Imię Heleny Stupki, bohaterki konspiracji zaangażowanej w pomoc więźniom KL Auschwitz, otrzyma jedno z rond w Oświęcimiu znajdujące się nieopodal b. niemieckiego obozu – zadecydowali radni.
Helena Stupka urodziła się na terenach obecnej Ukrainy. Dorosłe życie związała z Oświęcimiem, gdzie wraz z mężem zamieszkali w latach 30. XX w.
Muzeum Pamięci Mieszkańców Ziemi Oświęcimskiej, którego siedziba powstaje w położonym blisko ronda zabytkowym budynku zwanym Lagerhaus, przypomniało w piątek, że podczas II wojny Helena Stupka działała w konspiracji, najpierw w Związku Walki Zbrojnej, potem w Armii Krajowej. Używała pseudonimu „Jadźka”.
Pomoc mieszkańców Oświęcimia dla więźniów KL Auschwitz
„Po zbudowaniu przez Niemców obozu Auschwitz zaangażowała się w pomoc więźniom. Organizowała żywność oraz przekazywała grypsy. Kierowała Komitetem Niesienia Pomocy Więźniom Politycznym Obozu Oświęcimskiego. Pomogła wielu uciekinierom z KL Auschwitz, m.in. Augustowi Kowalczykowi. Uczestniczyła także w przygotowaniach do innych ucieczek” – podało Muzeum.
August Kowalczyk, zmarły w 2012 r., pisał o Helenie Stupce: „Z równoczesnym rozpoczęciem pracy przez nas pod Oświęcimiem, zaopiekowała się nami istniejąca już w mieście organizacja kobiet Polek, której zadaniem była pomoc materialna dla więźniów, dożywianie i ewentualne ułatwienie ucieczki z obozu. Sercem i duszą całej tej pracy była pani Helena Stupkowa zamieszkała w Oświęcimiu, nazywana przez nas więźniów +Mateczką+ lub +Ciocią+. Oto jest wzór dla wszystkich kobiet Polek, matek-Polek. Mając dwoje dzieci i męża, (…) nie przenosiła rodziny i jej dobra ponad głód, choroby, udręczenie i wszy więźniów politycznych w Oświęcimiu. Nie powstrzymała jej obawa o bezpieczeństwo rodziny, a jeśli chodzi o jej własną osobę i jej bezpieczeństwo, to tego nie brała w ogóle pod uwagę”.
Geneza i powstanie KL Auschwitz
Po aresztowaniu przez gestapo w 1943 r. i późniejszemu zwolnieniu z aresztu, ukrywała się. Nadal działała w konspiracji. Po zakończeniu wojny m.in. prowadziła drogerię w Oświęcimiu. Zmarła 6 czerwca 1975 r.
Muzeum Pamięci Mieszkańców Ziemi Oświęcimskiej ma upamiętnić mieszkańców Oświęcimia i okolicy, którzy pomagali więźniom Auschwitz. Otwarte ma zostać 27 stycznia 2022 r., w 77. rocznicę wyzwolenia niemieckiego obozu.
W KL Auschwitz Niemcy zamordowali co najmniej 1,1 mln osób, głównie Żydów, a także ok. 70 tys. Polaków. Wśród ofiar byli także Romowie, jeńcy sowieccy i osoby innej narodowości. (PAP)
autor: Marek Szafrański
szf/aszw/
