Finansowanie uczelni w Polsce nie jest wystarczające – wynika z analizy Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich (KRASP), przeprowadzonej wśród około 70 szkół wyższych. Wskazano, że o ponad miliard złotych zwiększą się w tym roku ich koszty utrzymania.
Na początku lutego 2022 r. KRASP skierowało do zrzeszonych uczelni prośbę o nadesłanie danych odnoszących się do możliwego wzrostu kosztów funkcjonowania uczelni.
"Niestety, dane, które zebraliśmy, wskazują, że budżety uczelni bardzo mocno ucierpią. Pogłębi to zapaść finansową w sektorze uczelni publicznych" – ocenił cytowany w komunikacie przesłanym PAP przez KRASP rektor Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie prof. Stanisław Mazur, inicjator analizy.
Wynika z niej, że szacunkowo o ponad miliard złotych zwiększą się w tym roku koszty utrzymania uczelni. Kwota ta dotyczy 74 uczelni uczestniczących w analizie.
Sprecyzowano, że suma zwiększonego obciążenia budżetów uczelni w 2022 r. z tytułu wzrostu cen energii wynosi 832,5 mln zł – w tym prąd: 453 mln zł (wartość dla 80 jednostek); gaz: 46 mln zł (wartość dla 70 jednostek); centralne ogrzewanie: 333,5 mln zł (wartość dla 77 jednostek).
"Można oszacować, że jest to podniesienie cen o ok. 80-85 proc. w stosunku do cen z roku 2021" – zauważono w analizie.
Pozostałe wzrosty dotyczą m.in. zwiększonych koszów wynagrodzeń z tytułu wzrostu płacy minimalnej. Zaznaczono, że wysokie wzrosty kosztów uczelnie notują w zakresie usług zewnętrznych – sprzątania i ochrony obiektów. Podano, że w 55 jednostkach wzrost kosztów usług sprzątania wynosi ponad 98 mln zł (ok. 1,82 mln zł średnio na uczelnię. W 75 jednostkach koszty ochrony obiektów wzrosną o ponad 106 mln zł (ok. 1,45 mln zł średnio na uczelnię).
Cytowany w komunikacie rektor Politechniki Śląskiej i przewodniczący KRASP prof. Arkadiusz Mężyk przyznał, że sytuacja finansowa szkół wyższych w Polsce w ostatnim czasie systematycznie się pogorsza. Jako podstawowe problemy wskazał: niedokończony proces zwiększania wynagrodzeń dla pracowników szkół wyższych, który dodatkowo potęgują inflacja i wzrost wynagrodzenia minimalnego, gwałtownie wzrastające koszty utrzymania infrastruktury, niezbilansowane, zwiększone wydatki uczelni na wynagrodzenia związane z podniesieniem minimalnego wynagrodzenia pracownika, ale też zmniejszenie dystansu między wynagrodzeniem minimalnym a np. minimalną pensją asystenta.
Wskazał też na wątpliwości dotyczące nowych zasad naliczania podatku dochodowego. Z danych zebranych przez KRASP wynika, że w 62 jednostkach pomniejszone wynagrodzenie netto będzie miało ponad 24,5 tys. osób.
Rektorzy zrzeszeni w KRASP zaproponowali premierowi rozwiązanie tych problemów. Wśród ich postulatów skierowanych do szefa rządu znalazło się zwiększenie finansowania o uczelni w 2022 r. o 15 proc., czyli ok. 3,4 mld zł, przy czym 1,7 mld zł powinien zostać przeznaczony na wynagrodzenia (zwiększenie o 10 proc.), a pozostała część (1,7 mld zł) jako proporcjonalne zwiększenie subwencji dla pokrycia rosnących kosztów działalności i rozwój.
Rektorzy zaapelowali też o zwiększenie finansowania w 2023 r. o kolejne 15 proc., czyli ok. 3,7 mld zł, przy czym 1,85 mld zł powinien zostać przeznaczony na wynagrodzenia (zwiększenie o 10 proc. w stosunku do stanu 2022), a pozostała część (1,85 mld zł) jako proporcjonalne zwiększenie subwencji dla pokrycia rosnących kosztów działalności i rozwój.
KRASP chce też m.in. zwiększania każdorazowo wysokości minimalnego wynagrodzenia zasadniczego profesora do trzykrotności wynagrodzenia minimalnego z zabezpieczeniem skutków finansowych w uczelniach.
Jak przekazał w lutym w "Forum Akademickim" wiceszef MEiN Wojciech Murdzek, budżet nauki i szkolnictwa wyższego w 2022 r. to blisko 28 mld zł, o ponad 1,5 mld zł więcej w stosunku do ubiegłego, co oznacza prawie 5,9 proc. wzrostu. Ponad 15 mld zł to pieniądze przeznaczone na subwencję.
W Polsce działają 373 uczelnie, w tym 225 uczelni niepublicznych, 121 publicznych i 17 kościelnych. Kadrę uczelni stanowi ponad 95 tys. osób. Kształci się na nich blisko 1,2 mln studentów.(PAP)
Autor: Szymon Zdziebłowski
szz/ joz/
