Prace przy ekshumacji polskich ofiar zbrodni wołyńskiej w Puźnikach w obwodzie tarnopolskim na zachodzie Ukrainy. PAP/Vladyslav Musiienko
Ekshumacje w Puźnikach prowadzone są zgodnie z planem - poinformował w sobotę PAP rzecznik MKiDN Piotr Jędrzejowski. Zaznaczył, że strona polska od początku wskazywała, że będzie informowała o przebiegu prac po zakończeniu kolejnych etapów.
Wiceminister kultury Ukrainy Andrij Nadżos powiedział w sobotę PAP, że ekshumacje to nie jest reality show. Pytany, dlaczego media nie otrzymują na ten temat informacji, powiedział m.in., że należy także zrozumieć, iż ekshumacje w Puźnikach odbywają się w czasie, gdy Ukraina pozostaje celem rosyjskich bombardowań.
"Najważniejsze jest to, że rozpoczęliśmy te prace w warunkach, gdy Rosja każdego dnia uderza w nas 100 rakietami i w tych dniach chowamy w Kijowie 12 osób (po ataku na stolicę Ukrainy w czwartek). Uważam, że wzięliśmy na siebie ogromną odpowiedzialność i dokonaliśmy niezwykłego kroku w kierunku oczekiwań naszych polskich przyjaciół, bo robimy to w czwartym roku wojny. Wydaje mi się, że jest to bardzo istotne" – podkreślił Nadżos.
Zbrodnia w Puźnikach. Jak do niej doszło i co wiadomo o sprawcach
Rzecznik Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego Piotr Jędrzejowski powiedział w sobotę PAP, że strona polska od początku wskazywała, że będzie informowała o przebiegu prac po zakończeniu kolejnych etapów. Zaznaczył także, że resort przekazuje dziennikarzom w tej sprawie stosowane materiały.
"Jesteśmy w kontakcie z mediami, zgodnie ustaleniami przekazujemy materiały dotyczące kolejnych etapów prac. Prace dopiero się rozpoczęły, przebiegają zgodnie z planem. Na tym etapie ważne jest, żeby pozwolić ekipom na miejscu pracować. Będziemy informowali o zakończeniu następnego etapu prac, gdy tylko się to wydarzy" – podkreślił Jędrzejowski.
W czwartek ruszyły pierwsze ekshumacje w dawnej wsi Puźniki. W nocy z 12 na 13 lutego 1945 r. sotnia UPA Petra Chamczuka "Bystrego" dokonała tam zbrodni. Według różnych źródeł ukraińscy nacjonaliści wymordowali od 50 do 120 Polaków. Według wspomnień mieszkańców i dokumentów w grobach w Puźnikach może być pochowanych do 79 osób. Na miejscu wsi rośnie las. Prowadzi do niego trudno przejezdna, polna droga. Ekshumacje w Puźnikach są pierwsze od zniesienia przez stronę ukraińską w listopadzie 2024 r. zakazu poszukiwań i ekshumacji szczątków polskich ofiar wojen i konfliktów na terytorium Ukrainy.
W Puźnikach na zachodzie Ukrainy rozpoczęły się ekshumacje polskich ofiar zbrodni wołyńskiej (wideo)
Ekshumacje na miejscu prowadzi ponad 40-osobowy zespół Polaków i Ukraińców. Z polskiej strony są to przedstawiciele Fundacji Wolność i Demokracja, naukowcy z Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego oraz przedstawiciele Instytutu Pamięci Narodowej. Ze strony ukraińskiej - przedstawiciele fundacji Wołyńskie Starożytności, która 8 stycznia otrzymała od władz Ukrainy zgodę na poszukiwania. Prace są w całości finansowane z budżetu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Polskę i Ukrainę od wielu lat różni pamięć o roli Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów i Ukraińskiej Powstańczej Armii, która w latach 1943-45 dopuściła się ludobójczej czystki etnicznej na blisko 100 tys. polskich mężczyzn, kobiet i dzieci. Od wiosny 2017 r. trwa spór wokół zakazu poszukiwań i ekshumacji szczątków polskich ofiar wojen i konfliktów na terytorium Ukrainy wprowadzonego przez ukraiński IPN. Zakaz został wydany po zdemontowaniu pomnika UPA w Hruszowicach w kwietniu 2017 r.
Decyzja o zniesieniu obowiązującego od 2017 r. moratorium na poszukiwania i ekshumacje szczątków polskich ofiar zbrodni wołyńskiej została ogłoszona pod koniec listopada 2024 r. podczas wspólnej konferencji prasowej ministrów spraw zagranicznych Polski Radosława Sikorskiego i Ukrainy Andrija Sybihy. Ukraina potwierdziła wówczas, że "nie ma żadnych przeszkód do prowadzenia przez polskie instytucje państwowe i podmioty prywatne we współpracy z właściwymi instytucjami ukraińskimi prac poszukiwawczych i ekshumacyjnych na terytorium Ukrainy, zgodnie z ustawodawstwem ukraińskim", i zadeklarowała "gotowość do pozytywnego rozpatrywania wniosków w tych sprawach".
10 stycznia br. premier Donald Tusk poinformował na platformie X: "Jest decyzja o pierwszych ekshumacjach polskich ofiar UPA. Dziękuję ministrom kultury Polski i Ukrainy za dobrą współpracę. Czekamy na kolejne decyzje" - dodał. Wiceminister kultury Ukrainy Andrij Nadżos przekazał PAP, że Ukraina i Polska wymieniły się listami miejsc do poszukiwań i ekshumacji szczątków ofiar wzajemnych konfliktów historycznych. (PAP)
akr/ aop/
