Szef MSZ Niemiec Heiko Maas. Fot. PAP/EPA/C. Bilan
W środę w Berlinie zaprezentowano koncepcję miejsca pamięci poświęconego polskim ofiarom II wojny światowej i niemieckiej okupacji w Polsce. Szef MSZ Heiko Maas podkreślił, że miejsce to „może się stać kamieniem milowym w polsko-niemieckim pojednaniu”. Wskazano dwie możliwe lokalizacje.
Niemiecki parlament, Bundestag, podjął w październiku 2020 r. decyzję o utworzeniu w Berlinie miejsca poświęconego polskim ofiarom II wojny światowej i okupacji niemieckiej w Polsce. Federalne Ministerstwo Spraw Zagranicznych, przy wsparciu polsko-niemieckiej komisji ekspertów i politycznego gremium doradczego, zajęło się opracowaniem koncepcji jej realizacji.
Przy okazji prezentacji koncepcji w środę w Berlinie minister spraw zagranicznych Heiko Maas podkreślił, że "Bundestag podjął w ubiegłym roku pionierski krok, uchwalając miejsce pamięci i spotkań z Polską. Chętnie przyjąłem ten mandat od naszego Parlamentu w imieniu Federalnego Ministerstwa Spraw Zagranicznych - była to także dla mnie osobista sprawa" - stwierdził minister.
Zdaniem Maasa "przyszłe miejsce pamięci i spotkania z Polską mogą stać się kamieniem milowym w polsko-niemieckim pojednaniu. Bo nie tylko zmarłym jesteśmy winni pogodzenie się z przeszłością. Dla Niemców i Polaków pozostaje ona podstawą naszej wspólnej drogi w przyszłość".
Wiceszef MSZ: w Berlinie powstanie pomnik polskich ofiar II wojny światowej
Maas przypomniał, że "druga wojna światowa rozpoczęła się we wrześniu 1939 r. od napaści Niemiec na Polskę. Przyniosło to niezmierzone cierpienia mieszkańców tego kraju: niszczenie całych miast, przesiedlenia i masowe rozstrzeliwania miały na zawsze wymazać Polskę z mapy".
"Jak bardzo pamięć o tych zbrodniach do dzisiaj prześladuje wielu ludzi w Polsce - mogłem to odczuć podczas wielu moich licznych wizyt w Polsce" - zauważył.
Szef niemieckiego MSZ podkreślił, że "cierpienia polskiej ludności cywilnej w tej wojnie zbyt długo pozostawały jedynie odpryskiem w niemieckiej pamięci".
Maas poinformował, że "w ciągu sześciu miesięcy, w ścisłej współpracy z naszymi polskimi partnerami, przedstawiliśmy ambitną koncepcję tego miejsca (pamięci). W jego centrum znajduje się wspólna pamięć, przekazywanie wiedzy historycznej i spotkanie Polaków z Niemcami". Koncepcja ta "wyznacza kierunek dla planowania oraz budowy pomnika i miejsca spotkań w następnym okresie legislacyjnym".
Szef niemieckiego MSZ podkreślił, że „cierpienia polskiej ludności cywilnej w tej wojnie zbyt długo pozostawały jedynie odpryskiem w niemieckiej pamięci”.
Przedstawiona w środę koncepcja zakłada, że "centralnym elementem miejsca pamięci i spotkania z Polską powinien być pomnik", mający być "okazją do przypomnienia wszystkich ofiar Rzeczypospolitej Polskiej w czasie II wojny światowej i okupacji niemieckiej".
Pomnik ma oddawać "cześć ich życiu, ich oporowi i ich odwadze" - mówił Maas.
Komisja ekspercka wskazała na dwie, spośród sześciu rozważanych, możliwe lokalizacje miejsca pamięci. Pierwsza z nich, to teren dawnej Opery Kroll na południe od Urzędu Kanclerskiego w Tiergarten, druga to teren obok ruin dworca Anhalckiego przy placu Askańskim. Obie opcje wymagają czasochłonnego przygotowania planu zagospodarowania przestrzennego. "Kwestia lokalizacji powinna zostać szybko rozstrzygnięta przez nowo wybrany niemiecki Bundestag" - czytamy w koncepcji przedstawionej przez ekspertów.
Komisja Ekspertów "z zadowoleniem przyjmuje zamiar Federalnego Ministerstwa Spraw Zagranicznych zapewnienia środków na rozpoczęcie działalności w wysokości 200 000 euro na rok budżetowy 2022", uważa też, że "konieczne jest udostępnienie wystarczających środków w budżecie federalnym w przyszłych latach budżetowych".
Komisja Ekspertów zaleca, aby "historia stosunków polsko-niemieckich była przekazywana za pomocą wystaw stałych i czasowych".
Z Berlina Berenika Lemańczyk (PAP)
bml/ tebe/
