Grzegorz Palka. Fot. PAP/M. Langda
Mija ćwierć wieku od tragicznej śmierci działacza opozycji niepodległościowej, współtwórcy Solidarności Grzegorza Palki – więźnia stanu wojennego, prawicowego polityka, pierwszego po wojnie demokratycznie wybranego prezydenta Łodzi.
W mieszkaniu Grzegorza Palki przy ul. Nawrot 43 w Łodzi w pierwszych dniach września 1980 r. tworzono struktury Solidarności. Była to pierwsza lokalna siedziba związku.
„Dekada Solidarności. Łódź w latach 1980–1989”
"Łódzka Solidarność dosłownie powstała w domu Grzegorza Palki. 41 lat temu, po fali strajków przynoszono tu informacje z łódzkich zakładów. Powinniśmy zawsze pamiętać o ludziach, którzy, tak jak śp. Grzegorz, nadali wtedy Solidarności wartości chrześcijańskie" – powiedział PAP przewodniczący łódzkiej Solidarności Waldemar Krenc.
Poseł klubu PiS Włodzimierz Tomaszewski, jeden z najbliższych współpracowników Grzegorza Palki zarówno z czasów opozycji, jak i z pracy w łódzkim magistracie, wspomina, że Palka był w sierpniu 1990 r. jednym z inteligentniejszych przywódców Solidarności.
"Łódzka Solidarność dosłownie powstała w domu Grzegorza Palki. 41 lat temu, po fali strajków przynoszono tu informacje z łódzkich zakładów. Powinniśmy zawsze pamiętać o ludziach, którzy, tak jak śp. Grzegorz, nadali wtedy Solidarności wartości chrześcijańskie" – powiedział PAP przewodniczący łódzkiej Solidarności Waldemar Krenc.
"Jako członek prezydium Komisji Krajowej Grzegorz był głównym negocjatorem Solidarności w sprawach gospodarczych. Reforma rynkowa, którą wprowadzał rząd Tadeusza Mazowieckiego, pozbawiona była jednak mechanizmów osłonowych dla pracowników i przedsiębiorców " – mówił Tomaszewski. "Palka za wszelką cenę dążył do złagodzenia procesu transformacji łódzkiego włókiennictwa" – podkreślił. "Wyznaczył strategiczną wizje rozwoju Łodzi, czyli odnalezienia tożsamości miasta w zderzeniu z upadkiem przemysłu włókienniczego" – podsumował poseł Tomaszewski.
Palka był prawdziwym liderem, nie musiał udowadniać kompetencji i swoich racji – tak najczęściej wspominali go współpracownicy.
Historyk z Uniwersytetu Łódzkiego profesor Przemysław Waingertner przypomniał, że fenomenem była współpraca trzech najważniejszych łódzkich przywódców Solidarności.
"To był ewenement, bo jeżeli zna się różne przecież poglądy i sposoby funkcjonowania Grzegorza Palki i Jerzego Kropiwnickiego oraz Andrzeja Słowika, to trzeba pamiętać, że to trzy wielkie indywidualności. Wyjątkowe było to, że potrafili harmonijnie zgrać swoje ambicje, stanowiąc dla siebie dopełnienie" – zauważył profesor Waingertner.
"To był ewenement, bo jeżeli zna się różne przecież poglądy i sposoby funkcjonowania Grzegorza Palki i Jerzego Kropiwnickiego oraz Andrzeja Słowika, to trzeba pamiętać, że to trzy wielkie indywidualności. Wyjątkowe było to, że potrafili harmonijnie zgrać swoje ambicje, stanowiąc dla siebie dopełnienie" – zauważył profesor Waingertner.
Prawicowy polityk i wieloletni radny, a później szef Łódzkiego Porozumienia Obywatelskiego Marian Papis przypomniał, że Grzegorz Palka był po upadku komunizmu samorządowcem słynącym ze sprawnego zarządzania miastem.
"Oddłużył miasto i chciał uczynić Łódź bardziej atrakcyjną. Zaczął od Piotrkowskiej " – mówił PAP Papis. "Troszczył się jednocześnie o tracących pracę łodzian i mieszkańców regionu" – wspominał.
Zdaniem Papisa w latach 90. XX wieku Palka był także jednym z czołowych, chociaż mniej znanych, konserwatywnych polityków czasów przemian ustrojowych. "Śp. wicemarszałek sejmu I kadencji Andrzej Kern często mówił o Grzegorzu, że miał wszelkie przymioty, aby zostać premierem" – wspominał Papis
Grzegorz Palka urodził się w Łodzi 8 maja 1950 r. Skończył studia na Wydziale Chemicznym Politechniki Łódzkiej.
Współtworząc łódzką Solidarność, został wybrany na pierwszym zjeździe władz związku do Komisji Krajowej. Dostał największą liczbą głosów spośród wszystkich delegatów.
Był więźniem politycznym stanu wojennego. Komunistyczne władze zwolniły go dopiero w 1984 r.
W 1990 r. został wiceprezydentem, a następnie pierwszym po wojnie demokratycznie wybranym przez radnych prezydentem Łodzi. Grzegorz Palka piastował to stanowisko do 1994 r. Potem był przewodniczącym Rady Miasta Łodzi.
Grzegorz Palka
W 1989 r. współtworzył partię polityczną Zjednoczenie Chrześcijańsko-Narodowe (ZChN), a rok później był współzałożycielem lokalnego stowarzyszenia społeczno-samorządowego Łódzkie Porozumienie Obywatelskie (ŁPO).
Zmarł tragicznie w wypadku samochodowym niedaleko Poddębic (woj. łódzkie) 12 lipca 1996 r. Żył 46 lat.
Grzegorz Palka został odznaczony w 1990 r. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski przez prezydenta RP na uchodźctwie Ryszarda Kaczorowskiego. Pośmiertnie Grzegorza Palkę uhonorowali prezydenci RP: Lech Kaczyński w 2006 r. Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski i Andrzej Duda w 2017 r. Krzyżem Wolności i Solidarności. (PAP).
Autor: Hubert Bekrycht
hub/ joz/
