Źródło: IPN
„Nieznanemu – Rodacy. 1925–2025” to wystawa przygotowana przez IPN z okazji setnej rocznicy powstania Grobu Nieznanego Żołnierza. Uroczyste otwarcie 24 listopada o godz. 17.00 na placu Marszałka Józefa Piłsudskiego w Warszawie.
Wystawa „Nieznanemu – Rodacy. 1925–2025”, przygotowana przez Biuro Edukacji Narodowej IPN, przypomina nie tylko historię warszawskiego Grobu Nieznanego Żołnierza, ale także dziesiątki podobnych miejsc pamięci, które powstały w 1925 roku w całym kraju. Prezentuje archiwalne fotografie i dokumenty ukazując, jak wielka była wówczas potrzeba uhonorowania bezimiennych bohaterów i jak głęboko zakorzeniona w polskim społeczeństwie była pamięć o ich ofierze.
Ekspozycja ukazuje, jak po I wojnie światowej narodziła się potrzeba upamiętnienia bezimiennych żołnierzy. W 1920 roku Francja złożyła pod Łukiem Triumfalnym prochy anonimowego żołnierza spod Verdun, a za jej przykładem poszły kolejne państwa, w tym odrodzona Rzeczpospolita.
W Polsce idea Grobu Nieznanego Żołnierza zyskała wyjątkowy wymiar. Zrodziła się z inicjatywy społecznej – była wyrazem narodowej jedności i wdzięczności wobec tych, którzy oddali życie w walkach o niepodległość. Choć prace nad powstaniem centralnego Grobu w Warszawie trwały długo, w całym kraju rozkwitł spontaniczny ruch upamiętnień. Od Kresów po Pomorze, od Tatr po Wielkopolskę, mieszkańcy miast i wsi własnym sumptem fundowali tablice i płyty ku czci Nieznanego Żołnierza.
Rok 1925 stał się czasem narodowego zrywu pamięci – w całej Polsce powstało co najmniej 71 lokalnych płyt i symbolicznych mogił oddających cześć swoim bezimiennym bohaterom. Zwieńczeniem tych działań była uroczysta ceremonia pogrzebowa 2 listopada 1925 roku w Warszawie, podczas której w symbolicznej mogile pod arkadami Pałacu Saskiego złożono szczątki nieznanego żołnierza z Cmentarza Obrońców Lwowa.
Wystawa „Nieznanemu – Rodacy. 1925–2025” została objęta patronatem honorowym Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Karola Nawrockiego. Będzie prezentowana do 13 grudnia.
wnk/
