Źródło: Muzeum Auschwitz
Muzeum Auschwitz ogłosiło w poniedziałek konkurs na opracowanie koncepcji plastycznej i architektoniczno-budowlanej ekspozycji „Polacy w KL Auschwitz. Mieszkańcy ziemi oświęcimskiej w czasie II wojny światowej”. Termin składania projektów upłynie 19 lipca.
Muzeum Auschwitz podało, że ekspozycja w sposób szczególny skupi się na losach Polaków w KL Auschwitz i będzie stanowiła rozszerzenie wystawy głównej. Przedstawi historię więźniów obozu rejestrowanych jako polityczni, ale także wszystkie inne kategorie osadzonych w nim obywateli polskich, w tym polskich Żydów, kierowanych do obozu na zagładę.
"W KL Auschwitz zostało uwięzionych ponad 140 tys. polskich więźniów. Prawie połowa zginęła lub została zamordowana. Niemcy, w ramach Zagłady, deportowali do obozu ok. 300 tys. polskich Żydów. Wielu Romów, których tu zamordowano również pochodziło z przedwojennych terenów Rzeczypospolitej. O ich losach opowiemy w nowej ekspozycji" – zapowiedział w poniedziałek dyrektor muzeum Piotr Cywiński.
Cywiński wskazał, że obóz Auschwitz znany jest w świecie przede wszystkim jako miejsce Holokaustu. "Należy pamiętać, że Niemcy utworzyli ten obóz na początku wojny dla polskich więźniów politycznych. To fundamentalne, by w Miejscu Pamięci pokazywać całość wielowymiarowej historii tego miejsca. Dlatego tak ważne jest utworzenie nowej polskiej wystawy narodowej. Zachęcam do uczestniczenia w tym szczególnym i prestiżowym konkursie. Jakość zwycięskiej pracy z pewnością przełoży się na głębię społecznego zrozumienia tragedii obywateli polskich w KL Auschwitz" – zaznaczył Piotr Cywiński.
"W KL Auschwitz zostało uwięzionych ponad 140 tys. polskich więźniów. Prawie połowa zginęła lub została zamordowana. Niemcy, w ramach Zagłady, deportowali do obozu ok. 300 tys. polskich Żydów. Wielu Romów, których tu zamordowano również pochodziło z przedwojennych terenów Rzeczypospolitej. O ich losach opowiemy w nowej ekspozycji" – zapowiedział w poniedziałek dyrektor muzeum Piotr Cywiński.
Muzeum podało w dokumentacji konkursowej, że jego przedmiotem jest opracowanie "koncepcji plastycznej oraz architektoniczno-budowlanej wraz z uwzględnieniem wytycznych konserwatorskich dla wystawy, (…) uwzględniającej opracowane przez organizatora wytyczne merytoryczne i zgodnej z treścią i wymową merytoryczną istniejącego scenariusza wystawy". Termin składania propozycji upływa 19 lipca.
Nowa wystawa polska w Miejscu Pamięci zajmie dwa piętra historycznego bloku 15 w byłym niemieckim obozie Auschwitz I. Autorem scenariusza jest kierownik Centrum Badań w Muzeum dr Piotr Setkiewicz.
"Wystawa mówić będzie o początkach wojny i okupacji niemieckiej w Polsce, zobrazuje skalę prześladowań i okrucieństwa, a także planowość dokonywanych przez niemiecką policję aresztowań. Omówione zostaną też mechanizmy deportacji polskich Żydów, kategorie polskich więźniów KL Auschwitz, przyczyny ich śmierci w obozie, a także temat wyzwolenia i budowania pamięci po wojnie" – powiedział Setkiewicz.
Historyk wskazał, że druga część ekspozycji dotyczyła będzie zarówno historii Oświęcimia w czasie II wojny światowej – realiów okupacji, wysiedleń, aktywności firmy IG Farbenindustrie, a także niemieckich planów przebudowy miasta, jak i pomocy niesionej z narażeniem życia więźniom KL Auschwitz przez Polaków mieszkających w pobliżu tzw. strefy interesów obozu, czyli obszaru 40 km kw. izolujących obóz od świata zewnętrznego. "Całość zakończy wykaz ponad 1200 nazwisk osób pomagającym więźniom" – podkreślił dr Piotr Setkiewicz, kierownik Centrum Badań w Muzeum.
"Wystawa mówić będzie o początkach wojny i okupacji niemieckiej w Polsce, zobrazuje skalę prześladowań i okrucieństwa, a także planowość dokonywanych przez niemiecką policję aresztowań. Omówione zostaną też mechanizmy deportacji polskich Żydów, kategorie polskich więźniów KL Auschwitz, przyczyny ich śmierci w obozie, a także temat wyzwolenia i budowania pamięci po wojnie" – powiedział Setkiewicz.
Muzeum w komunikacie podkreśliło, że ekspozycja zostanie dostosowana do zróżnicowanych oczekiwań odwiedzających Miejsce Pamięci. "Wprowadzenie nowych wątków do wystawy wzbogaci narrację edukatorów, w efekcie podnosząc wartość edukacyjną wystawy. Elementy wizualne – fotografie, plansze, opisy – będą zaprojektowane w sposób, który pozwoli nie tylko odwiedzającym indywidualnie, ale również grupom na nieograniczony dostęp do prezentowanych treści" – wyjaśniono.
Koszt realizacji wystawy, obejmujący zarówno prace techniczne i konserwatorskie w historycznym budynku, jak i wykonanie samej ekspozycji, to ok. 23 mln zł. Sfinansowany on zostanie dzięki nadzwyczajnemu wsparciu Ministerstwa Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu.
To już trzeci konkurs na koncepcje. Pierwszy został unieważniony jesienią ub.r. Wykluczony został jedyny uczestnik. Drugi zakończył się fiaskiem z początkiem maja br. "Niestety, jedna z dwóch dopuszczonych do konkursu prac nie spełniła wszystkich formalnych wymagań w zakresie informacji o proponowanych rozwiązaniach konstrukcyjnych oraz ochrony przeciwpożarowej. To bardzo ważne, gdyż ekspozycja znajdzie się w autentycznym, chronionym konserwatorsko poobozowym budynku. Natomiast walory merytoryczne, artystyczne i wizualne drugiej konkursowej pracy zostały ocenione bardzo nisko przez sąd konkursowy" – wyjaśnił koordynujący prace nad wystawą Robert Płaczek.
Dotychczasowa polska wystawa stała prezentowana jest w bloku 15 na terenie byłego obozu Auschwitz I od 1985 r. Ekspozycja "Walka i martyrologia narodu polskiego w latach 1939-1945" jest obecnie jedną z najstarszych wystaw prezentowanych na terenie Miejsca Pamięci.
Dotychczasowa polska wystawa stała prezentowana jest w bloku 15 na terenie byłego obozu Auschwitz I od 1985 r. Ekspozycja "Walka i martyrologia narodu polskiego w latach 1939-1945" jest obecnie jedną z najstarszych wystaw prezentowanych na terenie Miejsca Pamięci.
Niemcy założyli obóz Auschwitz w 1940 r., aby więzić w nim Polaków. Pierwszy transport polskich więźniów politycznych, liczący 728 osób, przybył do Auschwitz z więzienia w Tarnowie 14 czerwca 1940 r. Polacy stanowili drugą, pod względem liczby osób deportowanych do obozu, grupę więźniów.
Auschwitz II-Birkenau powstał dwa lata później. Stał się miejscem zagłady Żydów. W kompleksie obozowym funkcjonowała także sieć podobozów. W Auschwitz Niemcy zgładzili co najmniej 1,1 mln ludzi, głównie Żydów.
W 1947 r. na terenie byłych obozów Auschwitz I i Auschwitz II-Birkenau powstało muzeum. W 2019 r. były niemiecki obóz zwiedziło 2,32 mln osób. W kolejnym roku, na którym piętno odcisnęła pandemia, a placówka przez wiele miesięcy była zamknięta, Miejsce Pamięci odwiedziły 502 tys. osób. (PAP)
autor: Marek Szafrański
szf/ dki/
