Daniel Fried – pierwszy odznaczony Medalem Kuriera z Warszawy

Medal Kuriera z Warszawy ustanowiony w tym roku przez Muzeum Powstania Warszawskiego, przyznawany jest za wybitne osiągnięcia w umacnianiu więzi Polski z Zachodem oraz działania na rzecz niepodległości i demokracji.

Odznaczenie ma upamiętniać Jana Nowaka-Jeziorańskiego – legendarnego kuriera i emisariusza Komendy Głównej AK oraz rządu RP na uchodźctwie, który rezydował w Londynie. Jest przyznawane osobom, instytucjom lub organizacjom, które kierują się tymi samymi, co Nowak-Jeziorański zasadami i wartościami i realizują je w życiu publicznym. W Polsce, ale przede wszystkim na arenie międzynarodowej. Medal Kuriera z Warszawy jest wyróżnieniem za zasługi w umacnianiu więzi Polski z Zachodem, utrzymywanie dobrych stosunków euroatlantyckich, upowszechnianie idei i postaw bliskich Powstańcom Warszawskim, takich jak: dążenie do wolności i niepodległości oraz budowanie wspólnoty i demokracji. To wyróżnienie ma też honorować tych, którzy przypominają aktywnie o walce Polaków w II wojnie światowej i naszym wkładzie w tworzenie świata wartości Zachodu.

CZYTAJ TAKŻE

Prezydent w 160. rocznicę Powstania Styczniowego: natura rosyjskiego imperializmu jest niezmienna

„Jan Nowak-Jeziorański całe swoje życie poświęcił idei wolnej Polski. Porażka Powstania Warszawskiego uświadomiła mu, że Polacy, by wygrać konfrontację z totalitarnymi potęgami, nie mogą być sami. Następne lata pracował tylko nad tym, by nie byli sami. Kurier swój cel zrealizował. Polska jest członkiem NATO i Unii Europejskiej, dwóch wielkich filarów wspólnoty wolnych, zachodnich narodów. Medalem Kuriera z Warszawy chcemy honorować kontynuatorów misji Jana Nowaka-Jeziorańskiego. Osoby, które niestrudzenie pracują na rzecz poszerzania granic wolnego świata” – mówił podczas gali Jan Ołdakowski, dyrektor Muzeum Powstania Warszawskiego.

Pierwszym, historycznym laureatem Medalu Kuriera z Warszawy został Daniel Fried – amerykański polityk i dyplomata, w latach 1997-2000 ambasador Stanów Zjednoczonych w Polsce. Był on jednym z architektów przyjęcia Polski do NATO.

„Na początku lat 90. kluczowa dla naszego kraju był gruntowna przebudowa państwa i gospodarki, rozpoczęte w roku 1989 a także zapewnienie Polsce trwałego bezpieczeństwa w tworzącym się na nowo ładzie międzynarodowym. W obu tych doświadczeniach Daniel Fried odgrywał wyjątkową rolę. Był i jest postacią niezwykłą w relacjach polsko-amerykańskich” - ocenił w laudacji Jerzy Koźmiński, jeden z członków kapituły przyznającej Medal. „Nadzwyczajne związki Daniela Frieda z naszym krajem mają początek w roku 1987, gdy pracując w Departamencie Stanu został przydzielony do spraw polskich a jednocześnie nawiązał znajomość z Janem Nowakiem-Jeziorańskim. Analizując napływające z Polski informacje dokonał odkrycia, że rozgrywające się w Polsce wydarzenia mogą doprowadzić do końca systemu narzuconego Polsce przez Jałtę. Oznaczałoby to, że układ jałtański nie jest nienaruszalny, jak powszechnie wtedy sądzono w amerykańskim establishmencie” - wyjaśnił.

CZYTAJ TAKŻE

Kalendarium Powstania Styczniowego

„Był jedynym w amerykańskiej administracji, który wiązał z wydarzeniami w Polsce wielkie oczekiwania, ale aktywnie działał i udało mu się dotrzeć ze swoimi śmiałymi tezami w bliskie otoczenie prezydenta George’a Buscha. Dzięki temu już w kwietniu 1989 prezydent zapowiedział wsparcie USA dla zachodzących w Polsce przemian” – podkreślił Koźmiński.

Daniel Fried od 1990 roku działał na rzecz Polski jako radca ambasady USA w Warszawie, a po powrocie do Waszyngtonu jako dyrektor Biura Europy Środkowej w Narodowej Radzie Bezpieczeństwa. Był jednym z pierwszych w administracji USA, którzy uznali za uzasadnione i realne aspiracje Polski do NATO i aktywnie działał na rzecz tej idei.

„Od początku kampanii na rzecz polskiego członkostwa w NATO Daniel Fried miał wielki udział w kształtowaniu strategii poszerzenia sojuszu oraz związanych z nią działań operacyjnych. Skutecznie oddziaływał na amerykańskich urzędników, którzy mieli decydować o przyszłości Sojusze Euroatlantyckiego. Pomagał też budować korzystny wizerunek Polski w Stanach Zjednoczonych, jako kraju, który będzie atutem, a nie obciążeniem dla NATO i USA. – przypomniał Koźmiński.

Sam laureat, nie kryjąc wzruszenia, przyznał, że Medal Kuriera z Warszawy jest dla niego zaszczytem życia.

Wyboru dokonała kapituła nagrody, w której zasiadają: historycy Adolf Juzwenko i Łukasz Kamiński, poseł Paweł Kowal – współtwórca Muzeum Powstania Warszawskiego, Jerzy Koźmiński – były ambasador RP w Stanach Zjednoczonych, Ewa Ośniecka-Tamecka – wicerektor Kolegium Europejskiego w Natolinie, Wioletta Paprocka-Ślusarska – dyrektor Gabinetu Prezydenta Warszawy Rafała Trzaskowskiego, Paweł Siennicki – wiceprezes Przedsiębiorstwa Państwowego „Porty Lotnicze” oraz Leszek Żukowski – dawny żołnierz Szarych Szeregów i AK, były prezes Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej.

Jan Nowak-Jeziorański, a właściwie Zdzisław Jeziorański (1914-2005) w latach 1943-45 pod pseudonimem Jan Nowak był kurierem i emisariuszem, przekazującym wiadomości między Polskim Państwem Podziemnym a Rządem RP na Uchodźstwie. Po wojnie pozostał na Zachodzie, gdzie pracował jako szef sekcji polskiej w radiu BBC, a następnie był wieloletnim dyrektorem Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa. Po odejściu z Radia Wolna Europa w 1976 roku przez dwie dekady współpracował z Kongresem Polonii Amerykańskiej. Jest kawalerem Orderu Orła Białego – najstarszego i najwyższego odznaczenia państwowego Rzeczypospolitej Polskiej. (PAP)

autor: Przemek Skoczek

pat/