Fragmenty pomnika upamiętniającego Mazurów ze wsi Kajkowo, którzy zginęli w I wojnie św. Fot. Urząd Gminy w Ostródzie
Gmina Ostróda odtworzy historyczny obelisk upamiętniający Mazurów ze wsi Kajkowo, którzy polegli podczas I wojny św. Tablicę z nazwiskami i inne elementy tego pomnika - zniszczonego w 1946 roku - odnaleziono niedawno podczas prac ziemnych przy remoncie drogi.
Fragmenty rozbitego pomnika wykopano przed kilku dniami podczas prac remontowych we wsi Kajkowo pod Ostródą. Znaleziono dwie połamane metalowe tablice, żelazny krzyż i figurę pruskiego orła, która kiedyś osadzona była na szczycie monumentu.
Na jednej z tablic figurują nazwiska oraz daty urodzin i śmierci 19 mieszkańców Kajkowa, którzy polegli podczas I wojny św. Na drugiej umieszczony jest niemiecki napis upamiętniający bohaterów. Pomnik istniał do 1946 roku. Skuto z niego wówczas wszystkie elementy, które uznano za niemieckie. Nowi mieszkańcy wsi, którzy trafili tam po wojnie, przerobili monument na kapliczkę.
Jak powiedział PAP sekretarz gminy Ostróda Cezary Wawrzyński, dzięki odnalezionym przedmiotom historyczny pomnik zostanie częściowo odtworzony na terenie cmentarza wojennego nad jeziorem Sajmino. Zachowały się tam groby żołnierzy niemieckich i rosyjskich oraz kamień poświęcony seminarzystom poległym w latach 1914-18.
Zdaniem Wawrzyńskiego, okazją upamiętnienia dawnych mieszkańców Kajkowa może być przypadająca w tym roku setna rocznica wybuchu Wielkiej Wojny. Jak podkreślił, będzie to również przypomnienie mazurskiej przeszłości tych ziem.
Jak zauważył, większość nazwisk na odnalezionej tablicy, mimo niemieckiego zapisu, zachowała typowo polskie brzmienie. Można przypuszczać, że Paul Piotrowski, Emil Jedamski, Kurt Roschkowski, Adolf Bogdanski, Rudolf Wietzorrek czy Ernst Ogrzewalla byli Mazurami pruskimi, czyli potomkami polskich osadników z Mazowsza.
W okresie międzywojennym pomniki mieszkańców poległych na frontach I wojny św. powstały niemal w każdej większej miejscowości dawnych Prus Wschodnich. Były to zwykle niewielkie monumenty i głazy lub kamienne i drewniane tablice wmurowane w ściany kościołów. Po 1945 roku większość z nich zniszczono, uważając je za symbole propagandowego związku Warmii i Mazur z Niemcami. Niektóre przerobiono na pomniki bojowników o utrwalanie władzy ludowej.
W powiecie ostródzkim na Mazurach Zachodnich historyczne tablice z nazwiskami poległych parafian zachowały się m.in. w kościołach ewangelickich w Ostródzie i Kraplewie, kościele w Glaznotach oraz kaplicy w Lipowie. (PAP)
mbo/ ls/
