Zastępca prezesa IPN Mateusz Szpytma (C), dr Tomasz Domański (L) i prof. UG Grzegorz Berendt podczas konferencji prasowej IPN nt. prezentacji pierwszego numeru „Polish-Jewish Studies”. Fot. PAP/W. Olkuśnik
IPN zaprezentował „Polish-Jewish Studies” – czasopismo naukowe o relacjach polsko-żydowskich w XX w. W pierwszym numerze ukazał się m.in. artykuł o dyplomatach z Konsulatu RP w Hawanie, którzy pomagali Żydom w okresie Holokaustu, a także recenzje głośnych publikacji, w tym – o pogromie kieleckim.
"Instytut Pamięci Narodowej od początku swojego istnienia w 2000 roku przykłada bardzo duże znaczenie do badania kwestii relacji polsko-żydowskich i żydowsko-polskich w XX wieku, szczególnie podczas drugiej wojny światowej i okupacji niemieckiej. Przykłada również bardzo duże znaczenie do badania dziejów Zagłady Żydów w czasie niemieckiego totalitaryzmu, jaki opanował Polskę i trwał tutaj w latach 1939-1945" - podkreślił wiceprezes IPN Mateusz Szpytma, który w Instytucie zajmuje się problematyką polsko-żydowską.
Konsulat RP w Hawanie pomagał Żydom w ucieczce z okupowanej Europy
Temat polsko-żydowskich relacji - zwrócił też uwagę - był poruszany w wielu publikacjach, z których niektóre okazały się bardzo głośne. "W ostatnich kilku latach postanowiliśmy zintensyfikować nasze badania. Wiemy, że ten aspekt i czas w dziejach naszego kraju jest też bardzo często podejmowany za granicami" - mówił Szpytma, dodając, że temat relacji polsko-żydowskich pojawia się w debacie naukowej, ale także czasami w debacie quasi-naukowej - medialnej, społecznej, a nawet politycznej.
Przechodząc do prezentacji czasopisma "Polish-Jewish Studies", które IPN udostępnia nie tylko w formie książkowej, ale też online w języku polskim i angielskim, historyk podkreślił, że będzie ono poświęcone problematyce stosunków polsko-żydowskich w XX wieku. "To jest czasopismo stricte naukowe, ale zachęcamy do lektury nie tylko naukowców, lecz bardzo szerokie grono odbiorców" - zaznaczył Szpytma, zapowiadając, że w "PJS" czytelnicy odnajdą tematy nie tylko z okresu II wojny światowej, ale także - w kolejnych numerach rocznika - kwestie dotyczące dwudziestolecia międzywojennego czy okresu zniewolenia komunistycznego.
Dr hab. Grzegorz Berendt: ratunek Żydom niosły dziesiątki tysięcy Polaków
"Dyskusje na tematy polsko-żydowskie są bardzo często niezwykle emocjonujące, dochodzi do bardzo wielu wymian opinii pomiędzy różnymi badaczami, więc w tym czasopiśmie też jest - i będzie w przyszłości - dział z recenzjami i polemikami. To jest też ważne miejsce po to, żeby pokazywać często i fałszywe narracje, jakie są tworzone" - mówił wiceprezes IPN, przypominając, że "solą w działalności naukowej jest dyskusja" i zachęcając badaczy do zabierania głosu na tematy poruszane w czasopiśmie.
"Liczymy na bardzo dużą dyskusję i odpowiedzi ze strony naukowców z całego świata" - podsumował.
Liczący ponad 850 stron pierwszy numer "Polish-Jewish Studies" w całości poświęcony jest problematyce polsko-żydowskiej i tak jak przyszłe wydania rocznika ma przedstawiać wyniki ogólnopolskich i regionalnych badań, a także działania na rzecz zachowania pamięci o polskich Żydach. Pismo szczegółowo przedstawili historycy redaktor naczelny "Polish-Jewish Studies" prof. Grzegorz Berendt oraz zastępca redaktora naczelnego czasopisma dr Tomasz Domański.
Pierwszy numer „Polish-Jewish Studies” - czasopisma naukowego IPN
Czasopismo podzielone jest na trzy działy: "Studia", "Recenzje/Polemiki" oraz "Kronikę". W pierwszym z nich czytelnicy odnajdą m.in. artykuł o dyplomatach z Konsulatu RP w Hawanie, którzy pomagali Żydom w ucieczce z okupowanej przez Niemców Europy, tekst o tzw. legalizacji dokumentów dla Żydów ukrywających się podczas okupacji czy tekst o powojennym procesie policjantów granatowych oskarżonych o mordowanie ludności żydowskiej. W kolejnym dziale znajduje się znana już recenzja pt. "Korekta obrazu?" dotycząca publikacji "Dalej jest noc", którą przygotowało działające przy ISiF PAN Centrum Badań nad Zagładą Żydów i gdzie poruszona jest m.in. kwestia polskiej przemocy w czasie wojny wobec ludności żydowskiej. Czytelnicy odnajdą tam też recenzję książki Joanny Tokarskiej-Bakir "Pod klątwą. Społeczny portret pogromu kieleckiego". Propozycje "Kroniki" to np. tekst o upamiętnianiu Żydów przez Staszowskie Towarzystwo Kulturalne.
Konferencja historyków z IPN prezentująca pierwszy numer "Polish-Jewish Studies" w całości jest dostępna na kanale IPN na You Tube.
IPN opublikował indeks Polaków represjonowanych za pomoc Żydom
Badania nad historią Żydów polskich w XX w. - jak przypomina IPN - od wielu lat są przedmiotem dociekań badaczy w Polsce i na świecie. "Studia takie prowadzą także naukowcy IPN w ramach m.in. Centralnego Projektu Badawczego IPN: Dzieje Żydów w Polsce i relacje polsko-żydowskie w latach 1914–1989. Z racji specyfiki tej instytucji badania koncentrowały się i koncentrują głównie na problematyce Zagłady lub relacji polsko-żydowskich w okresie II wojny światowej i czasach tuż po wojnie" - podał Instutut, dodając też, że pod jego szyldem powstało wiele publikacji popularnonaukowych oraz edukacyjnych. (PAP)
nno/ aszw/
