Cmentarz na Rossie. Grób matki Marszałka Józefa Piłsudskiego, oraz miejsce pochówku jego serca. /PAP R. Sikora
Przy głównej bramie najstarzej wileńskiej nekropolii Rossa w środę po południu ruszyła czterodniowa kwesta na rzecz odbudowy zabytkowych pomników. Kwestują przedstawiciele Społecznego Komitetu Opieki nad Starą Rossą (SKOnSR), harcerze, uczniowie szkół polskich.
„Kwestę w pierwszy majowy weekend organizujemy od lat głównie z myślą o turystach z Polski, którzy w tych dniach licznie odwiedzają Wilno i Rossę” – powiedział PAP Dariusz Żybort, przewodniczący SKOnSR, organizator akcji.
Po raz pierwszy jest możliwość ofiarować nie tylko gotówkę, ale też skorzystać z czytnika kart płatniczych i przekazać 5, 10 lub 20 euro.
„Pieniądze z tegorocznej kwesty zostaną przeznaczone na odbudowę pomnika nagrobnego na Nowej Rossie harcerki Lili Klonowskiej (1914-1934).”
Żybort przyznał, że Polacy są hojni. Każdego roku w czasie długiego majowego weekendu Stowarzyszenie pozyskuje ponad 6 tys. euro. „Pieniądze z tegorocznej kwesty zostaną przeznaczone na odbudowę pomnika nagrobnego na Nowej Rossie harcerki Lili Klonowskiej (1914-1934). W ten sposób chcemy też podziękować naszym harcerzom, którzy aktywnie wspierają wszystkie nasze akcje” – podkreślił Żybort.
Zawdzięczając staraniom SKOnSR na Rossie odnowiono ponad 200 pomników, a kilkadziesiąt nowych wzniesiono. Stowarzyszenie zakłada, że w tym roku uda odnowić blisko 20 pomników.
„Prace już trwają w kwaterze Adama Jochera, zmarłego w 1860 roku, znanego bibliografa, bibliotekarza i wykładowcy Uniwersytetu Wileńskiego. Wspólnie z Instytutem Pamięci Narodowej pracujemy też przy miejscu pochówku dwóch polskich żołnierzy” – informował Żybort.
Przewodniczący Stowarzyszenia przyznał jednak, że staraniem społecznym można zadbać o kilkadziesiąt pomników rocznie, "ale odnowić całą nekropolię nie da się bez zaangażowanie państwa polskiego i litewskiego".
Rossa, najstarsza wileńska nekropolia, założona w 1801 roku, składa się z kilku części zwanych Starą i Nową Rossą oraz Cmentarza Wojskowego z mauzoleum, w którym spoczywa serce marszałka Józefa Piłsudskiego i jego matka.
Na Rossie jest około 26 tys. nagrobków, pomników i grobowców. Spoczywają tu m.in. profesorowie wileńskiego Uniwersytetu Stefana Batorego, są też groby archeologa i pisarza Eustachego Tyszkiewicza, rzeźbiarza i architekta Antoniego Wiwulskiego, malarzy Franciszka Gucewicza i Franciszka Smuglewicza, groby dwojga dzieci Stanisława Moniuszki, spoczywają polscy żołnierze, uczestnicy Powstania Styczniowego.
Na Rossie pochowani są również ojciec litewskiego odrodzenia narodowego Jonas Basanaviczius, malarz i kompozytor Mikalojus Konstantinas Cziurlionis, pisarze Vincas Mykolaitis-Putinas, Balys Sruoga, a także wiele innych osób zasłużonych dla Polski, Litwy i Wilna.
Z Wilna Aleksandra Akińczo (PAP)
aki/ zm/
