UNICEF Polska wskazuje, że dla właściwego przebiegu edukacji zdalnej konieczne jest stworzenie planu kształcenia dostosowanego do sytuacji i możliwości uczniów, m.in. należy odrzucić założenie o konieczności realizacji całej podstawy programowej.
UNICEF Polska wskazuje w 10 punktach, co jest konieczne dla właściwego przebiegu edukacji zdalnej.
W związku z epidemią koronawirusa zajęcia stacjonarne w publicznych i niepublicznych szkołach i przedszkolach zostały zawieszone początkowo do 25 marca, później przedłużono ten okres do 10 kwietnia, potem do 26 kwietnia, a w ubiegłym tygodniu do 24 maja. Od 25 marca szkoły mają obowiązek nauczania na odległość.
"W obecnej sytuacji edukacja zdalna jest jedynym rozwiązaniem gwarantującym bezpieczeństwo dzieci przy zachowaniu ciągłości nauczania. W ciągu ostatnich kilku tygodni mogliśmy się przekonać, jak jej realizacja wygląda w praktyce. Z tych doświadczeń należy niezwłocznie wyciągnąć wnioski" - czytamy w komunikacie UNICEF Polska.
Według UNICEF Polska dla właściwego przebiegu edukacji zdalnej konieczne jest: stworzenie planu kształcenia dostosowanego do sytuacji i możliwości uczniów, regularne monitorowanie procesu dydaktycznego, zapewnienie infrastruktury do organizacji edukacji zdalnej oraz przeciwdziałanie zjawisku wykluczenia cyfrowego dzieci i nauczycieli, stworzenie planu kształcenia dostosowanego do sytuacji i możliwości uczniów, wsparcie nauczycieli i rodziców w uczestniczeniu w procesie edukacji zdalnej, zagwarantowanie bezpieczeństwa on-line i opracowanie zasad "net-etykiety" w kontaktach, zapewnienie inkluzyjności procesu nauczania, zwrócenie uwagi na rozwój społeczno-emocjonalny uczniów i ich dobrostan psychiczny, motywowanie uczniów do rozwoju fizycznego oraz zagwarantowanie czasu na relaks i zabawę, stałe utrzymywanie kontaktu i nawiązywanie relacji, partycypacja uczniów w kreowaniu i przebiegu procesu kształcenia oraz dbałość o realizację praw dziecka.
Jak czytamy, konieczne jest stworzenie planu kształcenia dostosowanego do sytuacji i możliwości uczniów. "W organizowaniu edukacji zdalnej należy odrzucić założenie o konieczności realizacji całej podstawy programowej dla konkretnego etapu kształcenia. Przed przystąpieniem do pracy potrzebne jest właściwe dobranie treści i ustalenie nowych celów oraz priorytetów w zakresie programu nauczania. Ważne, aby wymagania stawiane przed uczniami w tych nowych warunkach, były realne do spełnienia i dopasowane do ich możliwości" - wskazuje UNICEF Polska.
Zwraca uwagę na to, że każdy proces kształcenia wymaga monitorowania. "Śledzenie postępów uczniów w nabywaniu wiedzy i kompetencji, pozwala na przechodzenie do coraz trudniejszych zagadnień, a w efekcie gwarantuje rozwój dziecka. W procesie monitorowania należy dobrać takie metody, które pozwolą na sprawdzenie, jak uczeń radzi sobie w nowej rzeczywistości edukacyjnej i czy przekazywane treści oraz dobrane do nich narzędzia, pozwalają uczniowi na samodzielną pracę. Ważnym elementem oceny procesu dydaktycznego jest dialog pomiędzy nauczycielem a uczniem, umożliwiający modyfikowanie przebiegu procesu kształcenia, celem podniesienia jego jakości" - czytamy w komunikacie.
UNICEF Polska podkreśla, że edukacja zdalna wymaga od wszystkich uczestników tego procesu (nauczycieli, uczniów i rodziców) dostępu do odpowiedniego sprzętu technicznego oraz łącza internetowego. "W przypadku, gdy któraś ze stron nie posiada odpowiedniego zaplecza technicznego, rolą instytucji odpowiedzialnych za organizację i nadzór systemu edukacji na szczeblu samorządowym czy krajowym, jest zagwarantowanie wszystkim takich warunków, aby proces edukacji mógł odbywać się bez zakłóceń" - wskazuje.
Zwraca także uwagę na to, że dla prawidłowego przebiegu procesu edukacji zdalnej niezwykle ważne jest odpowiednie przygotowanie kadry pedagogicznej, zarówno pod kątem obsługi narzędzi służących do edukacji na odległość, jak i zagwarantowanie ogólnodostępnych zasobów, z których można korzystać w pracy dydaktycznej. Wsparcie potrzebne jest także rodzicom, którzy w procesie edukacji zdalnej odgrywają istotną rolę, a nie zawsze posiadają kompetencje umożliwiające im towarzyszenie dzieciom w zdobywaniu wiedzy.
Niezwykle istotne - według UNICEF Polska - w sytuacji codziennego korzystania ze zdalnej formy komunikacji jest zagwarantowanie wszystkim uczestnikom procesu dydaktycznego jak najwyższych standardów bezpieczeństwa. "Oznacza to: zapewnienie odpowiednio zabezpieczonego sprzętu, przekazanie wiedzy na temat niebezpieczeństw, z którymi można się spotkać w sieci, uczulenie na próby wyłudzenia danych osobowych, przekazanie wiedzy, jak reagować w przypadku wykrycia zagrożeń czy gdzie zwrócić się po pomoc oraz omówienie zasad +net-etykiety+" - wyjaśnia.
Wskazuje też na konieczność zapewnienia inkluzyjności procesu nauczania. "Planowanie edukacji na odległość musi uwzględniać wszystkie grupy uczniów, w tym uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Zaproponowane narzędzia i metody pracy powinny zostać dobrane w taki sposób, aby nie wykluczały ich z codziennej pracy szkolnej. Zarówno dzieci z różnymi stopniami niepełnosprawności, jak i te szczególnie uzdolnione, powinny otrzymać dopasowane do ich potrzeb i możliwości wsparcie" - czytamy.
UNICEF Polska przypomina o konieczności zwracania uwagi na rozwój społeczno-emocjonalny uczniów i ich dobrostan psychiczny. "Proces kształcenia nie może pomijać rozwoju sfery emocjonalnej dziecka. Szczególna sytuacja izolacji oraz przedłużający się brak kontaktu z rówieśnikami, może mieć negatywny wpływ na samopoczucie młodych ludzi. Należy zwracać uwagę na wszelkie sygnały wysyłane przez uczniów, dopytywać o ich samopoczucie, zachęcać do dzielenia się swoimi przeżyciami, okazywać wsparcie i zrozumienie. Niezwykle istotną i delikatną kwestią jest wsparcie dla dzieci doświadczających przemocy w domu rodzinnym. Brak bezpośredniego kontaktu nauczyciela z dzieckiem stanowi trudność w rozpoznawaniu sygnałów wysyłanych przez ucznia. Potrzeba jest opracowania rozwiązań, które zapewnią bezpieczeństwo dziecku, a nauczyciela wyposażą w narzędzia do trafnej diagnozy" - czytamy.
Według rekomendacji UNICEF Polska ważne jest również motywowanie uczniów do rozwoju fizycznego, zagwarantowanie czasu na relaks i zabawę oraz stałe utrzymywanie kontaktu i nawiązywanie relacji. "Edukacja zdalna sprzyja rozluźnieniu więzi rówieśniczych i izolacji społecznej. Ograniczenie kontaktów społecznych może mieć duże konsekwencje dla samopoczucia dziecka i jego rozwoju emocjonalnego, dlatego tak ważne jest wspieranie uczniów w utrzymywaniu relacji z przyjaciółmi i rówieśnikami. Warto stwarzać ku temu okazje, np. planując zdalne zadania dydaktyczne w taki sposób, aby wymagały one pracy grupowej" - zaznaczono.
Wskazano na konieczność partycypacji uczniów w kreowaniu i przebiegu procesu kształcenia oraz dbałość o realizację praw dziecka. "Prawo do edukacji jest jednym z podstawowych praw zapisanych w Konwencji o prawach dziecka. Ten sam dokument umożliwia dzieciom uczestniczenie w procesach podejmowania decyzji we wszystkich istotnych kwestiach, które ich dotyczą. Należy zatem wsłuchać się w głos najmłodszych na temat edukacji zdalnej i włączyć dzieci aktywnie we wspólne budowanie tego procesu" - przypomina UNICEF Polska. (PAP)
Autorka: Danuta Starzyńska-Rosiecka
dsr/ mhr/
