Policjanci niemieccy i żydowscy pilnujący wejścia na teren getta łódzkiego. /Źródło: Wikipedia
Od niedzieli (24 sierpnia) do 31 sierpnia w Łodzi trwać będą uroczystości upamiętniające likwidację Litzmannstadt Getto. Oficjalne obchody odbędą się na cmentarzu żydowskim i Stacji Radegast 29 sierpnia – w rocznicę odprawienia ostatniego pociągu śmierci do Auschwitz-Birkenau.
Jak co roku w ostatnich dniach sierpnia w Łodzi odbywają się uroczystości upamiętniające likwidację Litzmannstadt Getto i ofiarę ponad 200 tys. Żydów z Europy, zmarłych z głodu i zamordowanych w komorach gazowych Kulmhof (Chełmno nad Nerem), Auschwitz-Birkenau i w innych niemieckich obozach śmierci.
Oficjalne uroczystości odbędą się 29 sierpnia, w rocznicę odprawienia ostatniego pociągu śmierci (29 sierpnia 1944 r.) ze Stacji Radegast do Auschwitz. Tego dnia o godz. 10 na cmentarzu żydowskim w Łodzi otwarta zostanie wystawa „Kulmhof – nie został żaden ślad…”, przybliżająca historię obozu zagłady, do którego trafiali m.in. więźniowie z getta łódzkiego.
O godz. 11 rozpocznie się religijna ceremonia na Cmentarzu Żydowskim, a po niej z cmentarza wyruszy Marsz Pamięci na Stację Radegast, gdzie o godz. 12.30 odbędzie się oficjalna część uroczystości. Wezmą w niej udział przedstawiciele władz, społeczności żydowskiej, ocaleni i ich potomkowie, goście z kraju i zagranicy.
– To jest czas, w którym Łódź pamięta o swoich mieszkańcach, którzy zginęli w łódzkim getcie, a także o tych, którzy ocaleli z Zagłady. Uroczystości będziemy transmitować na kanałach Centrum Dialogu na Facebooku i YouTube, żeby osoby z całego świata mogły uczestniczyć w tych wydarzeniach – powiedziała Kamila Majchrzycka-Szymańska, dyrektor Centrum Dialogu, zapowiadając zbliżające się uroczystości.
Józef Weininger z Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Łodzi zaapelował o obecność łodzian i uczestnictwo w marszu pamięci.
– To jest nie do wyobrażenia, co może zrobić człowiek drugiemu człowiekowi. Chciałbym, żebyście państwo wszyscy przyszli i wzięli udział w marszu pamięci z cmentarza żydowskiego do Stacji Radegast – do miejsca wywózki ludzi. Zapraszam przede wszystkim wszystkich młodych ludzi. Chciałbym, żeby pamięć o ofiarach getta została ocalona – powiedział Józef Wejninger.
Dniem szczególnym corocznego upamiętnienia ofiar i ocalałych z getta jest Dzień Ocalałych (28 sierpnia). O godz. 16 w Parku Ocalałych przy ul. Wojska Polskiego w Łodzi nadane zostaną certyfikaty i posadzone zostaną kolejne drzewka pamięci. Na tę uroczystość z całego świata przyjadą potomkowie ocalałych więźniów łódzkiego getta.
28 sierpnia o godz. 17 zaplanowany jest wieczór wspomnień poświęcony Marianowi Turskiemu – zmarłemu w tym roku świadkowi historii, więźniowi Auschwitz, działaczowi społecznemu związanemu z Łodzią. Wspominać go będą córka Joanna Turska, Zuzanna Herzberg i Joanna Podolska, wieloletnia szefowa Centrum Dialogu w Łodzi.
Dzień Ocalałych zamknie koncert oryginalnych pieśni żydowskich w jazzowych interpretacjach Macieja i Marka Kądzieli oraz pieśni zapomnianego kompozytora Nachuma Sternheima w wykonaniu zespołu Nachum z wokalistką Olą Bilińską.
Wśród wydarzeń towarzyszących tegorocznym obchodom rocznicy likwidacji getta Litzmannstadt znalazło się działanie artystyczne Zuzanny Hertzberg pt. „Mnie nie trzeba kochać, mnie trzeba rozumieć”, spotkanie z Leonem Weintraubem, ocalałym z łódzkiego getta, więźniem obozów koncentracyjnych. Zaplanowano też warsztaty Patrycji Dołowy - wnuczka Ocalałych przy pomocy potomków łódzkich Żydów i mieszkańców Łodzi stworzą mapę opowieści osadzonych w konkretnych punktach miasta.
Na większość wydarzeń wstęp jest bezpłatny, ale obowiązują zapisy pod adresem: zapisy@centrumdialogu.com lub nr tel. 42 636 38 21, a program uroczystości i wydarzeń towarzyszących jest dostępny na stronie internetowej centrumdialogu.com
Litzmannstadt Ghetto zostało utworzone przez Niemców w lutym 1940 r. Było pierwszym odizolowanym od miasta gettem na okupowanych ziemiach polskich i drugim co do wielkości – po warszawskim – i najdłużej istniejącym.
Początkowo zamknięto w nim 160 tys. osób. Później trafiło do niego wielu przedstawicieli żydowskiej inteligencji z Czech, Niemiec, Austrii i Luksemburga oraz 5 tys. Romów i Sinti z Austrii, a także około 20 tys. Żydów z podłódzkich miejscowości. Łącznie przeszło przez getto ponad 200 tys. osób. Według różnych źródeł ocalało jedynie od 7 do 13 tys. więźniów getta.(PAP)
jus/ aszw/
