oraz "In medio vero omnium residet" Maksymiuka w Warszawskiej Operze Kameralnej (1973 r.). Reżyserował także spektakle dla Teatru Telewizji, m.in. "Opowieść o żołnierzu" Charlesa Ferdinanda Ramuza, "Dzielny ołowiany żołnierz" Hansa Christiana Andersena oraz "Jest tam kto?" Williama Saroyana.
Jan Kulma został odznaczony Krzyżem Armii Krajowej, Medalem Wojska oraz Warszawskim Krzyżem Powstańczym. W 1959 r. doceniono go Nagrodą Radia i Telewizji za telewizyjne inscenizacje "Historii o żołnierzu" oraz widowiska "Piotruś i wilk". W 2003 r. razem z żoną odebrał Ogólnopolską Nagrodę Artystyczną "za żarliwość w poszukiwaniu sensu życia, głębokiej radości życia i nadziei" – "Laur Izabelli Elżbiety z Poniatowskich Branickiej", przyznawany przez Fundację Edukacji i Twórczości w Białymstoku.
Zmarł w piątek rano. (PAP)
dap/ agz/
