Wykład na temat aktu lokacji Pragi oraz lekcje muzealne poświęcone jej historii to tylko niektóre z wydarzeń zaplanowanych dla uczczenia 373. rocznicy nadania Pradze praw miejskich przez króla Władysława IV.
W XVII w. leżąca na prawym brzegu Wisły Praga była niewielką wsią. „Sąsiadowała na południu z miasteczkiem Skaryszew a na północy ze wsią Golędzinów. Tereny te wchodzą dziś w skład dzielnicy Praga Północ. Na Pradze poszczególne łany znajdowały się w rękach biskupów kamienieckich tudzież w posiadaniu Adama Kazanowskiego, marszałka nadwornego koronnego. Stąd wziął się podział na Pragę biskupią i Pragę magnacką” – powiedziała PAP Anna Kraus z Muzeum Warszawskiej Pragi.
Adam Jarzębski, autor „Gościńca” - pierwszego przewodnika po Warszawie wydanego w 1643 roku - opisał Pragę jako tętniącą życiem osadę, w której znajdowały się karczmy, browary, cegielnie, żupa solna i inne składy handlowe. Przeważała zabudowa drewniana. W 1638 roku ukończono budowę murowanego kościoła bernardynów.
„Praga biskupia uzyskała prawa miejskie na mocy aktu lokacyjnego, który został wydany przez króla Władysława IV dokładnie 10 lutego 1648 roku. O nadanie praw miejskich zabiegał osobiście biskup Michał Działyński, o czym wspomniano w akcie. Stając się miastem, Praga biskupia uzyskała samorząd i niezależne sądownictwo. Ponadto miała prawo do organizacji dwóch targów w tygodniu i czterech jarmarków w roku” – podkreśliła Anna Kraus.
Centrum Pragi znajdowało się wówczas przy ul. Ratusznej (w okolicy dzisiejszego skrzyżowania ulic Jagiellońskiej i Ratuszowej), a rejon obecnego Parku Praskiego i ZOO zabudowany był drewnianymi domami oraz budynkami gospodarczymi. „Dynamiczny rozwój Pragi przerwał potop szwedzki w 1656 roku. Miasto zostało zniszczone i ograbione. Jednak podniosło się z ruin, a w 1791 roku wraz z Golędzinowem i Skaryszewem zostało przyłączone do Warszawy” - dodała.
Od kilku lat Muzeum Warszawskiej Pragi uczestniczy w akcji fundacji i stowarzyszeń praskich organizowanej w związku z rocznicą nadania Pradze praw miejskich pt. „Urodziny Pragi”. W tym roku, z uwagi na restrykcje wynikające z pandemii, wydarzenia odbędą się w sieci. Adam Lisiecki z Muzeum Warszawskiej Pragi przyjrzy się losom aktu lokacji podpisanego 10 lutego 1648 roku przez króla Władysława IV.
Członkowie Stowarzyszenia Gwara Warszawska wyjaśnią, czym charakteryzuje się stołeczna gwara i dlaczego to właśnie na Pradze najdłużej była w użyciu. Zaplanowano także m.in. lekcje muzealne dla szkół, podczas których uczniowie dowiedzą się, skąd wzięła się nazwa dzielnicy i co skłoniło pierwszych osadników, by osiedlić się właśnie tutaj.
W dniu rocznicy nadania praw miejskich na stronie Muzeum Warszawskiej Pragi znajdzie się urodzinowy podcast z serii „Praskie Audiohistorie” przygotowany przez Annę Mizikowską we współpracy z organizatorami „Urodzin Pragi”. Będzie w nim można posłuchać odczytanych po łacinie i przetłumaczonych na polski fragmentów aktu lokacji Pragi. Uzupełnią je specjalne życzenia dla dzielnicy złożone przez przedstawicieli Muzeum oraz organizacji działających na tym terenie.
Z dokładnym programem imprez można się zapoznać na stronie Muzeum Warszawskiej Pragi. (PAP)
autor: Anna Kondek-Dyoniziak
akn/ pat/
