Pomnik generała Stefana Roweckiego "Grota" w Warszawie. Fot. PAP/G. Jakubowski
Przedstawiciele władz państwowych i samorządowych oraz organizacji kombatanckich złożyli w piątek wieńce i kwiaty przed stołecznym pomnikiem gen. Stefana Roweckiego "Grota". Uroczystość była częścią obchodów 70. rocznicy wybuchu powstania warszawskiego.
Stefan Rowecki urodził się w 1885 r. w Piotrkowie Trybunalskim. W 1913 r. został przyjęty do Polskich Drużyn Strzeleckich. Po wybuchu I wojny wstąpił do Legionów Polskich. Potem walczył w wojnie polsko-bolszewickiej 1920 r. Po zakończeniu działań wojennych został szefem sekcji planów i zastępcą szefa Oddziału III Naczelnego Dowództwa.
Od 1923 do 1926 r. kierował Wydziałem Naukowo-Wydawniczym Wojskowego Instytutu Naukowo-Wydawniczego. Podczas zamachu majowego w 1926 r. zachował neutralność. We wrześniu tego roku nominowany został na pierwszego oficera sztabu Inspektoratu Armii gen. Józefa Rybaka. Potem kontynuował karierę wojskową.
Podczas kampanii wrześniowej 1939 r. uczestniczył w walkach w rejonie środkowej Wisły i na Lubelszczyźnie. Po kapitulacji przedostał się do Warszawy. Na początku października 1939 r. został szefem sztabu i zastępcą dowódcy Służby Zwycięstwu Polski (SZP). Od stycznia 1940 r. pełnił funkcję Komendanta Obszaru nr 1 (Warszawa) Związku Walki Zbrojnej (ZWZ) powołanego w miejsce SZP.
W marcu tego roku objął stanowisko Komendanta ZWZ na terenie okupacji niemieckiej, a potem sowieckiej. Od 30 czerwca 1940 r. był Komendantem Głównym ZWZ. W grudniu 1940 r. z jego polecenia w Biurze Informacji i Propagandy utworzono komórkę "N" potem przekształconą w Samodzielny Podwydział N, zwany "Akcją N", zajmujący się dywersją, wojną psychologiczną i propagandą wymierzoną przeciw Niemcom. Latem 1941 r. utworzył organizację dywersyjną "Wachlarz".
Z jego inicjatywy doszło do połączenia najważniejszych organizacji konspiracyjnych w jednolite wojsko podziemne Armię Krajową. 14 lutego 1942 r. został jej Komendantem Głównym. Od 1942 r. nadzorował przygotowanie planu powstania powszechnego.
Podczas okupacji Niemcy umieścili Roweckiego na pierwszym miejscu listy poszukiwanych Polaków. 30 czerwca 1943 r. został aresztowany w Warszawie w wyniku zdrady. Następnie przewieziono go do Berlina, gdzie odrzucił niemiecką propozycję współdziałania. W połowie lipca 1943 r. umieszczono go w obozie koncentracyjnym w Sachsenhausen w budynku dla ważnych więźniów.
Tuż po wybuchu powstania warszawskiego w sierpniu 1944 r. został zamordowany na specjalny rozkaz szefa SS Heinricha Himmlera. (PAP)
akn/ ls/
