Projekt Poza pudełkiem / Outside the box
Poza pudełkiem / Outside the box – przedsięwzięcie Polskiego Ośrodka Międzynarodowego Instytutu Teatralnego (ITI) poświęcone rozwiązaniom przestrzeni teatralnej poza tradycyjną sceną pudełkową będzie tematem dwudniowej sesji w Bronicach koło Nałęczowa (Lubelskie).
18 i 19 października przypomniane zostaną najciekawsze idee, pomysły i projekty zrealizowane i niezrealizowane w Polsce i na świecie w XX i XXI wieku, których istotą była przestrzeń teatralna istniejąca poza sceną pudełkową.
„Chcemy w gronie artystów teatru reżyserów i scenografów, teoretyków i architektów zastanowić się, jakie są dzisiaj potrzeby i oczekiwania artystów oraz widzów? Czy architekci mogą spełnić ich marzenia? W jakim kierunku rozwija się teatr?” – napisały kuratorki przedsięwzięcia Agnieszka Koecher-Hensel i Katarzyna Zawistowska.
Zmiany w teatrze na przełomie XIX i XX wieku szły w stronę traktowania go jako integralnej dziedziny sztuki, w której wizja reżysera stała się punktem wyjścia dla inscenizacji spajającej słowo, obraz i dźwięk. Gdy przestrzeń sceny zamknięta w pudle przestała twórcom teatralnym wystarczać, zaczęto szukać innych form, testowano różne relacje przestrzenne widowni ze sceną, aby w końcu opuścić mury budynku teatralnego.
„Przestrzenie gry i obserwacji stały się zależne od warunków i semantyki danego miejsca (projekty site-specific), które znamy - także z naszego doświadczenia, od postindustrialnych hal, przez miejskie place, po mieszkania prywatne. Jednak, gdy sceny te przestały funkcjonować, nie pozostał po nich żaden ślad, refleksja o tym, co nowego wniosły w odbiorze spektaklu, jakie układy scena-widownia generowały” - wyjaśniła Agnieszka Koecher-Hensel.
Potrzeba dziś namysłu nad nową przestrzenią dla teatru. Inny jest już widz - nie bierny odbiorca, ale aktywny uczestnik. Większa jest także dziś wrażliwość na odbiorców mających dysfunkcje zmysłów - dlatego audiodeskrypcja zastępuje wzrok, a napisy słuch. Dostępność dla osób mniej sprawnych ruchowo powoli staje się normą w budynkach użyteczności publicznej, jakimi są teatry. Awangardowe idee nigdy niezrealizowanych teatrów z pierwszych dekad XX wieku: Teatr Totalny Gropiusa, projekty Andrzeja Pronaszki i Szymona Syrkusa, Teatr Nieskończony Kieslera; dzięki dzisiejszemu technicznemu zaawansowaniu mogłyby zaistnieć w rzeczywistości.
„Mogłyby, ale czy odpowiadałoby to potrzebom współczesnego widza, aktywnego odbiorcy sztuki performatywnej? Jakiej przestrzeni chciałby on doświadczyć w teatrze? Jakie relacje nawiązać? Jak jego zachowania kształtuje przyjęta konwencja i architektura widowni?” – Zastanwiają się kuratorki Poza pudełkiem / Outside the box.
18 października odbędzie się sympozjum „Teatry przyszłości” z udziałem m.in. Agnieszki Koecher-Hensel i dr Katarzyny Zawistowskiej, Macieja Wojciechowskiego dr Marii Napiontkowej, dr Barbary Osterloff, Agnieszki Kołodziej-Adamczuk i Magdaleny Hajdysz.
Natomiast na 19 października zaplanowana jest dyskusja panelowa „Laboratorium dostępnej przestrzeni”, w której udział wezmą m.in. reżyserzy: Karolina Kirsz, Justyna Sobczyk, Dariusz Miłkowski; scenografowie: Aleksandra Szempruch, Paweł Dobrzycki, Katarzyna Zawistowska, Piotr Tetlak; architekci: Maria Balawejder-Kantor, Jerzy Stożek oraz ekspert ds. niepełnosprawności z Fundacji Kultury Bez Barier.
Z powodu pandemii organizatorzy zapraszają do udziału w sympozjum poprzez transmisję internetową dostępną pod adresami: https://www.facebook.com/ITIPoland/
i https://www.youtube.com/channel/UCMC1H_fMsxXjp4kCOct_KNg/about?view_as=subscriber. (PAP)
Anna Bernat
abe/ pat/
