Pomnik Romana Dmowskiego w Warszawie, fot. PAP/M. Obara
"Senat upamiętnia Romana Dmowskiego w 160. rocznicę urodzin, wyrażając uznanie wobec jego działalności niepodległościowej" - głosi uchwała przyjęta w środę (25 września) przez drugą izbę polskiego parlamentu.
Za przyjęciem uchwały opowiedziało się 70 senatorów, trzech było przeciw, a dziewięciu wstrzymało się od głosu.
W uchwale przypomniano, że 160. rocznica urodzin Romana Dmowskiego przypadła 9 sierpnia.
Zdaniem wielu historyków ten polityk, długoletni lider Narodowej Demokracji, wchodzi do grona Ojców Polskiej Niepodległości - wraz z Józefem Piłsudskim, Wincentym Witosem, Ignacym Daszyńskim, Ignacym Janem Paderewskim oraz Wojciechem Korfantym.
Prof. G. Kucharczyk: suwerenność była dla Ojców Niepodległości wartością najważniejszą
"Wkład Romana Dmowskiego w odzyskanie przez naszą ojczyznę własnej państwowości w 1918 r. jest niepodważalny. Jego wielką zasługą, którą dzieli z Ignacym Janem Paderewskim, jest osadzenie odrodzonej Rzeczypospolitej w ówczesnym ładzie międzynarodowym jako istotnego i szanowanego partnera państw zachodnich, co dokonało się podczas konferencji pokojowej w Paryżu" - podkreślono w środowej uchwale Senatu RP.
Senat RP: Zwieńczeniem drogi niepodległościowej Romana Dmowskiego były zabiegi o polskie granice na konferencji pokojowej w Paryżu, gdzie wraz z Ignacym Janem Paderewskim reprezentował Polskę
Roman Dmowski w 1893 r., wspólnie z publicystą Janem Ludwikiem Popławskim i socjologiem Zygmuntem Balickim, założył tajną Ligę Narodową, "tworząc - jak napisano w uchwale - zręby obozu politycznego, który obok socjalizmu niepodległościowego (z wybijającymi się postaciami Józefa Piłsudskiego i Ignacego Daszyńskiego) oraz ruchu ludowego (z wybijającą się postacią Wincentego Witosa) stał się jedną z głównych sił na mapie środowisk niepodległościowych przed I wojną światową".
Prof. K. Kawalec: jeśli chodzi o kształt Polski niedługo po 1918 r., spełniła się prognoza Dmowskiego
W 1903 r. Dmowski wydał najważniejszą w swoim dorobku książkę "Myśli nowoczesnego Polaka". "To w tej publikacji padają słynne słowa: +Jestem Polakiem – więc mam obowiązki polskie: są one tym większe i tym silniej się do nich poczuwam, im wyższy przedstawiam typ człowieka+" - zwrócono uwagę.
Podczas I wojny światowej, która otwierała szanse na polską niepodległość, Dmowski propagował opcję opowiedzenia się po stronie ententy przeciw państwom, które wojnę wywołały i przegrały. "Kierował założonym 15 sierpnia 1917 r. w Lozannie Komitetem Narodowym Polskim, który stał się polityczną reprezentacją sprawy polskiej na Zachodzie" - podano w uchwale Senatu RP.
160 lat temu urodził się Roman Dmowski, jeden z twórców niepodległej Polski
"Największym osiągnięciem i zarazem zwieńczeniem drogi niepodległościowej Romana Dmowskiego były skuteczne i profesjonalne zabiegi o polskie granice na konferencji pokojowej w Paryżu, gdzie wraz z Ignacym Janem Paderewskim reprezentował Polskę wśród 27 zwycięskich państw biorących w niej udział. Wsławił się wówczas elokwentnymi wystąpieniami oraz memoriałami w sprawie polskich granic. Do historii przeszło jego słynne pięciogodzinne przemówienie w dniu 29 stycznia 1919 r. przed Radą Dziesięciu, składającą się z najważniejszych polityków ówczesnego świata, wygłaszane na przemian w językach francuskim i angielskim" - zaznaczono.
Dmowski i dziedzictwo Narodowej Demokracji - rozmowa z Aleksandrem Hallem
28 czerwca 1919 r. Dmowski wraz z Paderewskim złożył podpis pod traktatem wersalskim przywracającym Polskę na mapę Europy. "To wydarzenie, wpisujące się w długą drogę prowadzącą do włączenia Polaków do grona wolnych narodów Europy, na zawsze pozostanie jasnym punktem naszej historii" - oceniono.
Uchwała głosi, że "Senat Rzeczypospolitej Polskiej upamiętnia Romana Dmowskiego w 160. rocznicę urodzin, wyrażając uznanie wobec jego działalności niepodległościowej". (PAP)
ksi/ dki/
