ZSRS można było mimo wszystko utrzymać, gdyby stał się on konfederacją suwerennych republik, jednak przed 30 laty nie doceniono problemów narodowościowych w tym państwie - powiedział Michaił Gorbaczow, który w 1991 roku ustąpił ze stanowiska prezydenta Związku Sowieckiego.
"Nawet po puczu (z sierpnia 1991 roku-PAP), gdy republiki ZSRR ogłaszały niepodległość, a rola prezydenta ZSRR była bardzo osłabiona, uważałem, że Związek Radziecki można utrzymać. Zaproponowałem, by porozumieć się w sprawie Związku Suwerennych Państw" - powiedział Gorbaczow agencji TASS. Wywiadu, opublikowanego w sobotę, twórca pieriestrojki, a potem pierwszy i jedyny prezydent ZSRR udzielił w 30. rocznicę ustąpienia z tego stanowiska.
„Najbardziej tajemniczy kraj świata. Związek Sowiecki w fotografiach i tekstach Juliena H. Bryana 1930–1959”
Gorbaczow przekonywał, że proponowany przez niego scenariusz "byłby o wiele lepszy niż to, co nastąpiło po rozpadzie ZSRR". Dni przed swoją rezygnacją z urzędu prezydenta nazwał "czarnymi dniami" dla niego samego, Rosji i ZSRR.
Przekonywał też, że musiał wówczas oddać władzę pokojowo. Wskazał, że gdyby podjął decyzję o użyciu siły w celu utrzymania władzy, to w kraju wybuchłby konflikt, którego skutki byłyby nieprzewidywalne. "Uważałem, że nie można do tego dopuścić" - oświadczył.
Do puczu przeciwko rządom Gorbaczowa doszło w sierpniu 1991 roku, gdy jego współpracownicy z grona "twardogłowych" komunistów z poparciem części armii próbowali powstrzymać rozpad systemu komunistycznego. Pucz nie powiódł się, natomiast przyspieszył proces dezintegracji ZSRR. 8 grudnia 1991 roku przywódcy trzech republik - Białorusi, Rosji i Ukrainy: Stanisław Szuszkiewicz, Borys Jelcyn i Leonid Krawczuk - podpisali porozumienie białowieskie, formalnie kończące istnienie ZSRR i powołujące na jego miejsce Wspólnotę Niepodległych Państw. Gorbaczow, jako prezydent faktycznie nieistniejącego już ZSRR, 25 grudnia 1991 roku zrezygnował ze stanowiska. (PAP)
awl/ akl/
