Wicepremier, minister kultury i dziedzictwa narodowego Piotr Gliński (P), prezes fundacji ośrodka KARTA Zbigniew Gluza oraz p.o. dyrektora CAS Katarzyna Ziental podczas uroczystości podpisania umowy ws. Centrum Archiwistyki Społecznej. Fot. PAP/L. Szymański
Wicepremier, minister kultury Piotr Gliński powołał w piątek nową instytucję kultury – Centrum Archiwistyki Społecznej, które będzie współprowadzone przez MKiDN i Fundację Ośrodka KARTA.
Umowę w tej sprawie podpisali w piątek w siedzibie MKiDN wicepremier Gliński i prezes Ośrodka KARTA Zbigniew Gluza.
"Ta instytucja jest powoływana dlatego, że ona jest zaadresowana do ważnego problemu społecznego czy ważnej kwestii społecznej, jaką są archiwa społeczne, archiwa tworzone oddolnie, archiwa rodzinne, personalne, lokalne, grup zawodowych, najróżniejsze archiwa, które są tworzone przez różne grupy obywateli" - mówił wicepremier Gliński.
Z. Gluza: archiwa społeczne są emanacją społeczeństwa obywatelskiego
Poinformował, że "głównym celem nowej instytucji jest wsparcie dla wysiłków, które m.in. Ośrodek KARTA czyni od dawna, ale także instytucje państwowe, archiwa państwowe, aby wesprzeć te oddolne działania i aby zachować tę dokumentację, to wielkie dziedzictwo, które w tych archiwach się znajduje, wyraża".
Dodał, że jest to instytucja wspólna - Ośrodka KARTA i MKiDN. Jak mówił, "polskie państwo powinno wspierać wartościowe inicjatywy, działania i działalności". Mówiąc o Ośrodku KARTA minister kultury podkreślił, że "jest to instytucja oddolna, obywatelska, o wyrobionym wizerunku, marce".
Minister kultury wskazał, że Centrum Archiwistyki Społecznej ma "wspierać działania w obszarze archiwistyki społecznej, a jednocześnie jest to instytucja, która mam nadzieję, przyczyni się do pewnego efektu synergii między tym, co państwowe, tym, co reprezentuje instytucje centralne i lokalne archiwa, a tym, co jest oddolne, obywatelskie, czyli krótko mówiąc: dwa sektory się tu spotykają i dla dobra publicznego ta instytucja jest powoływana".
Powstał program dla archiwistów społecznych - OSA
"Zaległości inwestycyjne w obszarze archiwów to jest rzecz szalenie wstydliwa dla III RP, dlatego przygotowujemy wieloletni plan inwestycyjny, ponieważ nie może być tak dalej, żeby polskie archiwa często działały nam poziomie instytucjonalnym i lokalowym w tak trudnych warunkach, jak to w tej chwili ma miejsce i to też będziemy przełamywać" - zapowiedział szef resortu kultury.
Poinformował także, że budżet Centrum będzie wynosił ok. 2,5 do 2,8 mln zł.
Prezes Ośrodka KARTA podkreślił, że dla Ośrodka to "znaczący dzień". "Myśmy to poszukiwanie formy relacji między tym ruchem oddolnym, pozarządowym a państwem, przeżywali przez 18 lat i mieliśmy poczucie, że bez pomocy państwa dla tej dziedziny ona sobie nie poradzi, mimo że jest oddolna, nie jest z nadania państwowego, ale jest z czasem na tyle rozrośnięta, że sama nie da rady" - wyjaśnił Gluza.
A. Jóźwik: celem każdego archiwum społecznego jest udostępnianie swoich zbiorów
Przekazał, że archiwów społecznych jest w Polsce "prawie 500, a Ośrodek KARTA był takim ich nieformalnym koordynatorem". "Myśmy nigdy nie dostali takiej nominacji ze strony państwa jako koordynator, ale realnie nim byliśmy i w ostatnim roku okazało się, że rozwój tej dziedziny jest taki, że już nie jesteśmy w stanie jako organizacja pozarządowa utrzymać tego w ruchu i doprowadzić, żeby ta sieć archiwów społecznych była realna. Do tego potrzeba prawdziwego zaplecza i dzięki temu, że resort kultury wsparł nasz wniosek, teraz jest szansa na to, żeby Centrum Archiwistyki Społecznej było miejscem koordynacji całego tego ruchu" - powiedział prezes KARTY.
Powołaną na p.o. dyrektora Centrum Archiwistyki Społecznej została Katarzyna Ziętal, która jest twórczynią działu Obserwatorium Archiwistyki Społecznej w Ośrodku KARTA i od siedmiu lat jego kierowniczką. "Jako Centrum Archiwistyki Społecznej będziemy mogli działać intensywniej, na pewno z większą regularnością, stabilnością i realizować długofalowe strategie wsparcia dla tej dziedziny. Chcemy kontynuować dotychczasowe działania, które okazały się sukcesem, ale też podjąć wiele nowych, które po prostu nie były możliwe w realiach działania fundacji" - mówiła Ziętal.
Ośrodek Karta uruchomi portal - bazę danych archiwów społecznych
Dodała, że Centrum wspólnie z archiwistami społecznymi "chce zapisać trwale społeczną historię Polski, historię małych społeczności, środowisk czy też życia obywatelskiego w Polsce, aby ta historia była użyteczna dla społeczeństwa". "Chcemy rozwijać portal Otwarty System Archiwizacji, uczynić go ogólnopolskim centrum informacji o zbiorach archiwów społecznych. Chcemy wyłonić liderów wśród archiwistów społecznych, bo bardzo wielu z nich dysponuje oprócz tego, że pasją to unikatowymi zupełnie umiejętnościami i w oparciu o tych liderów, stworzyć, rozwijać ogólnopolską sieć archiwów społecznych" - dodała.
Zapowiedziała także chęć wprowadzenia archiwistyki społecznej do dydaktyki uniwersyteckiej.
Placówka rozpocznie działanie 1 lutego 2020.
Do zakresu działalności Centrum, zgodnie z jego statutem, należeć będzie "wspieranie inicjatyw społecznych na rzecz zabezpieczania i upowszechniania zbiorów tekstowych, ikonograficznych, filmowych, fonograficznych i innych, dokumentujących pamięć historyczną i dziedzictwo narodowe, rozwijanie sieci współpracy podmiotów podejmujących powyższą działalność i wzmacnianie zaangażowania obywateli w działania na rzecz dokumentowania historii". (PAP)
autor: Katarzyna Krzykowska
ksi/ wj/
