Eksperci Biura Poszukiwań i Identyfikacji Instytutu Pamięci Narodowej i członkowie ukraińskiego Towarzystwa Poszukiwań Ofiar Wojny „Pamięć” podczas poszukiwań szczątków polskich żołnierzy na terenie dawnego cmentarza w dzielnicy na Zboiskach we Lwowie. 21.11.2019. Fot. PAP/D. Delmanowicz
Fragment materiału, najprawdopodobniej munduru, a także łuskę przypuszczalnie z broni systemu Mauser odnaleźli pracownicy Biura Poszukiwań i Identyfikacji IPN, którzy we Lwowie na Ukrainie poszukują zbiorowej mogiły żołnierzy WP – obrońców miasta z września 1939 r.
Informację o odnalezionych przedmiotach podał w czwartek ks. Tomasz Trzaska z Biura Poszukiwań i Identyfikacji IPN, który do środy był na miejscu poszukiwań i odpowiadał za kontakt z prasą. W pracach sondażowych, które na dawnym cmentarzu na Zboiskach - jednej z dzielnic Lwowa - mają potrwać do końca tygodnia, uczestniczą pracownicy i współpracownicy Biura m.in. archeolog, a także jeden z pracowników Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. W pracach bierze udział również strona ukraińska - eksperci z Ukrainy z Towarzystwa Poszukiwań Ofiar Wojny "Pamięć".
"W Zboiskach (Lwów, Ukraina) trwa kolejny dzień prac poszukiwawczych. Zespół Biura we współpracy z ukraińskim partnerem dokonuje sprawdzenia kolejnych obszarów na terenie dawnego cmentarza. Prace mają charakter sondażowy, a ich celem jest odnalezienie i wytyczenie granic masowej mogiły polskich żołnierzy poległych we wrześniu 1939 roku w obronie Lwowa. Wczoraj (środa), zaraz po rozpoczęciu prac ziemnych natrafiono na fragment materiału, najprawdopodobniej munduru, a także na łuskę (przypuszczalnie z broni systemu Mauser). Odnalezione przedmioty zostały zabezpieczone" - podał ks. Trzaska.
Historycy: Lwów we wrześniu 1939 r. nie został zdobyty w walce
O odnalezieniu przedmiotów na terenie dawnego cmentarza na Zboiskach poinformowała również w czwartek w Poranku Rozgłośni Katolickich "Siódma9" mec. Anna Szeląg, która współkieruje pracami Biura Poszukiwań i Identyfikacji IPN.
"Pracujemy wokół mogiły upamiętniającej żołnierzy. Mogę powiedzieć, że wczoraj odnaleźliśmy przedmioty, które świadczą o tym, że ta mogiła tam się na pewno znajduje. To są fragmenty chociażby umundurowania polskiego, natomiast szczątków jeszcze nie odnaleźliśmy" - podała mec. Szeląg.
"W momencie odnalezienia szczątków będziemy wnioskować o możliwość przeprowadzenia prac ekshumacyjnych, ale to już będzie działanie na przyszły rok. Mam nadzieję, że te działania pozwolą na kontynuowanie ich, ale również na rozpoczęcie prac, które myślę, że w bardzo dużej mierze interesują wszystkich Polaków. To są prace, ekshumacje ofiar zbrodni wołyńskiej" - dodała wicedyrektor Biura Poszukiwań i Identyfikacji IPN.
Przed odnalezieniem pierwszych przedmiotów świadczących o mogile polskich żołnierzy we wtorek specjaliści przeprowadzili przygotowanie do prac terenowych: porównano mapy, zdjęcia i relacje ze stanem faktycznym zastanym na miejscu, określono zakres prac terenowych.
Genetyk: chcemy odtworzyć wygląd twarzy żołnierzy z Westerplatte
Obecne poszukiwania IPN dotyczą polskich żołnierzy, którzy we wrześniu 1939 r. na przedpolach Lwowa - w ówczesnej miejscowości Zboiska - polegli w walce z atakującym miasto niemieckim Wehrmachtem. Planowane prace mają mieć charakter sondażowy; nie są planowane ekshumacje. Eksperci - na podstawie wcześniejszych badań i źródeł archiwalnych - chcą dokładnie zlokalizować i wytyczyć granice mogiły, gdzie mogą być pogrzebani są walczący o Lwów żołnierze.
W Zboiskach - dawnej wsi położonej na północnych przedpolach Lwowa - ciężkie walki z Niemcami m.in. toczyła w dniach 16 i 17 września 1939 roku 10. Brygada Kawalerii Stanisława Maczka - wówczas pułkownika dyplomowanego, później zaś generała - dowódcy słynnej 1. Dywizji Pancernej, której zwycięski marsz w 1944 r. wiódł przez północną Francję, Belgię i Holandię aż po wielką bazę niemieckiej marynarki wojennej w Wilhelmshaven.
Kolejnym miejscem, gdzie polscy specjaliści przeprowadzą prace - prawdopodobnie w przyszłym roku - jest Hołosko - obecnie również jedna z dzielnic Lwowa, gdzie we wrześniu 1939 r. Polacy stawili zacięty opór niemieckiej nawale. Na Hołosku, co w poprzednich latach ustalili pracownicy zlikwidowanej w 2016 r. Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, a obecnie zatrudnieni w IPN, a także w MKiDN, znajdują się groby ponad 100 polskich żołnierzy.
Ze Lwowa Norbert Nowotnik (PAP)
nno/ itm
